Śródmieście Południowe

Ten artykuł dotyczy obszaru MSI. Zobacz też: Śródmieście (dzielnica Warszawy) i Śródmieście Północne.

Śródmieście płd MSI — Śródmieście Południowe na tle Śródmieścia wg MSI

Śródmieście Południowe – obszar Miejskiego Systemu Informacji w Śródmieściu ograniczony od północy Alejami Jerozolimskimi, od wschodu skarpą wiślaną, ulicą Piękną, Alejami Ujazdowskimi i aleją Szucha, od południa ulicą Boya-Żeleńskiego i Batorego, a od zachodu aleją Niepodległości i Chałubińskiego.

Historia[]

Marszałkowska 1912 — Marszałkowska przy Pięknej, 1912 rok

Sam obszar jest sztucznie wydzielony i nie posiada własnej historii. Najstarszymi obiektami miastotwórczymi w tej okolic były jurydyki Bożydar-Kałęczyn, Nowogrodzka, Bielino oraz Nowa Jerozolima, od której wywodzą się Aleje Jerozolimskie. Zabudowania powstały też w rejonie placu Trzech Krzyży, ulicy Mokotowskiej, Wiejskiej oraz Książęcej. Wszystkie jurydyki zostały włączone w granice Warszawy w 1791 roku.

W odróżnieniu od północnego Śródmieścia ta część miasta zaczęła rozwijać się znacznie później, dopiero w II połowie XIX wieku, w związku z wybudowaniem na rogu Marszałkowskiej i Alej Jerozolimskich Dworca Wiedeńskiego. Dzięki temu nowoczesne i luksusowe kamienice pojawiały się przy kolejnych ulicach tej części miasta, aż do 1912 roku, kiedy zabudowano niemal całe otoczenie placu Unii Lubelskiej. Ponadto kamienice pięły się w górę, mając nieraz po dziewięć kondygnacji, jak np. Kamienica Kacperskich. W podobnym okresie powstały także zabudowania Politechniki Warszawskiej między ul. Topolową (dziś al. Niepodległości), Polną (dziś Noakowskiego) oraz Nowowiejską.

Okres międzywojenny przyniósł umieszczenie w tej części miasta szereg rządowych inwestycji, przy Wiejskiej ulokował się Sejm, a kolejne rządowe gmachy przy alei Szucha, ul. 6 Sierpnia (dziś al. Wyzwolenia) czy Chałubińskiego. Kolejne plany dotyczyły Pola Mokotowskiego i budowy tam rozległej dzielnicy im. marszałka Józefa Piłsudskiego, jednak wybuch II wojny światowej na zawsze przekreślił te plany. Podczas okupacji duża część południowego Śródmieścia weszła w skład dzielnicy niemieckiej i nie została ogarnięta powstaniem warszawskim, dzięki czemu przetrwała wojnę bez większych zniszczeń i jest jednym z lepiej zachowanych przedwojennych rejonów lewobrzeżnej Warszawy.

Po wojnie polityka władzy socjalistycznej nie miała tutaj zbyt wielkiego pola do popisu. Wyburzono jedynie najbardziej zniszczoną zabudowę rejonu Marszałkowskiej, którą znacznie poszerzono, a na jej końcu wzniesiono Marszałkowską Dzielnicę Mieszkaniową z placem Konstytucji. Plany przewidywały także budowę ogromnej dzielnicy rządowej w rejonie Kruczej i placu Trzech Krzyży, zrealizowano je jedynie częściowo. Współcześnie nieliczne puste posesje zabudowywane są nowoczesnymi biurowcami i apartamentowcami, jak ma to np. miejsce na Kruczej, Waryńskiego czy przy placu Trzech Krzyży.