Gocław – osiedle i obszar MSI położony w południowej części Pragi Południe, ograniczony od północy ul. Ostrobramską i al. Stanów Zjednoczonych, od zachodu planowaną Trasą Tysiąclecia, od południa Wisłą, a od wschodu al. Wieniawy-Długoszowskiego.
W skład współczesnego osiedla Gocław wchodzą cztery mniejsze osiedla: Orlik, Wilga, Jantar i Iskra. W północno-zachodniej części obszaru Gocławia znajduje się również osiedle Przyczółek Grochowski.
Historia[]
Pierwsze wzmianki dotyczące Gocławia jako wsi, zwanej wtedy pod nazwą Gościesław, pojawiają się już w połowie XII wieku jako własność kanoników regularnych z Czerwińska, a potem kapituły płockiej. W 1580 roku wieś liczyła 6.8 łanów, czyli około 113 hektarów. W lipcu 1656 roku w pobliżu wsi odbyła się wielka, trzydniowa bitwa między wojskami polskimi i szwedzkimi, wieś została całkowicie zniszczona, ale z czasem się odrodziła. W 1775 roku Gocław, wraz z Kępą Gocławską, liczyły zaledwie 16 domów, zaś w 1780 roku został zakupiony przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Wieś weszła potem w skład Ekonomii Warszawskiej. W 1827 roku Gocław liczył 22 domy i 168 mieszkańców, a w 1912 roku 497 mieszkańców. W XIX wieku obszar Gocławia należał do rodziny Wolframów, z których to inicjatywy wybudowano Wał Gocławski (zwany też wałem Wolframa), a potem także Wał Miedzeszyński. Miało to na celu ochronę bardzo żyznych terenów Kępy Gocławskiej przed wylewami.
Gocław został włączony w granice Warszawy w 1916 roku, wtedy też upowszechniła się współczesna nazwa osady. Obszar dawnej wsi skupiał się wówczas w rejonie ówczesnych ulic Żymirskiego (dziś Międzyborska) oraz Parczewskiej (planowana Mimośródowa, dziś Kakowskiego), ówczesne plany zagospodarowania przewidywały włączenie tych terenów w obszar urbanistyczny Grochowa, a główną drogą łącznikową byłaby ulica Lubaszowska. W okresie międzywojennym zaplanowano budowę lotniska komunikacyjnego, do 1939 roku udało się jednak jedynie wybudować odwadniający teren kanał Nowa Ulga oraz wyrównać przyszłe pole wzlotów. Niemcy korzystali z lotniska w minimalnym stopniu, dopiero po wojnie zlokalizowano tutaj lotnisko sportowe, powstało kilka hangarów oraz pas startowy. Istniało ono do lat 70. XX wieku, kiedy to zostało zlikwidowane w związku z projektem budowy osiedla "Gocław-Lotnisko".
Zanim jednak tego dokonano, a terenie dawnej wsi Gocław w latach 60. XX wieku wybudowano osiedle Przyczółek Grochowski, pomiędzy blokami zachowało się jednak kilka domostw, będących pozostałością dawnej wsi. Tymczasem przygotowywano się do konkursu na projekt osiedla Gocław-Lotnisko, teren był wyjątkowy, płaski jak stół, więc nie można było tu postawić zwykłego osiedla, lecz coś zupełnie nowego. Konkurs na zagospodarowanie przestrzenne terenów dawnego lotniska rozstrzygnięto w 1972 roku, a na podstawie wniosków z poszczególnych prac sporządzono ostateczny projekt osiedla, który nadzorował Tadeusz Mrówczyński. Teren dawnego lotniska o łącznej powierzchni 225 hektarów podzielono na cztery części, rozdzielone alejami Bieruta i Zawadzkiego, a otoczone ulicą Jóźwiaka. Każde z czterech nowych osiedli otrzymało nazwę o polskiego samolotu (Iskra, Jantar, Wilga i Orlik), nazwy ulic wewnętrznych także nawiązały do historii polskiego lotnictwa. Uzbrajanie terenu rozpoczęto w 1977 roku, pierwsi lokatorzy na osiedle os. Gocław-Orlik wprowadzili się wiosną 1979 roku. Najniższe budynki zaprojektowano najbliżej Wisły, a zabudowa rosła ku Kanałowi Gocławskiemu – takie rozwiązanie wynikło z chęci umożliwienia mieszkańcom Gocławia widoku na rzekę, a warszawiakom po drugiej stronie Wisły widoku piętrzącego się, nowoczesnego osiedla.
Według planów od zachodu osiedle obiegać miała Trasa Tysiąclecia, a od wschodu Trasa Siekierkowska, które oddzielone byłyby od osiedla przestronnymi terenami zielonymi i parkami, niwelującymi hałas. W planach była także budowa szpitala oraz centrum handlowego wzdłuż alei Bieruta (w projekcie była także kładka nad aleją Zawadzkiego), pomysłów tych jednak nie zrealizowano. W oparciu o Kanał Gocławski powstało jednak jezioro Balaton, nad którym w 2010 roku zorganizowano Park Nad Balatonem. Do dzisiaj dotrwały też fragmenty dawnego Wału Gocławskiego (wzgórek w rejonie ul. Sosabowskiego) oraz hangary lotniska sportowego przy Wale Miedzeszyńskim 646.
W przyszłości na Gocław docierać ma metro oraz tramwaje.
Najważniejsze obiekty[]
- Przemysłowe Centrum Optyki
- Centrum Handlowe Promenada
- Park Nad Balatonem
- Centrum Handlowe Gocław
- Centrum Naukowo-Produkcyjne Elektroniki Profesjonalnej Radwar i Warszawskie Zakłady Radiowe Rawar
- Kościół św. Patryka
- Kościół św. Ojca Pio
- Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła
Galeria[]
Linki zewnętrzne[]
Obszary Pragi Południe wg Miejskiego Systemu Informacji |
Gocław • Gocławek • Grochów • Kamionek • Olszynka Grochowska • Saska Kępa |