nr w rej. |
457-A |
Dwór[1] Radzymińska 49 – budynek położony na Szmulowiźnie, przy ul. Radzymińskiej 49, niedaleko skrzyżowania z ul. Grodzieńską.
Budynek datowany jest na lata 1850-1875 i należał do żydowskiej rodziny Gruntmanów[2], był to ich dom rodzinny z którego prowadzili także interesy związane z handlem węglem. W okresie inkorporacji terenów Szmulowizny do miasta, tj. ok. 1908 roku, budynek był jedną z nielicznych w tej części Pragi budowli murowanych[3]. W czasie drugiej wojny światowej Itschak i Henia Gruntman uciekli do Białegostoku, skąd trafili do obozu pracy. Po wojnie wrócili oni do Szczecina, a następnie do Warszawy, jednak zastali swoje domy (posiadali oni także budynek pod adresem Radzymińska 51) zamieszkałe przez innych, wtedy też przenieśli się do Wałbrzycha.
Od 1930 roku w budynku mieści się zakład fotograficzny, jeden z najstarszych w mieście. Został on założony pod nazwą "Ogniwo" przez Józefę i Henryka Konarzewskich (który przed wojną miał też zakład przy ul. Chłodnej 27). Zakład przejęła później ich córka z mężem, Stanisława i Stanisław (posiadał także zakład przy ul. Wolskiej 16) Gałązkowie przemianowując jego nazwę na Zakład Fotograficzny St. Gałązka, a od 1973 roku prowadzi go ich córka, Ewa Tułak, która zmieniła nazwę zakładu na Foto Gałązka.[4]
Budynek jest parterowy z nadbudówką w postaci pierwszego piętra, murowany, w części otynkowany. Mimo wpisania 1 lipca 1965 roku pod numerem 457-A do rejestru zabytków budynek jest obecnie zaniedbany i popada w ruinę, grożąc zawaleniem, o czym ostrzegają odpowiednie tabliczki. Budynek jest najstarszą zachowaną budowlą na Szmulowiźnie i jednym z najstarszych budynków na całej Pradze[5]. Budynek należy obecnie do ośmiorga właścicieli i objęty jest roszczeniami z tytułu dekretu Bieruta[6].
- ↑ Odpowiedź na interpelacje Radnego Kamila Ciepieńki z ZGN Praga Północ, 29.05.2014
- ↑ Mojżesz Gruntman (...) about his parents before and during war, Wirtualny Sztetl
- ↑ Mapa z okresu 1891-1908, Warszawa Historyczna
- ↑ "Nie, nie, proszę, żadnych zdjęć! To ja jestem od tego, żeby je robić...", Zawinklem.pl, 16.03.2013
- ↑ Najstarszy dom na Szmulkach ginie na naszych oczach, Stowarzyszenie Michałów, 28.02.2015
- ↑ Wykaz nieruchomości zabudowanych..., Urząd m.st. Warszawy, 14.02.2011