Tekst źródłowy strony Żoliborz

{{DisambigR|dzielnicy|[[Żoliborz (zajezdnia tramwajowa)]]}}
[[Grafika:zoliborz.JPG|thumb|250px|Żoliborz z lotu ptaka]]
[[Grafika:Metro Plac Wilsona 2.jpg|thumb|250px|Stacja [[metro|metra]] {{metro|Plac Wilsona}}]]
[[Grafika:UD-Żoliborz.jpg|right|thumb|250px|Ratusz Żoliborza]]
'''Żoliborz''' - najmniejsza dzielnica [[Warszawa|Warszawy]] (8,3 km<sup>2</sup> powierzchni) licząca 48 535 ([[2008]]) mieszkańców, niegdyś wchodząca w skład gminy [[Centrum]]. Ograniczona jest alejami [[Aleja Prymasa Tysiąclecia|Prymasa Tysiąclecia]] i [[Aleja Armii Krajowej|Armii Krajowej]] na zachodzie i północy, [[Wisła|Wisłą]] po stronie wschodniej oraz linią kolejową wzdłuż ulicy {{ulica|Słomińskiego}} i [[Ulica Duchnicka|Duchnickiej]] na południu. Graniczy z dzielnicami: [[Bielany]], [[Bemowo]], [[Wola]] i [[Śródmieście]].

==Podział==
[[Plik:PL Warsaw ŻOLIBORZ MSI podział.svg|mały|250x250px|Podział Żoliborza na obszary MSI]]
[[Plik:Wieniawskiego.jpg|right|thumb|250px|Uliczka [[Żoliborz Urzędniczy| Żoliborza Urzędniczego]]]]
[[Miejski System Informacji]] dzieli Żoliborz na trzy obszary: 
* „[[Stary Żoliborz]]” ograniczony nurtem [[Wisła|Wisły]] od wschodu, ulicami [[Ulica Gwiaździsta|Gwiaździstą]], {{ulica|Promyka}}, {{ulica|Bohomolca}}, {{ulica|Dygasińskiego}}, [[Ulica Małogoska|Małogoską]], [[Ulica Drohicka|Drohicką]] i [[Ulica Potocka|Potocką]], od zachodu ulicami {{ulica|Popiełuszki}} i {{aleja|Jana Pawła II}}, a od południa linią kolejową ze stacją [[Warszawa Gdańska]] do [[Most Gdański|mostu Gdańskiego]].
* „[[Sady Żoliborskie]]” ograniczony od zachodu {{aleja|Armii Krajowej}}, od południa południowym i zachodnim ogrodzeniem [[Komunalny Cmentarz Wojskowy|Komunalnego Cmentarza Wojskowego]], północnym ogrodzeniem fortów Legii i linią kolejową przecinającą ulicę [[Ulica Powązkowska|Powązkowską]], od wschodu {{aleja|Jana Pawła II}} i ul. {{ulica|Popiełuszki}}, a od północy ulicą [[Ulica Słowackiego na Bielanach i Żoliborzu|Słowackiego]].
* „[[Marymont-Potok]]” ograniczony od północy i zachodu {{aleja|Armii Krajowej}}, od południa ulicami [[Ulica Słowackiego na Bielanach i Żoliborzu|Słowackiego]], [[Ulica Potocka|Potocką]], [[Ulica Drohicka|Drohicką]], [[Ulica Małogoska|Małogoską]], {{ulica|Dygasińskiego}}, {{ulica|Bohomolca}}, {{ulica|Promyka}} i [[Ulica Gwiaździsta|Gwiaździstą]], a od wschodu nurtem [[Wisła|Wisły]].

[[Stary Żoliborz]] dzieli się  na kilka części:
* [[Żoliborz Oficerski]] (okolice [[Plac Słoneczny|placu Słonecznego]] i [[Plac Inwalidów|placu Inwalidów]]) zamieszkiwany [[Historia międzywojenna|przed wojną]] przez kwiat polskiej generalicji.
* [[Żoliborz Urzędniczy]] (okolice [[Aleja Wojska Polskiego|alei Wojska Polskiego]] i [[Kościół św. Stanisława Kostki|św. Stanisława Kostki]]) zamieszkiwany dawniej przez urzędników państwowych.
* [[Żoliborz Dziennikarski]] (okolice [[Ulica Dziennikarska|Dziennikarskiej]], {{ulica|Promyka}} i {{ulica|Bohomolca}}), który zamieszkiwali głównie dziennikarze
* [[Żoliborz Centralny]] (okolice [[Plac Wilsona|pl. Wilsona]])
* [[Żoliborz Dolny]] pomiędzy [[Ulica Krasińskiego|Krasińskiego]], [[Ulica Gwiaździsta|Gwiaździstą]], [[Ulica Potocka|Potocką]] i [[Ulica Mickiewicza na Bielanach i Żoliborzu|Mickiewicza]].

