|
| nr w rej. |
| A-54 |
Kościół pw. św. Wawrzyńca
Kościół św. Wawrzyńca znajduje się w Warszawie w dzielnicy Wola przy ul. Wolskiej w obrębie Fortu Sowińskiego. Jest jednocześnie siedzibą parafii św. Wawrzyńca.
Historia[]
Początki kościoła p.w. św. Wawrzyńca sięgają XIV wieku, natomiast pierwsze wzmianki o nim pochodzą z 1412 roku. Aż do XVII wieku kościół był tylko kościołem filialnym parafii św. Jana (obecnie katedralnej). Przy kościele erygowano parafię dopiero w 1611 roku. Podczas potopu szwedzkiego w 1655 roku drewniany kościółek spłonął doszczętnie. Odbudowany został znów jako drewniany, był skromny i brakowało w nim podstawowych sprzętów kościelnych. Z inicjatywy dziekana warszawskiego ks. Mikołaja Popławskiego w 1695 roku rozpoczęto budowę murowanej świątyni. Fundusze na ten cel ofiarowała królowa Marysieńka Sobieska. Po śmierci króla Jana III Sobieskiego prace zostały wstrzymane, a budowę ukończona dopiero w 1755 roku. Początkowo pracami kierował Joachim Daniel Jauch - dyrektor królewskiego Urzędu Budowlanego, a po jego śmierci Jan Fryderyk Knöbel. On dokończył dzieła.
Powstał jednonawowy kościółek na planie prostokąta, z wielobocznie zamkniętym prezbiterium. Podczas oblężenia Warszawy przez wojska pruskie w 1749 roku kościół zamieniono na bastion obronny. Został ponownie zniszczony. W 1807 roku świątynia została odremontowana, a w 1811 roku konsekrowana.
W czasie powstania listopadowego w 1831 roku świątynia została ponownie zniszczona, ponieważ znalazła się w obrębie słynnej reduty wolskiej. Po upadku powstania w 1834 roku kościół został zamieniony na cerkiew Matki Boskiej Włodzimierskiej, patronki dnia, w którym zdobyto Warszawę. Dla upamiętnienia zwycięskiej bitwy w ściany cerkwi wmurowano 12 rosyjskich luf armatnich z kulami, które tkwią w nich do dnia dzisiejszego. W 1845 roku umieszczono tam również 6 tablic z inskrypcjami, upamiętniających uczestników szturmu oraz jego przebieg. Podczas I wojny światowej, po wkroczeniu wojsk niemieckich do Warszawy, świątynia została zwrócona kościołowi katolickiemu. Oficjalne przejecie nastąpiło w 1919 roku, a w 1923 roku erygowano nową parafię św. Wawrzyńca. W sierpniu 1944 roku w przykościelnym ogrodzie hitlerowcy dokonywali masowych egzekucji. Niemcy podpalili kościół, który po wojnie odbudowano. Obecnie jest to budowla jednonawowa, wzniesiona na planie prostokąta, z wieloboczną absydą. Wewnątrz, na północnej ścianie wisi zabytkowy, barokowy obraz "Męczeństwo św. Wawrzyńca" z 1663 roku namalowany przez Michaela Willmanna. Malowidło należy do cyklu obrazów tego malarza pt. "Męczennicy Apostołów". Obraz przez kilkadziesiąt lat leżał zwinięty na strychu plebanii. Dopiero w latach 80 XX wieku odnalazł go i przywrócił świetność ówczesny proboszcz parafii ks. Józef Łazicki.