Emilian Konopczyński (ur. 10 września 1839 we wsi Miłobędzyn, zm. 10 marca 1911 w Warszawie) - zasłużony pedagog oraz działacz społeczny.
Emilian Konopczyński szkołę średnią ukończył w 1856 roku w Warszawie, w tym czasie był nauczycielem synów Anny Kisielnickiej - przyjaciółki Narcyzy Żmichowskiej. Około 1860 roku nawiązał kontakt z "białymi", brał udział w organizowaniu Towarzystwa Pomocy Naukowej w Warszawie. Jako stypendysta władz oświatowych Królestwa Polskiego rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Moskiewskiego, a po roku przeniósł się na filologię, którą ukończył w 1860 roku ze stopniem kandydata nauk.
Po powrocie do Warszawy współpracował z Warszawskim Towarzystwem Dobroczynności, w latach 1861-1862 pomagał w zakładaniu Szkoły Głównej. W 1862 roku został nauczycielem języków starożytnych w szkole realnej, a następnie w III gimnazjum państwowym w Warszawie (późniejsze IV gimnazjum); uczył równocześnie w niedzielnej szkole handlowej. W latach 1866-1870 wykładał w pierwszym progimnazjum, a w latach 1870-1892 uczył w IV gimnazjum państwowym w Warszawie. W latach 1895-1896 był z ramienia Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności opiekunem ochronki nr 27 przy ul. Nowy Świat, zaś od 1895 roku pełnił funkcję wiceprezesa Wydziału Ochron i Szwalni.
W 1897 roku Konopczyński uzyskał koncesję na otwarcie w Warszawie przy ul. Składowej (dziś Pankiewicza) prywatnej 6-klasowej szkoły realnej, przeniesionej w 1900 roku na Sewerynów, do kamienicy Uruskich na ul. Aleksandria, która w 1907 roku zmieniła nazwę na ul. Mikołaja Kopernika. Był to długi budynek, którego krótszy bok znajdował się przy ul. Aleksandria (na wysokości dzisiejszej ul. Bartoszewicza). 20 lutego 1905 roku Szkoła Emiliana Konopczyńskiego była pierwszym męskim gimnazjum Warszawy, w którym zaczęto uczyć w języku polskim. Krok ten spowodował, że szkoła stała się jedną z najbardziej popularnych w Warszawie. W szkole uczyło się wielu znakomitych wychowanków, m. in. Stefan Starzyński.
W 1919 roku szkoła została przekazana państwu i przemianowana na Gimnazjum im. Adama Mickiewicza. W grudniu 1936 roku w czasie zjazdu byłych wychowanków szkoły Konopczyńskiego, uchwalono przemianowanie ul. Sewerynówka na ul. E. Konopczyńskiego, a nadto ufundowano pomnik z tablicą pamiątkową.
Po śmierci Emiliana Konopczyńskiego m.in. w prasie warszawskiej znajdowały się wzmianki, że należy uczcić pamięć sędziwego pedagoga. Wybrano decyzją jego współpracowników, rodziców oraz wychowanków budowę nowego gmachu dla szkoły. Kamień węgielny wmurowano w fundamenty 3 września 1912 roku, a rok później gmach został poświęcony. Pierwszy dzwonek zabrzmiał 4 września 1913 roku. Oficjalny adres nowej siedziby szkoły brzmiał: Sewerynówka 4.
Osobą, która 7 grudnia 1936 roku zmieniała nazwę ulicy Sewerynówek na ulicę Emiliana Konopczyńskiego oraz odsłoniła popiersie pedagoga był Prezydent Warszawy Stefan Starzyński, gość honorowy, a jednocześnie wychowanek patrona ulicy.
Miejsce związane z Konopczyńskim[]
- Powązki Cywilne: kwatera "S" - grób rodziny Emiliana Konopczyńskiego, jego imię i nazwisko znajduje się także na tablicy zasłużonych przy Bramie Św. Honoraty
- ul. Emiliana Konopczyńskiego w Śródmieściu między ul. Kopernika a Bartoszewicza - została ona zmieniona z dawnej nazwy Sewerynówka 7 grudnia 1936 roku przez Prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego (choć Kwiryna Handke w swoim Słowniku nazewnictwa Warszawy podaje datę 1 stycznia 1939 roku).
- Uroczystość zmiany nazwy ulicy miała miejsce w czasie Zjazdu Wychowanków, w dniu 6 grudnia 1936 roku. Gościem honorowym zjazdu był prezydent Stefan Starzyński (informacja: Ryszard Pasternak - nauczyciel historii w ZS Nr 22 im. E. Konopczyńskiego, członek honorowy Stowarzyszenia Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. A. Mickiewicza - do 1919 r im. E. Konopczyńskiego).
- gmach szkoły przy ul. Emiliana Konopczyńskiego
- popiersie E. Konopczyńskiego i tablica pamiątkowa wmurowana obok wejścia do szkoły przy ul. E. Konopczyńskiego 4. Popiersie zostało odsłonięte w czasie Zjazdu Wychowanków, w dniu 6 grudnia 1936 r.
- szkoły przy ul. E. Konopczyńskiego 4. Imię Emiliana Konopczyńskiego "wróciło" do gmachu 1973 roku. Otrzymało je wówczas, nieistniejące już, Liceum Zawodowe Nr 9. imię E. Konopczyńskiego przejął, wciąż działający, Zespół Szkół Nr 22. W 2009 r. decyzją Rady Warszawy imię Emiliana Konopczyńskiego otrzymało także LXXXIII Liceum Ogólnokształcące.
- kościół Św. Krzyża - tutaj 13 marca 1911 roku rozpoczęły się uroczystości pogrzebowe po śmierci E. Konopczyńskiego.
- kościół ss. Wizytek - kościół szkolny, w lewej nawie bocznej widnieje tablica poświęcona E. Konopczyńskiemu i kilku następnym dyrektorom szkoły.
- ul. Saska - Liceum Ogólnokształcące Nr IV, im. Adama Mickiewicza, do 1919 roku Gimnazjum im. E. Konopczyńskiego). Przy IV LO pracuje Stowarzyszenie Wychowanków Szkoły posiadające obszerne archiwum szkolne.