==Administracja==
Żoliborz znalazł się w granicach [[Warszawa|Warszawy]] już w [[Historia w XIX wieku|XIX wieku]], kiedy powstała tu [[Cytadela]]. Od [[1951]] roku granice Żoliborza obejmowały także teren [[Bielany|Bielan]] z [[Młociny|Młocinami]], które od 16 czerwca [[1994]] roku stanowią odrębną dzielnicę. W latach [[1994]]-[[2002]] Żoliborz był dzielnicą gminy [[Centrum|Warszawa Centrum]].

[[Urząd dzielnicy Żoliborz|Urząd dzielnicy]] mieści się w ratuszu przy ulicy [[Ulica Słowackiego na Bielanach i Żoliborzu|Słowackiego]] 6/8. Burmistrzem dzielnicy jest [[Krzysztof Bugla]].

Rejestracja samochodów na Żoliborzu zaczyna się od liter WX.

==Historia==
[[Grafika:Konwikt.jpg|right|thumb|250px|Konwikt pijarów]]
[[Grafika:Polikowo.jpg|right|thumb|250px|Wieś Polikowo]]
[[Grafika:Marymont_1730.jpg|right|thumb|250px|[[Marymont]] ok. 1730 roku]]
[[Grafika:Bloki_Marymont.jpg|right|thumb|250px|[[Historia powojenna|PRL-owskie]] bloki na [[Dolny Żoliborz|Dolnym Żoliborzu]]]]
===Etymologia nazwy===
Nazwa Żoliborz pojawia się w [[Historia w XVIII wieku|XVIII wieku]]. Wcześniej używano nazw ''Polikowo'', ''Polików'', ''Polków'' i ''Fawory''. Obecna nazwa pochodzi od francuskiego ''Joli Bord'' (wym. żoli bor), co oznacza „piękny brzeg”. Początkowo powszechnie używano nazwy francuskiej, później spolszczonej na ''Żoliborz''. Powiązana jest ona z konwiktem pijarów. W [[1774]] roku ks. [[Augustyn Orłowski]], rektor [[Collegium Nobilium]] i współpracownik [[Stanisław Konarski|Stanisława Konarskiego]] zakupił część jurydyki [[Szymanowska|szymanowskiej]] dla zbudowania tu letniej siedziby uczelni. Budynki konwiktu były tak malownicze, że tę część Faworów zaczęto nazywać ''Joli Bord''. Z czasem nazwa ta przyjęła się dla całej dzielnicy.

===Dzieje dzielnicy===
Pierwsze wzmianki o osadnictwie w miejscu dzisiejszego Żoliborza pochodzą z [[Warszawa przed XV wiekiem|II połowy XIV wieku]]. Istniała tu wówczas wieś '''Polikowo''', będąca własnością książąt mazowieckich. Zwarta zabudowa osady obejmowała teren pomiędzy obecnymi ulicami [[Ulica Mickiewicza na Bielanach i Żoliborzu|Mickiewicza]], [[Ulica Małogoska|Małogoską]], {{ulica|Promyka}} i {{ulica|Krasińskiego}}. Tereny uprawne i lasy należące do wsi rozciągały na obszarze dzisiejszego Żoliborza, [[Marymont]]u i [[Bielany|Bielan]]. Wieś przecinały trzy rzeki o bardzo dużym znaczeniu dla rozwoju osadnictwa: [[Bełcząca]], [[Drna]] i [[Rudawa]]. Od [[Historia w XVI wieku|XVI wieku]] wieś nosiła nazwę '''Polików''', a od [[Historia w XVIII wieku|XVIII wieku]] nazywano ją '''Polków'''.

