F – historyczna linia autobusowa pospieszna, która kursowała nieprzerwanie od 1964 roku, po liczącej około 30 kilometrów trasie, łącząc Międzylesie z Jelonkami.
Historia[]
Przedwojenna[]
Swoje powstanie w 1934 roku linia F zawdzięcza istniejącej wówczas konkurencji na rynku przewozów autobusowych w Warszawie. Od 1931 roku po mieście kursowały bowiem nie tylko tzw. magistrackie autobusy, ale także pojazdy prywatnej firmy – Społecznej Komunikacji Autobusowej, zorganizowanej przez Towarzystwo Przyjaciół Wielkiej Warszawy i Państwowe Zakłady Inżynierii. Miasto starało się odebrać pasażerów konkurencji, uruchomiając linie dublujące połączenia SKA.
Jedna z takich linii, uruchomiona 15 czerwca 1934 roku, oznaczona była wyrazem Chełmska (pl. Unii Lubelskiej — Belwederska/Chełmska) i dublowała prywatną linię łączącą pl. Zbawiciela z Wójtówką (skrzyżowanie Chełmskiej z Czerniakowską). Już w październiku tegoż samego roku linia SKA straciła na rentowności i została zlikwidowana. 14 października 1934 roku oznaczenie Chełmska zmieniono na F, przedłużając jednocześnie trasę do pl. Zbawiciela z jednej strony i do skrzyżowania Chełmska/Czerniakowska z drugiej. W tym kształcie F kursowało do 6 września 1939 roku, kiedy to z powodu wybuchu II wojny światowej zawieszono komunikację miejską w Warszawie.
Podczas wojny[]
W czasie wojny oznaczenie F nosiła linia "tylko dla Niemców" łącząca Sielce ze Śródmieściem (pl. Zbawiciela — Nabielaka, później pl. Zbawiciela — Chełmska/Czerniakowska) w latach 1940-1943. Linia została zlikwidowana prawdopodobnie aby zaoszczędzić na paliwie oraz ze względu na znaczne zużycie taboru.
Powojenna[]
15 kwietnia 1946 roku linia F wyruszyła na trasę zbliżoną do przedwojennej, z tym że wydłużono ją do Sadyby, w zastępstwie nieczynnej linii tramwajowej. 31 maja 1949 roku, wraz z reorganizacją systemu numeracji linii, F przekształcono w 120.
W latach 50. i 60. rozpoczęła się era oznaczanych literami linii pospiesznych kursujących prostymi trasami z niewielką liczbą przystanków i na specjalnej taryfie. Pospieszna linia F została uruchomiona 16 lutego 1964 roku. Kursowała z krańca Cmentarz Wolski ulicą Wolską, Trasą W-Z, ulicami Targową, Grochowską i Płowiecką do krańca Kajki na skrzyżowaniu ulic Kajki i Czecha, zapewniając szybkie połączenie Woli, Grochowa, Gocławka i Wawra ze Śródmieściem.
W niespełna miesiąc po uruchomieniu, na wniosek mieszkańców Anina, linię przedłużono do krańca Kino Wrzos na ulicy Kajki. W takim kształcie linia kursowała do 1969 roku, kiedy to przedłużono ją dalej w głąb Wawra, do Bursztynowej. W 1977 roku oddano do eksploatacji pętlę przy Centrum Zdrowia Dziecka w Międzylesiu, odtąd linia F kończyła tam trasę, stając się główną linią łączącą szpital z centrum. W 1984 roku linię przedłużono w rejonie Jelonek do krańca Osiedle Górczewska. W 1992, w związku z remontem Mostu Śląsko-Dąbrowskiego linię skierowano przez Most Syreny. Po zakończeniu remontu linia wróciła na ulice z nowym numerem – 518 – a niedługo potem została przekształcona w zwykłą 125.
Współcześnie autobusy tej linii są uruchamiane podczas Nocy Muzeów.
Ostatnia trasa[]
z 17 lipca 1993 roku
Ulice[]
Międzylesie – al. Dzieci Polskich – Żegańska – Pożaryskiego – Kajki – Czecha – Płowiecka – Grochowska – Zamoyskiego – Sokola – Most Syreny – Tamka – Dobra – Nowy Zjazd – al. Solidarności – Wolska – Połczyńska – Szeligowska – Lazurowa – Górczewska – Osiedle Górczewska
Przystanki[]
Międzylesie
Centrum Zdrowia Dziecka
Bielszowicka
Bursztynowa
Pożaryskiego
IX Poprzeczna
Alpejska
Odrodzenia
Kajki
Trawiasta
Trakt Lubelski
Płowiecka
Gocławek
Żółkiewskiego
Plac Szembeka
Wiatraczna
Kino 1 Maj
Gocławska
Aleja Zieleniecka
Plac Bankowy
Kino Femina
Żelazna
DT Wola
Osiedle Wolska
Polskie Nagrania
Cmentarz Wolski
Ciepłownia Wola
Tkaczy
Sternicza
Siemiatycka
Człuchowska
Batalionów Chłopskich
Osiedle Górczewska
Linki zewnętrzne[]
- Szczegółowa historia przedwojennej linii F
- Szczegółowa historia linii F w czasie wojny
- Szczegółowa historia linii F tuż po wojnie
- Szczegółowa historia linii pospiesznej F
Linie autobusowe pospieszne ZTM |
Historyczne linie pospieszne stałe: A • B • C • D • E • F • H • J • K • L • M • P • R • S • T • U |
Linie autobusowe w latach 1929-1949 |
Linie miejskie: A • A-bis • B • C • C-kreślone • D • E • F • F-kreślone • G • H • H-kreślone • I • K • L • Ł • M • N • O • P • R • R-kreślone • S • T • U • V • W • W-kreślone • WK • X • Y • Z |