Golędzinów

Ten artykuł dotyczy osiedla. Zobacz też: zespół przystankowy Golędzinów.

Golędzinów - osiedle na Pradze Północ, znajdujące się w obszarze Pelcowizna (o obszarze zbliżonym do przedwojennego okręgu 18. Golędzinów!) jednak nieuwzględnione przez MSI. Dawniej obejmowało ono tereny aż do Parku Praskiego, aktualnie uznaje się za nie teren ograniczony ul. Starzyńskiego na południu. Na przedwojennych planach błędnie go oznaczano w pobliżu Pelcowizny, gdzie też istniała ulica Golędzinowska inna niż obecnie.

Pierwsze wzmianki o osadzie Golędzinów pochodzą z roku 1387, kiedy to otrzymała ona prawo chełmińskie i była wsią graniczącą z Bródnem, Targówkiem i Żeraniem. Liczyła wtedy 1,3 włóki (~11 ha) powierzchni uprawnej. W XV w. stanowił własność rycersko-szlachecką, a w wieku XVIII należała ona już do chorążego i sędziego warszawskiego Teodora Szydłowskiego. 20 lipca 1764 roku Golędzinów nabył za 9 000 złotych Stanisław August Poniatowski, późniejszy król Polski, gdzie założył odrębną jurydykę zwaną Golędzinowem Królewskim. W 1782 roku jego część została wydzierżawiona F. Bielińskiemu i J. Lechmanowi - drugi z nich założył tu manufakturę sukienniczą zatrudniającą ok. 20 pracowników, powstał tu także zbór ewangelicki (zbudowano przy nim garbarnię której dochody przeznaczano na zbór) i cmentarz na podarowanych w 1783 roku mniejszości niemieckiej przez Stanisława Augusta Poniatowskiego dwóch placach. W 1791 roku Golędzinów Królewski przyłączono do Warszawy. Jurydyka w poważnym stopniu została zniszczona w 1794 roku podczas szturmu i rzezi Pragi.

W XVIII wieku Golędzinów słynął także z przemysłu garbarskiego - w roku 1792 było tu 13 garbarni, a Golędzinów zamieszkiwało ok. 1000 osób. Główna część Golędzinowa została w 1770 roku wraz z Pragą i Skaryszewem otoczona Okopami Lubomirskiego. W latach 1806-11 na nadwiślańskiej części Golędzinowa wzniesiono fortyfikacje napoleońskie, zaś roku 1833 władze rosyjskie przejęły tereny Golędzinowa gdzie zbudowały fort Śliwickiego, który wraz z fortem Pelcowizna były elementami wieńca fortyfikacyjnego wokół wzniesionej w tym samym czasie Cytadeli; ruiny fortu golędzinowskiego istnieją jeszcze do dziś na terenie obecnego osiedla policyjnego w Golędzinowie. W latach Królestwa Kongresowego zbudowano szosę petersburską i rogatki golędzinowskie (późniejsze petersburskie, w latach 1900-1956 znajdował się tu też przystanek kolejki wąskotorowej Jabłonna-Karczew Rogatki Petersburskie, późniejszy Golędzinów), przez krótki czas na wysokości Golędzinowa istniał też most łyżwowy, jednak wkrótce został zniszczony w czasie powstania listopadowego. W roku 1859 władze carskie zlikwidowały Cmentarz Golędzinowski. Na terenie Golędzinowa w latach 1865–71, na jego stronie północno–wschodniej, powstała część parku praskiego, która wraz z Targówkiem, Pelcowizną i Nowym Bródnem, została w kwietniu 1916 roku przyłączona do Warszawy.

W okresie międzywojennym istniała w Golędzinowie szkoła podoficerów Policji Państwowej oraz jej oddział interwencyjny, znany jako Policja Golędzinowska. Po drugiej wojnie światowej, na terenie tym urządzono koszary Milicji Obywatelskiej w których stacjonowały m.in. Zmotoryzowane Oddziały Milicji Obywatelskiej. W latach 2004-2006 na miejscu koszar wybudowano osiedle zamieszkiwane przez policjantów oraz ich rodziny, obok którego zbudowano nową siedzibę VI Komendy Rejonowej Policji. Po drugiej wojnie światowej, w południowo-wschodniej części Golędzinowa powstały osiedla Praga I i Praga II (które powstało na części terenu koszar 36. Pułku Piechoty im. Legii Akademickiej) z placem Hallera (d. Leńskiego).