Wieś pozostała własnością książęcą do [[1641]] roku, kiedy to król [[Władysław IV Waza]] darował ją kamedułom spod Krakowa. Na Polkowej Górze, obecnie znajdującej się na terenie [[Las Bielański|Lasku Bielańskiego]], stanęły drewniane zabudowania klasztorne. Następnie część swoich zabudowań kameduli przekazali [[Jan III Sobieski|Janowi III Sobieskiemu]], który wybudował tu [[Maria Kazimiera Sobieska|królowej Marysieńce]] letni pałacyk wg projektu [[Tylman z Gameren|Tylmana z Gameren]]. Samemu miejscu, na cześć Marysieńki, nadano nazwę ''[[Marymont]]'' od francuskiego ''Marie Mont'' (wym. mari mąt), czyli „Góra Marii”. Dziś w miejscu rezydencji królowej wznosi się [[Kościół Matki Bożej Królowej Polski na Marymoncie|Kościół Matki Bożej Królowej Polski]].

Na rozkwit północnych przedmieść [[Warszawa|Warszawy]] wpłynęła działalność [[Szpital św. Ducha|szpitala św. Ducha]], który posiadał w Polikowie tereny między rzekami [[Drna|Drną]] i [[Bełcząca|Bełczącą]]. Powstał na nich trzywłókowy folwark z młynami, stawami rybnymi, browarem, cegielnią, hodowlą, ogrodami warzywnymi i sadami owocowymi. Od [[Historia w XVII wieku|II połowy XVII wieku]] folwark [[Szpital św. Ducha|szpitala św. Ducha]] zaczęto określać mianem ''Fawory'' od łacińskiego słowa ''favor'' oznaczającego „przychylność”. Najprawdopodobniej miała ona wskazywać na powstanie folwarku w drodze nadań książęcych. Z czasem ''Faworami'' zaczęto nazywać całą dzielnicę. Dziś upamiętnia to [[Ulica Fawory|jedna z ulic]] na terenie [[Cytadela|cytadeli]].

W roku [[1791]] Fawory zostały włączone do [[Warszawa|Warszawy]]. Weszły wraz z [[Nowe Miasto|Nowym Miastem]] w skład II cyrkułu nowomiejskiego.

W [[1831]] roku teren dzielnicy został zajęty pod budowę [[Cytadela|cytadeli]]. Budowa została zakończona w [[1834]], a jej kosztami (5 miliardów rubli) obarczono miasto. Na wiele lat zahamowało to inwestycje miejskie. Cytadela uniemożliwiła także rozbudowę [[Warszawa|Warszawy]] wzdłuż [[Wisła|Wisły]] w kierunku północnym.

Na okres [[Historia międzywojenna|międzywojenny]] przypada najbardziej dynamiczny rozwój dzielnicy. Powstała tu nowoczesna dzielnica mieszkaniowa. Na [[Żoliborz Oficerski|Żoliborzu Oficerskim]] założono miasto-ogród z zabudową willową. Do dziś 50% powierzchni dzielnicy stanowi zabudowa jednorodzinna. Na Żoliborzu rozwinęło się w tym czasie także budownictwie wielorodzinne. Dzielnica oferowała proste i funkcjonalne mieszkania na każdą kieszeń ze skwerami i placami zabaw na wewnętrznych dziedzińcach. W [[1925]] roku uroczyście położono kamień węgielny pod pierwszy budynek [[Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa|Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej]] (zburzony podczas [[II wojna światowa|wojny]]; dziś w tym miejscu znajduje się w nim m.in. [[Kino Wisła]]).
<gallery>
Grafika:Żoliborz_Oficerski.jpg|[[Żoliborz Oficerski]] w okresie [[Historia międzywojenna|międzywojennym]]
Grafika:II Kolonia WSM.jpg|Dom II kolonii [[WSM]] w [[1929]] roku
</gallery>

Na Żoliborzu, w okolicach ulicy [[Ulica Suzina|Suzina]], miały miejsce pierwsze walki [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]]. Dziś, to i inne wydarzenia z [[Powstanie warszawskie|powstania]] upamiętniają tablice na domach i pomniki porozrzucane po całym terenie dzielnicy.

