Fabryka Domów Stare Świdry (nazwa nieoficjalna, oficjalnie używano jedynie określenia Fabryka Domów) – niefunkcjonujący obecnie zakład przemysłowy, który znajdował się w rejonie Starych Świdrów i Piekiełka obok Tarchomina (Białołęka), przy skrzyżowaniu ulic Myśliborskiej i Świderskiej.
Historia[]
Budowa fabryki na dawnych polach uprawnych[1] na licencji radzieckiej ruszyła na jesieni 1975 roku[2]. Została ona uruchomiona pod koniec lat 70. XX wieku w celu produkcji prefabrykatów do budowy budynków mieszkalnych m.in. w Północnej Dzielnicy Mieszkaniowej[3] oraz innych inwestycjach mieszkaniowych w Warszawie. Dzielnica ta miała zapewnić mieszkania dla pół miliona osób i rozciągać się od Tarchomina do Nowego Dworu Mazowieckiego. Tarchomin miał być pierwszą realizowaną częścią przedsięwzięcia i finalnie okazał się być jedyną zrealizowaną częścią[4]. Fabryka została zamknięta na początku lat 90. XX wieku w związku z transformacją ustrojową i brakiem zapotrzebowania na fabryczne produkty, szczególnie biorąc pod uwagę, że podobne elementy wykonywała pobliska Żerańska Fabryka Elementów Betoniarskich Faelbet.
W okolicy fabryki znajdowała się pierwsza na Tarchominie pętla autobusowa Tarchomin (Fabryka Domów), gdzie swoją trasę w latach 80. kończyły linie 101, 178, 178-bis, 378, 401 i H.
Obecnie[]
Teren dawnej fabryki zajmuje około 40 hektarów i znajduje się obok zjazdu z Mostu Marii Skłodowskiej-Curie. Niewielka część fabryki została zagospodarowana przez prywatne firmy budowlane, znajduje się tam też stacja przekaźnikowa GSM, a w opuszczonych halach swoje zaplecze techniczne posiadał budowany Most Północny. Od wielu lat dzielnica planuje rozbiórkę fabryki i przeznaczenie terenu na inne cele, jednak jak dotąd z wielu powodów, przede wszystkim braku pieniędzy, nie doszło to do skutku. Fabryka stała się atrakcją dla wielu grup odwiedzających opuszczone miejsca, w internecie można odnaleźć kilkadziesiąt relacji z odwiedzin w fabryce.
Przyszłość[]
Na terenie fabryki planowana była budowa osiedla Kępa Iberyjska na 10-15 tysięcy mieszkańców, zaprojektowanego przez grupę hiszpańskich projektantów, która miała stać się "centrum Białołęki". Głównym założeniem było myślenie w pierwszej kolejności o otwartej przestrzeni, ulicach, terenach zielonych i miejscach aktywności społecznej, a dopiero później o zapełnieniu terenu budynkami. Planowano galerię handlową, bulwar, halę widowiskowo-sportową na 3 000 osób, szkołę, szpital, przychodnie, ośrodek kultury i centrum nauki języków obcych. [5][6][7] Projekt, planowany do realizacji do 2016 roku, nie został finalnie zrealizowany, m.in. z powodu problemów własnościowych.
W latach 2018-19 pracownia A2P2 Architecture & Planning opracowywała na zlecenie miasta w ramach projektu Osiedla Warszawy koncepcję funkcjonalno-przestrzenną dla obszaru dawnej fabryki oraz przyległych do niej dawnych składowisk popiołów z Elektrociepłowni Żerań. W dokumencie, który ukazał się w czerwcu 2019 roku na obszarze dawnej fabryki zaplanowano w pełni funkcjonalne osiedle z usługami, zielenią publiczną, a także biurowce[3]
Przypisy[]
- ↑ Wojskowy Instytut Geograficzny, mapa topograficzna, arkusz Warszawa-Żoliborz, 1952
- ↑ K. Krzyżakowa, Zespół miejski Gocław-Lotnisko, Stolica nr 47, 1977, s. 2
- ↑ 3,0 3,1 Wygodne i zielone miasto na obszarze Starych Świdrów, Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego m.st. Warszawy, 03.07.2019
- ↑ J. M. Chmielewski, A. Turek, A. Kardaś, "Tendencje rozwoju pasma północnego obszaru metropolitalnego Warszawy", Studia Regionalne i Lokalne, nr 2(56), 2014
- ↑ "Fabryka domów jak Barcelona" - Gazeta Echo
- ↑ Protokół z sesji Rady Dzielnicy Białołęka
- ↑ "Białołęka zyska centrum" - Polska The Times