Arseniusz Romanowicz (ur. 30 sierpnia 1910 w Hrubieszowie, zm. 9 lutego 2008 w Warszawie) – polski architekt, znany przede wszystkim jako twórca budynków stacji kolei średnicowej i dworca Centralnego w Warszawie.
Studia ukończył w 1936 roku na Wydziale Architektury Politechnice Warszawskiej. Tematem obronionego projektu dyplomowego wykonanego pod kierunkiem profesora Aleksandra Bojemskiego był Zakład Kąpielowy dla miasta Warszawy nad Wisłą. W okresie pracy nad dyplomem terminował w pracowni Barbary i Stanisława Brukalskich. Po dyplomie otrzymał propozycję zostania architektem miejskim rodzinnego Hrubieszowa, ale propozycji nie przyjął.
Startował w różnych konkursach. Jeszcze jako student w 1935 roku otrzymał wyróżnienie w konkursie na projekt meczetu w Warszawie. W 1937 wyróżniono jego projekt Yacht Clubu w Gdyni. W roku 1938 opracował przyjęty projekt pawilonu polskiego na Wystawę Światową w Nowym Jorku. W tym samym roku zwyciężył w konkursie na projekt restauracji na Gubałówce (wraz z Piotrem Szymaniakiem i Jackiem Szweminem) W latach 1938-1939 pracował w Biurze Budowlanym Dworca Głównego. W czasie okupacji zatrudniony był w niemieckiej Ostbahndirekzion, gdzie zajmował się adaptacją i wykańczaniem spalonego w 1939 roku Dworca Głównego. Walczył w powstaniu warszawskim.
Po powstaniu, jak wielu musiał opuścić Warszawę. Powróciwszy do stolicy został zatrudniony w Warszawskiej Dyrekcji Odbudowy. Już w 1946 roku jego myśli oscylowały wokół dworca w Warszawie. Ówczesne władze nie chciały odbudowywać zniszczonego doszczętnie w czasie powstania dworca Głównego. Rozpisały w związku z tym konkurs na zupełnie nowy dworzec Centralny. Romanowicz wraz z Piotrem Szymaniakiem uzyskali w tym konkursie pierwszą nagrodę. Projekt jednak nie został wdrożony.
W latach 1947-1949 realizuje ośrodek wioślarski YMCA Polska przy Wale Miedzeszyńskim (z Piotrem Szymaniakiem). Od 1951 roku pracuje w Centralnym Biurze Studiów i Projektów Budownictwa Kolejowego. Tutaj opracowuje kolejne koncepcje centralnego dworca stolicy, z których dopiero ósma doczekała się realizacji (w 1975 roku). W tym czasie projektuje budynki stacji kolejowych na linii średnicowej w Warszawie. Dzisiaj obiekty te, posiadające architekturę opartą na wykorzystaniu możliwości betonowych konstrukcji łupinowych, przez młodych współczesnych architektów uznawane są za "kultowe". Perły na szynach, kwiaty w siermiężnej architekturze PRL-u – to tylko nieliczne określenia tych konstrukcji. W latach 1960-1963 współpracował przy wystroju plastycznym Dworca Śródmieście słynącego wtedy z kolorowej mozaiki iluminowanej ukrytymi źródłami światła. W roku 1964 projektuje, oddany do użytku w 1969 roku, dworzec Warszawa Wschodnia. W 1972 przychodzi czas na dzieło życia - rozpoczynają sie prace przy budowie dworca Centralnego. Inwestycja ta była jedną ze sztandarowych budów socjalistycznej władzy (ówczesny premier Piotr Jaroszewicz zapewniał, że pieniędzy starczy na wszystko), więc jak wspomina sam architekt, przeżył coś o czym marzy każdy artysta: "mogłem zrealizować każdy swój zamysł".