W okresie [[Historia powojenna|PRL-u]] na dużym obszarze [[Marymont]]u wybudowano bloki w technologii ''ramy H''. Przy ulicy {{ulica|Promyka}} znajduje się blok przypominający nieco Superjednostkę, potężny budynek mieszkalny („mrówkowiec”) znajdujący się w centrum Katowic. Ponoć o jego budowie zadecydował [[Edward Gierek]], który w czasie czynów partyjnych kładł osobiście chodnik na pobliskiej ulicy {{ulica|Krasińskiego}}. Na jednym z bloków przy ulicy {{ulica|Promyka}} w [[2006]] roku zabezpieczono płytą z pleksi opozycyjne graffiti z [[Historia powojenna|lat 80. ubiegłego wieku]].

==Najważniejsze obiekty==
[[Grafika:Cytadela-mury.jpg|right|thumb|250px|Fragment murów [[Cytadela|Cytadeli]]]]
[[Grafika:Pomnik-1-dywizji-maczka.jpg|right|thumb|250px|[[pomnik 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka]]]]
===Zabytki===
{{więcej|Zabytki#Żoliborz}}
Do najważniejszych zabytków Żoliborza należą:
* [[Kolonia Dziennikarska]]
* osiedle [[WSM]]
* [[Żoliborz Oficerski]]
* [[Cytadela]]

===Inne===
* [[Urząd dzielnicy Żoliborz|ratusz]], ul. [[Ulica Słowackiego na Bielanach i Żoliborzu|Słowackiego]]
* [[Twierdza Zmartwychwstanek|klasztor i szkoła Zmartwychwstanek]], ul. {{ulica|Krasińskiego}}
* [[Kościół Matki Bożej Królowej Polski na Marymoncie|Kościół Matki Bożej Królowej Polski]], [[Ulica Gdańska|ul. Gdańska]]
* [[Kościół św. Stanisława Kostki]], [[Ulica Hozjusza|ul. Hozjusza]]
* [[Powązki]] – [[Cmentarz Wojskowy]]
* [[pomnik 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka]] na {{plac|Inwalidów}}
* [[pomnik Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej]]
* [[Centrum Olimpijskie|Muzeum Sportu i Turystyki]] (Centrum Olimpijskie)
* [[Teatr Komedia]], ul. [[Ulica Słowackiego na Bielanach i Żoliborzu|Słowackiego]]

==Kultura==
[[Grafika:Teatr_Komedia.jpg|right|thumb|250px|[[Teatr Komedia]]]]
*'''Kina:'''
**[[Kino Wisła]], {{plac|Wilsona}} 2
**[[Kino Elektronik]], {{ulica|Zajączka}} 7
*'''Teatry:'''
**[[Teatr Komedia]], ul. [[Ulica Słowackiego na Bielanach i Żoliborzu|Słowackiego]] 19a
*'''Biblioteki:'''
**Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Żoliborz m.st. Warszawy, ul. {{ulica|Próchnika}} 8a
==Edukacja==
[[Grafika:Czarnieckiego-szkola.jpg|right|thumb|250px|[[Zespół Szkół Specjalnych nr 100]]]]
*'''Szkoły podstawowe i gimnazja:'''
**[[Szkoła Podstawowa nr 65 im. Władysława Orkana]], ul. {{ulica|Mścisławska}} 1
**[[Szkoła Podstawowa nr 68 im. Artura Oppmana]], ul. {{ulica|Or-Ota}} 5
**[[Szkoła Podstawowa nr 92 im. Jana Brzechwy]], ul. {{ulica|Przasnyska}} 18a
**[[Szkoła Podstawowa nr 267 im. Juliusza Słowackiego]], ul. {{ulica|Braci Załuskich}} 1
**Szkoła Podstawowa nr. 392 im. Janka "Rudego" Bytnara, al. Wojska Polskiego 1A
**Szkoła Podstawowa nr 391 im. Aleksego Witkowskiego, ul. {{ulica|Filarecka}} 2
**[[Zespół Szkół Specjalnych nr 100]], ul. [[Ulica Czarnieckiego na Żoliborzu|Czarnieckiego]] 49
**[[Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Nr 9]], ul. [[Ulica Paska|Paska]] 10, 
*'''Szkoły średnie:'''
**[[I Liceum Ogólnokształcące z oddziałami integracyjnymi im. Bolesława Limanowskiego]], ul. {{ulica|Felińskiego}} 15
**[[XVI Liceum Ogólnokształcące im. Stefanii Sempołowskiej]], ul. {{ulica|Popiełuszki}} 5
**[[LXIV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Ignacego Witkiewicza]], ul. {{ulica|Elbląska}} 51
**[[LXXI Liceum Ogólnokształcące im. Ignacego Jana Paderewskiego]], ul. [[Ulica Włościańska]] 35
**[[CXIV Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kilińskiego]], ul. {{ulica|Felińskiego 13}}
*'''Szkoły wyższe:'''
**[[Szkoła Główna Służby Pożarniczej]], ul. [[Ulica Słowackiego na Bielanach i Żoliborzu|Słowackiego]] 52/54

