Kościół św. Alberta i św. Andrzeja i Pałac Jabłonowskich
Kościół św. Brata Alberta i św. Andrzeja Apostoła – kościół rzymskokatolicki znajdujący się przy ul. Senatorskiej 18B, naprzeciw placu Teatralnego w Warszawie.
Historia[]
W miejscu obecnego kościoła w XVII wieku wybudowany został przez jezuitów niewielki kościół pw. Świętego Krzyża. W XVIII wieku na jego miejscu wzniesiono kościół pw. św. Andrzeja. Obok powstał kompleks budynków zakonnych panien kanoniczek.
W 1727 rozbudowana o oficyny, a w latach 1728-29 o palatiolum zamykające powstały w ten sposób dziedziniec. W 1773 po kasacie zakonu Jezuitów kaplica stała się kościołem parafii św. Andrzeja. W 1781 rozpoczęła się budowa kamienicy przy Senatorskiej, po lewej stronie kaplicy. W 1790 rozpoczęłą się budowa drugiej kamienicy przy Senatorskiej, po prawej stronie kaplicy.
Kościół w 1785
W 1817 r. kościół został podarowany Pannom Kanoniczkom w zamian za odebrany im Marywil, na miejscu którego kilka lat później rozpoczęto budowę Teatru Wielkiego.
Fasada kościoła około 1864 roku
Podczas powstania warszawskiego w kościele zorganizowano szpital powstańczy. Po wojnie w uszkodzonym budynku nabożeństwa odprawiano aż do 1953, kiedy to władze zadecydowały o rozbiórce świątyni. Częściowo na jej miejscu wybudowano blok mieszkalny.
W 1999 r. w ramach rekonstrukcji północnej pierzei placu Teatralnego została dokonana częściowa rekonstrukcja kościoła; kamień węgielny położono w 1998 r., a już 13 czerwca 1999 r. nowy kościół został poświęcony przez Jana Pawła II podczas jego wizyty w Warszawie. 25 września nastąpiła konsekracja kościoła przez kard. Józefa Glempa. W trakcie prac rekonstrukcyjnych odbudowano fasadę wg projektu opracowanego w pracowni „Projekt”, nawiązującego do klasycznej fasady autorstwa Chrystiana Piotra Aignera z lat 1817-21. Sam kościół został jednak znacznie skrócony ze względu na stojący przy ul. Daniłowiczowskiej blok mieszkalny. W tym samym stylu odbudowane też zostały sąsiednie kamienice, nawiązuje też do niego architektura sklepienia i naw kościoła. Wystrój wnętrza opracowali inż. arch. Bartłomiej Biełyszew, inż. arch. Jacek Chyrosz i ówczesny rektor kościoła ks. Wiesław Niewęgłowski. W 2004 tympanon kościoła został wzbogacony o płaskorzeźbę, przedstawiającą wizerunek Ducha Świętego pod postacią gołębicy, autorstwa prof. Gustawa Zemły. Od listopada 2003 r. w kościele znajdują się relikwie św. Andrzeja Apostoła, jednego z jego dwóch patronów.
W marcu 2008 r. miał miejsce pożar, w wyniku którego zniszczeniu uległo wiele znajdujących się wewnątrz kościoła dzieł sztuki, m.in. ozdabiający dotąd główny ołtarz obraz Chrystusa w Ogrójcu pędzla Sebastiano del Piombo. Po rekonstrukcji wnętrze przybrało obecny kształt.
Wnętrze kościoła
Od końca 2017 roku, w kościele odprawiane są również msze święte Trydenckie. Ich celebransem jest ks. Wojciech Pobudkowski IBP.
Od 2014 przy kościele działa chór Cantus Laudabilis.