Związki Arseniusza Romanowicza z dworcem Centralnym nie zakończyły się po jego oddaniu do użytku. Po 1989 roku opracował projekt porządkujący układ lokali handlowo-usługowych, które w dobie gospodarki rynkowej wkroczyły w przestrzeń dworca.
Do końca życia mieszkał w budynku przy ul. Asfaltowej, przy odbudowie którego (1947) współpracował. Zmarł 9 lutego 2008 roku. Pochowany został 18 lutego w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Powązkowskim, kwatera 280, rząd 1, grób 25. W 2013 roku pojawiła się propozycja, aby jego imię nadać jednemu z placyków przy wejściu na stację Warszawa Powiśle.
Jak twierdzą jego synowie był wytrawnym podróżnikiem po Europie, Ameryce Południowej i Dalekim Wschodzie, a jedna z dziennikarek po rozmowie z nim określiła go jako pogodnego starszego pana z dużym poczuciem humoru i przedwojenną klasą.
Dorobek zawodowy[]
- 1935 – wyróżnienie w konkursie na projekt meczetu w Warszawie
- 1936 – praca dyplomowa: Zakład Kąpielowy dla miasta Warszawy nad Wisłą
- 1937 – wyróżnienie projektu Yacht Clubu w Gdyni
- 1937 – projekt rozplanowania mola południowego z Żeglarskim Ośrodkiem Morskim w Gdyni
- 1938 – projekt pawilonu polskiego na Wystawę Światową w Nowym Jorku (konkurs SARP nr 95, wspólnie z Piotrem Szymaniakiem i Jackiem Szweminem )
- 1938 – pierwsza nagroda w zamkniętym konkursie na projekt restauracji na Gubałówce w Zakopanem (wspólnie z Piotrem Szymaniakiem i Jackiem Szweminem)
- 1946 – zwycięstwo w konkursie na projekt warszawskiego dworca Centralnego (konkurs SARP nr 135, wspólnie z Piotrem Szymaniakiem)
- 1947-1949 – przystań wioślarska YMCA przy Wale Miedzeszyńskim w Warszawie (wspólnie z Piotrem Szymaniakiem)
- 1947 – współpraca przy odbudowie budynku mieszkalnego przy ul. Asfaltowej
- 1948 – udział w konkursie na projekt gmachu Narodowego Banku Polskiego w Warszawie (projekt SARP nr 164 wspólnie z Piotrem Szymaniakiem)
- 1950 – współpraca przy budowie budynku wielofunkcyjnego przy ul. Mokotowskiej 50
- 1954 – projekt przystanku kolejowego Warszawa Ochota (realizacja do 1962)
- 1954 – projekt przystanku kolejowego Warszawa Powiśle (realizacja do 1963)
- 1955 – projekt Przystanku kolejowego Warszawa Stadion (realizacja do 1958)
- 1959 – wyróżnienie w zamkniętym konkursie na projekt dworca kolejowego w Katowicach (konkurs SARP nr 249, wspólnie z Piotrem Szymaniakiem)
- 1960-1963 – współpraca przy wystroju plastycznym Dworca Śródmieście (order Sztandaru Pracy II klasy)
- od 1960 – projekt dworca Warszawa Wschodnia (bud. 1964-1969) (Mister Warszawy w 1969 r.)
- 1962 – wyróżnienie równorzędne w konkursie na projekt dworca obsługi miejskiej PLL LOT w Warszawie (konkurs SARP nr 336)
- 1962 – pierwsza nagroda równorzędna w konkursie na projekt sztucznego lodowiska w Gdańsku ( konkurs SARP nr 341)
- 1971 – przystanek kolejowy Warszawa Ursus Północny
- 1972 – przystanek kolejowy z dworcem PKS w Nowym Dworze Mazowieckim
- 1972-1975 – projekt i budowa dworca kolejowego Warszawa Centralna (Mister Warszawy 1975, Order Sztandaru Pracy I klasy)
- po 1981 – dom salezjański przy parafii Najświętszego Serca Jezusowego w Warszawie