==Sport==
[[Grafika:Centrum_Olimpijskie.jpg|right|thumb|250px|[[Centrum Olimpijskie]]]]
[[Grafika:OSiR_Zoliborz.jpg|right|thumb|250px|Budynek [[OSiR Żoliborz]]]]
Na terenie Żoliborza znajdują się obiekty sportowe klubów [[RKS Marymont]] i [[KS Spójnia]]. Przy ulicy {{ulica|Wybrzeże Gdyńskie}} 4 mieści się siedziba [[Centrum Olimpijskie]]go, ośrodka edukacyjnego propagującego olimpizm. Znajduje się tam również [[Muzeum Sportu i Turystyki]].

Żoliborz, tak jak większość dzielnic posiada własny [[OSiR Żoliborz|Ośrodek Sportu i Rekreacji]]. Jego budynek, powstały w [[1999]] roku, znajduje się przy [[Ulica Potocka|ul. Potockiej 1]]. OSiR oferuje zajęcia na pływalni oraz fitness, odnowę biologiczną i rehabilitację. Szkolne hale sportowe posiadają [[Szkoła Podstawowa nr 92 im. Jana Brzechwy]], [[Szkoła Podstawowa nr 267 im. Juliusza Słowackiego]], [[I Liceum Ogólnokształcące z oddziałami integracyjnymi im. Bolesława Limanowskiego]], a także [[LXIV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Ignacego Witkiewicza]].

Rekreacji służą również liczne tereny zielone, takie jak:
* [[Park Kępa Potocka]]
* [[Park Kaskada]]
* [[Park im. Stefana Żeromskiego]]
* [[Park im. Żołnierzy Żywiciela]]
* [[Park Sady Żoliborskie]]
* [[Plac Lelewela|plac Lelewela]]
* zieleń otaczająca [[Cytadela|Cytadelę]]
* Rodzinne Ogródki Działkowe przy ul. {{ulica|Promyka}}

==Zdrowie==
*[[Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej w Warszawie]], ul. {{ulica|Krasińskiego}} 54
*[[Poradnia Chorób Naczyniowych Mózgu]], ul. {{ulica|Krasińskiego}} 56
*przychodnia, ul. {{ulica|Szajnochy}} 8

==Przemysł==
W czasach [[Historia powojenna|PRL-u]] południowy Żoliborz (okolice [[Ulica Przasnyska|Przasnyskiej]] i {{ulica|Rydygiera}}) był terenem przemysłowym. Mieściło się tu wiele fabryk oraz magazynów, np. oddział FSO. Dziś przemysł na Żoliborzu jest znikomy, pozostały jedynie: [[Centralna Składnica Zaopatrzenia Lecznictwa]], [[Instytut Chemii Przemysłowej]] i [[Instytut Mechaniki Precyzyjnej]], a postindustrialne tereny przekształcane są w osiedla mieszkaniowe. Do [[2009]] roku w osiedlu [[Zielony Żoliborz]], na terenach między ulicami [[Ulica Powązkowska|Powązkowską]] a [[Ulica Broniewskiego na Bielanach i Żoliborzu|Broniewskiego]], ma powstać około 2 tysięcy mieszkań.

==Transport==
[[Grafika:Plac Wilsona (4).JPG|right|thumb|250px|[[Plac Wilsona|Plac Wilsona]]]]
===Sieć drogowa===
Przez Żoliborz przebiega fragment drogi krajowej nr 7 i drogi europejskiej E77 (ulica {{ulica|Wybrzeże Gdyńskie}}), drogi krajowej nr 8 i drogi europejskiej E67 ({{aleja|Armii Krajowej}}) oraz drogi wojewódzkiej nr 637 ({{aleja|Jana Pawła II}} i ulice {{ulica|Popiełuszki}} i [[Ulica Słowackiego na Bielanach i Żoliborzu|Słowackiego]]). Inne ważne dla dzielnicy arterie stanowią ulice: [[Ulica Mickiewicza na Bielanach i Żoliborzu|Mickiewicza]], {{ulica|Krasińskiego}}, [[Ulica Broniewskiego na Bielanach i Żoliborzu|Broniewskiego]] i {{ulica|Powązkowska}}.

