.JPG){kind=link}
Linia kolejowa nr 1 widziana z wiaduktu ul. Towarowej (wraz z linią nr 47 i nr 447)
Linia kolejowa nr 1 (dawniej linia kolei warszawsko-wiedeńskiej) – trasa kolejowa łącząca stację Warszawa Zachodnia z Katowicami, w Warszawie przebiega przez wzdłuż granicy dzielnic Ochota i Wola, a następnie przecina dzielnice Włochy i Ursus, a jej długość w granicach miasta wynosi około 10 kilometrów. Jest to dwutorowa, w pełni zelektryfikowana linia kolejowa.
Dworzec Wiedeński około 1850 roku
Inicjatywa budowy pierwszej w zaborze rosyjskim linii kolejowej pojawiła się już w 1838 roku, kiedy to handlowcy Piotr Steinkeller i Henryk Łubieński zawiązali Towarzystwo Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej i rozpoczęli przygotowania do budowy linii łączącej Warszawę przez Sosnowiec (przejście graniczne) do Wiednia. Towarzystwo nie podołało jednak pracom, wobec czego w 1842 roku inwestycję przejął rząd, który zrealizował ją etapami w latach 1844-1848. Naczelnym inżynierem budowy był inż. Stanisław Wysocki, a budową warszawskiego odcinka kierował inż. Konstanty Kamiński. Linia uzyskała standardowy europejski (w przeciwieństwie do późniejszych linii w zaborze rosyjskim) rozstaw szyn 1435 mm.
Pierwszy odcinek linii do Grodziska Mazowieckiego wraz z reprezentacyjnym Dworcem Wiedeńskim projektu Henryka Marconiego otwarto 14 czerwca 1845 roku. Swoją obecnością tę uroczystość uświetnił namiestnik Iwan Paskiewicz. Pierwszy, 12-wagonowy pociąg z 200 pasażerami ruszył w kierunku ostatniej gotowej stacji na linii, Grodzisk, z prędkością 40 km/h. Wydarzenie to upamiętnia tablica pamiątkowa umieszczona na jednej ze ścian budynków Dworca Śródmieście. Ze względu na wysokie koszty utrzymania linia kolejowa została w 1857 roku wydzierżawiona Towarzystwu Akcyjnemu Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej z kapitałem pruskim, początkowo koleją kierował Herman Epstein, a od 1869 roku Leopold Kronenberg.
W ramach budowy linia kolejowa przecięła i rozcięła liczne ulice i drogi na terenie ówczesnej Warszawy i okolic, takie jak (nazwy współczesne): Żelazna, Twarda (odcięta bez przejazdu), Towarowa (Warszawa), Karolkowa – Spiska, Przyokopowa – Szczęśliwicka, Prądzyńskiego – Niemcewicza (Czyste), Bema (droga koszarowa), Ordona – Berestecka (dziś obie ulice biegną zupełnie inaczej), Włochowska, Potrzebna – Chrobrego, Chrościckiego – Popularna (obie Włochy) oraz Traktorzystów – Regulska (Czechowice). Budowa linii kolejowej znacznie przyczyniła się do rozwoju Warszawy jako węzła komunikacyjnego oraz ważnego ośrodka przemysłowego, stanowiącego rosyjskie okna na świat.
Początkowo na trasie stosowano trakcję parową opalaną drewnem, a pierwszy parowóz otrzymał nazwę "Warszawa". Od 1859 roku parowozy opalano węglem, a w 1860 roku rozpoczęto budowę drugiego toru w granicach Warszawy. W 1890 liczba lokomotyw na całej linii sięgnęła 287, wagonów osobowych 432 i towarowych 8718; liczba przewiezionych pasażerów sięgnęła 2,5 miliona, a ładunków 2,7 miliona ton, z czasem powstało także towarowe połączenie z koleją wilanowską i grójecką. W 1912 roku linia kolejowa została wykupiona przez państwo, a w 1918 roku weszła w skład Polskich Kolei Państwowych. W latach 1926-1929 wybudowano wiadukt ul. Towarowej nad linią, a w latach 30. XX wieku wybudowano Dworzec Główny i stację Warszawa Zachodnia.
Podczas niemieckiej okupacji linia była częścią ważnego dla Niemców węzła komunikacyjnego, dlatego też tutaj w nocy z 7 na 8 października 1942 roku przeprowadzono akcję Wieniec I, w ramach której wysadzono tory na linii nr 1 w dwóch miejscach (w trzecim akcja nie powiodła się). W ramach odwetu Niemcy tydzień później w miejscach eksplozji powiesili po 10 więźniów Pawiaka – w jednym z takich miejsc, przy ul. Mszczonowskiej, do dzisiaj zachowała się drewniana szubienica. Po wojnie rolę głównego dworca dla miasta pełniła początkowo stacja Warszawa Główna, a potem tymczasowy dworzec Warszawa Centralna, który w pełnej krasie wybudowano w latach 1972-1976 i służy pasażerom do dzisiaj. Współcześnie linia jest modernizowana, od 2011 roku trwa przebudowa stołecznego odcinka torów.
W granicach Warszawy na linii znajdują się stacje Warszawa Zachodnia oraz Warszawa Włochy, poprzez układ zwrotnic możliwy jest też zjazd na linię kolejową nr 3 (kaliska) oraz linię kolejową nr 8 (radomska). W pobliżu znajduje się także wagonownia Odolany i wagonownia Szczęśliwice. Biegnąc na zachód, linia kolejowa przecina następujące ulice:Globusowa (tunel), Cierlicka (tunel) oraz Południowa Obwodnica Warszawy (wiadukt). Na trasie znajduje się także kilka kładek i przepustów dla pieszych.
Linią kursują pociągi pospieszne, kursujące m.in. do Łodzi, Częstochowy, Krakowa, Katowic, Wrocławia, Pragi i Wiednia. Z reguły zatrzymują się one w granicach Warszawy jedynie na stacjach Warszawa Centralna i Warszawa Zachodnia. Za stacją Grodzisk Mazowiecki na linię nr 1 zjeżdżają również składy podmiejskie, jadące z Warszawy linią nr 447.