Głównymi placami Żoliborza są [[plac Wilsona]], [[plac Inwalidów]] i [[plac Grunwaldzki]].

W granicach dzielnicy leży też przeprawa przez [[Wisła|Wisłę]] – [[Most gen. Stefana Grota-Roweckiego|most Grota-Roweckiego]] – łącząca Żoliborz z [[Białołęka|Białołęką]] i [[Praga Północ|Pragą Północ]]. Planowana jest też budowa [[Most Krasińskiego|mostu Krasińskiego]] na przedłużeniu ulicy {{ulica|Krasińskiego}}.
===Komunikacja miejska===
[[Grafika:1092-27.jpg|right|thumb|250px|[[Tramwaje|Tramwaj]] linii [[27]] na pętli {{przystanek|Metro Marymont}}]]
Żoliborz posiada gęstą sieć linii [[Tramwaje|tramwajowych]]. Tory znajdują się w ciągach ulic: [[Ulica Mickiewicza na Bielanach i Żoliborzu|Mickiewicza]], [[Ulica Słowackiego na Bielanach i Żoliborzu|Słowackiego]], {{ulica|Popiełuszki}} i {{aleja|Jana Pawła II}}. Planowana jest też linia tramwajowa w ciągu ulicy {{ulica|Krasińskiego}} i przez [[most Krasińskiego]] na drugą stronę [[Wisła|Wisły]]. Na Żoliborzu znajdują się 2 krańce tramwajowe: {{przystanek|Metro Marymont}} i {{przystanek|Marymont-Potok}}.

Przez teren Żoliborza przebiega I linia [[Metro|metra]], znajdują się tu dwie stacje: {{metro|Plac Wilsona}} (oddana do użytku w kwietniu [[2005]] r.) oraz {{metro|Marymont}} (oddana do użytku w grudniu [[2006]] r.)

Wzdłuż granicy Żoliborza i [[Śródmieście|Śródmieścia]] biegnie linia kolejowa ze stacją [[Warszawa Gdańska]]. Można z niej dojechać między innymi na warszawską [[Wola|Wolę]], do Legionowa, Nasielska, Ciechanowa, Działdowa, Wieliszewa, Radzymina i Tłuszcza. Linią kursują także pociągi towarowe.
==Osoby związane z dzielnicą==
[[Grafika:Cieszkowskiego-tablica (2).jpg|right|thumb|250px|Tablica na budynku przy ulicy {{ulica|Cieszkowskiego}}, upamiętniająca [[Łucja Krajewska|Łucję Krajewską]]]]
[[Grafika:Tablica pamiątkowa Jacek Kuroń Mickiewicza 27.JPG|right|thumb|250px|Tablica na budynku przy ulicy [[Ulica Mickiewicza na Bielanach i Żoliborzu|Mickiewicza 27]] upamiętniająca [[Jacek Kuroń|Jacka Kuronia]]]]
[[Grafika:Tablica Marian Rejewski Gdańska 2.JPG|right|thumb|250px|Tablica upamiętniająca [[Marian Rejewski|Mariana Rejewskiego]] na domu przy Gdańskiej 2]][[Grafika:Cieszkowskiego-tablica (3).jpg|right|thumb|250px|Tablica na budynku przy ulicy {{ulica|Cieszkowskiego}}, upamiętniająca [[Stanisław Skrypij|Stanisława Skrypija]]]]
* [[Artur Oppman]] (Or-Ot) – poeta
* [[Anna German]] – piosenkarka, kompozytorka
* [[Jacek Kuroń]] – działacz społeczny i polityczny, pedagog, historyk.
* bł. ks. [[Jerzy Popiełuszko]] – kapelan "Solidarności"
* [[Marian Millak]] – żołnierz
*Grzegorz Miecugow - dziennikarz
* [[Ryszard Kalisz]] – polityk Lewicy i Demokratów
* [[Marian Rejewski]] – matematyk, kryptolog
* [[Stanisław Skrypij]] (ps. "Andrzej") – inżynier architekt
* [[Witold Lutosławski]] – kompozytor współczesny i dyrygent
* [[Witold Pilecki]] – dowódca plutonu kawalerii
* [[Witold Zawadowski]] – lekarz, radiolog
* [[Łucja Krajewska]] – rzeźbiarka, poetka, malarka
* [[Halina Skibniewska]] (prof. dr inż.) – architekt i urbanista
* [[Stanisław Tołwiński]] – architekt
* [[Stanisław Brukalski]] – architekt
* [[Józef Szanajca]] – architekt
* [[Teodor Toeplitz]] – współzałożyciel WSM
* [[Franciszek Wardynski]] – przyjaciel Żoliborza
* [[Bohdan Lachert]] – architekt
* [[Lech Kaczyński]] – prezydent RP
* [[Jarosław Kaczyński]] – polityk, prezes PiS, premier RP
* [[Wojciech Zabłocki]] – architekt, szermierz (olimpijczyk)
* [[Alina Janowska]] – aktorka
* [[Andrzej Kiciński]] – architekt, laureat Honorowej Nagrody SARP
* [[Kalina Jędrusik]] – aktorka
* [[Barbara Zbrożyna]] – rzeźbiarka
* [[Alicja Wahl]] – malarka
* [[Stanisław Dygat]] – autor powieści i opowiadań, felietonista
* [[Janusz Weiss]] – dziennikarz, prezenter radiowy i telewizyjny
* [[Szymon Majewski]] – prowadzący show telewizyjny w stacji TVN
* [[Zygmunt Staszczyk]] – muzyk, wokalista zespołu T.Love
* [[Marek Kotański]] – psycholog
* [[Feliks Chiczewski]] – Konsul Generalny RP w Lipsku, wsławił się uratowaniem około tysiąca Żydów podczas „nocy kryształowej”
* Czesław Niemen-Wydrzycki - artysta, kompozytor
*Andrzej Wajda - reżyser filmowy, laureat Oskara za całokształt twórczości
*Jerzy Kawalerowicz - reżyser filmowy
*Radosław Piwowarski - reżyser filmowy
*Jerzy Mierzejewski - malarz, wieloletni rektor ASP
*Stefan GROT-Rowecki - generał WP, dowódca A.K.
*Jerzy Ficowski - pisarz
*Włodzimierz Odojewski - pisarz
*Roman Bratny - pisarz
*Jerzy Flisak - grafik
*Kasia Kowalska - wokalistka
*Marek Dutkiewicz - poeta, autor m.in. "Jolka, Jolka"
*Joanna Dark - wokalistka
*Stanisław Jopek - tenor , solista zespołu Mazowsze
*Anna Maria Jopek - wokalistka 
*Maciej Zembaty - poeta, tłumacz
*Andrzej Blikle - matematyk
*Ludomir Różycki - kompozytor, twórca poskiej sceny baletowej
*Agnieszka Osiecka - poetka
*Agata Passent - dziennikarka
*Dorota Masłowska - pisarka
*Zygfryd Wolniak - polityk, w-ce minister spraw zagranicznych
*Olga Wolniak - malarka
*Tomasz Dominik - artysta
*Rafał Dominik - artysta

==Linki zewnętrzne==
* [http://www.zoliborz.org.pl/ Oficjalna strona Urzędu Dzielnicy]
* [http://www.zoliborz.net/ Portal Dzielnicy Żoliborz]
* [http://www.zoliborz-bielany.pl/ Żoliborz-Bielany: historia dzielnic, wspomnienia mieszkańców]
* [http://www.seiren.pl/Wyprawy/2013/27122013-cytadela-warszawska.html Cytadela Warszawska i „Joli Bord”]
* [http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBoliborz Żoliborz na Wikipedii]
* [http://maps.google.com/maps?f=q&hl=pl&geocode=&q=%C5%BBoliborz&ie=UTF8&ll=52.266949,20.983286&spn=0.023847,0.079823&t=h&z=14 Żoliborz w Google Maps]

{{medal|maju 2008}}
{{ŻoliborzMSI}}
{{dzielnice}}
[[Kategoria:Żoliborz|*]]
[[Kategoria:Dzielnice]]