Mistrzostwa Europy w piłce nożnej 2012 (zwane w skrócie Euro 2012) – impreza rangi międzynarodowej, czternasty turniej piłki nożnej o mistrzostwo Europy, który odbyła się w dniach 8 czerwca – 1 lipca 2012 roku w Polsce i na Ukrainie. Warszawa była jednym z miast organizatorów mistrzostw.
Mistrzostwa ogólnie[]
Wyboru Polski i Ukrainy na gospodarza Mistrzostw Europy dokonano 18 kwietnia 2007 roku podczas głosowania w walijskim Cardiff, a wspólna polsko-ukraińska kandydatura pokonała w ostatnim głosowaniu Włochów oraz Chorwację i Węgry. Wśród polskich miast-gospodarzy znalazła się Warszawa, Poznań, Gdańsk oraz Wrocław, a wśród ukraińskich Kijów, Lwów, Donieck oraz Charków.
Mistrzostwa rozegrane zostały po raz pierwszy w tych dwu krajach, rozpoczęły się 8 czerwca meczem otwarcia na Stadionie Narodowym w Warszawie, a zakończyły 1 lipca 2012 roku meczem finałowym na Stadionie Olimpijskim w Kijowie. Logo turnieju przedstawiało łodygę z której wyrastają kwiaty w barwach narodowych krajów-organizatorów oraz piłka, oficjalną piłką mistrzostw było Tango 12, a oficjalnymi maskotkami byli Slavek i Slavko, dwaj bliźniacy w barwach narodowych krajów-organizatorów.
Więcej[]
Mistrzostwa w Warszawie[]
Warszawa była jednym z czterech polskich miast-gospodarzy Mistrzostw Europy, na potrzeby mistrzostw wybudowany został Stadion Narodowy, zorganizowano Strefę Kibica oraz miasteczko namiotowe Carslberg FanCamp, wykonano także szereg innych inwestycji.
Stadion[]
Główną areną zmagań piłkarskich był Stadion Narodowy, który został wybudowany specjalnie z myślą o tych mistrzostwach w miejscu dawnego Stadionu Dziesięciolecia na Kamionku, przejęty przez UEFA 11 maja 2012 roku. Stadion pomieścił ponad 58 tysięcy miejsc, prowadziło do niego kilkanaście wejść ze wszystkich stron. Dojazd do Stadionu zorganizowany był głównie komunikacją miejską, kolejową oraz pieszą – na mecze kibice docierali do zespołu Rondo Waszyngtona oraz stacji Warszawa Stadion, natomiast po meczu specjalne autobusy oraz pociągi kursowały z al. Waszyngtona, ul. Zamoyskiego oraz stacji Warszawa Stadion.
Na Stadionie Narodowym rozegranych zostało łącznie 5 spotkań – trzy mecze grupowe grupy A, ćwierćfinał oraz półfinał. Były to następujące spotkania:
- 08 czerwca, g. 18:00 → Polska – Grecja (1:1)
- 1:0 (17') Robert Lewandowski
- 1:1 (51') Dimitris Salpigidis
- 12 czerwca, g. 20:45 → Polska – Rosja (1:1)
- 0:1 (37') Alan Dzagoev
- 1:1 (57') Jakub Błaszczykowski
- 16 czerwca, g. 20:45 → Grecja – Rosja (1:0)
- 1:0 (45') Giorgos Karagounis
- 21 czerwca, g. 20:45 → Czechy – Portugalia (0:1)
- 0:1 (79') Cristiano Ronaldo
- 28 czerwca, g. 20:45 → Niemcy – Włochy (1:2)
- 0:1 (20') Mario Balotelli
- 0:2 (36') Mario Balotelli
- 1:2 (90') Mesut Özil (k.)
Stadion Polonii Warszawa przy ul. Konwiktorskiej 6 został ponadto boiskiem treningowym dla reprezentacji Polski.
Strefa Kibica[]
Choć początkowo zakładano organizację nawet czterech stref kibica w Warszawie, to ostatecznie w maju 2012 roku rozpoczęto organizację jednej, głównej strefy kibica na pl. Defilad oraz ul. Marszałkowskiej. Działała od 7 czerwca do 1 lipca 2012 roku, według założeń na 12 hektarach powinna była pomieścić przeszło 100 tysięcy widzów – tyle osób kibicowało w niej polskiej reprezentacji podczas meczu otwarcia z Grecją 8 czerwca oraz podczas meczu z Rosją 12 czerwca, natomiast 16 czerwca (w czasie meczu Polska – Czechy) w strefie było około 165 tysięcy osób.
Na terenie Stefy Kibica, oprócz specjalnych trybun oraz telebimów, na których można było oglądać wszystkie spotkania mistrzostw, znajlazło się centrum prasowe, informacja turystyczna, największa w Polsce restauracja McDonald's, Centrum Rozrywki Orange, placówki bankowe, sklepy sportowe, punkty sprzedaży napojów oraz szereg innych placówek. Dojazd do oraz ze strefy był możliwy poprzez zespoły Centrum oraz Dworzec Centralny, stacje metra A-13 Centrum i A-14 Świętokrzyska oraz stacje kolejowych Warszawa Centralna i Warszawa Śródmieście.
Swoją własną strefę kibica na Torwarze chcieli zorganizować Rosjanie, jednak ostatecznie zrezygnowali oni z tego pomysłu.
Carslberg FanCamp[]
Miasteczko namiotowe Carlsberg FanCamp zostało specjalnie zorganizowane na terenie przylegającym do Centrum Olimpijskiego przy ul. Wybrzeże Gdyńskie 4. Działało w dniach 8 – 22 czerwca 2012 roku. Poza strefą noclegową na jego terenie znalazła się także strefa zabawy, strefa sportu, strefa gastronomiczna, strefa sponsora oraz strefa eko. Miasteczko nie cieszyło się jednak dużą popularnością.
Inwestycje[]
W związku z mistrzostwami przeprowadzono także dodatkowe inwestycje, które mają ułatwić mieszkańcom oraz kibicom poruszanie się po mieście oraz poprawić wizerunek Warszawy w oczach odwiedzających. W bezpośrednim otoczeniu Stadionu wyremontowana została stacja kolejowa Warszawa Stadion, torowisko tramwajowe w al. Zielenieckiej, ul. Wybrzeże Szczecińskie oraz Rondo Waszyngtona z przejściami podziemnymi. Lifting przeszły także chodniki wokół stadionu oraz na Moście Poniatowskiego, a także elementy małej architektury w pobliskim Parku Skaryszewskim.
W centrum wyremontowany został Dworzec Centralny wraz z otaczającymi go galeriami podziemnymi oraz chodnikami – pojawiła się nowa informacja pasażerska, sklepy, kioski i butiki. Wyremontowana została ul. Emilii Plater oraz chodniki wzdłuż Alej Jerozolimskich. Na Lotnisku Chopina uruchomiono linię kolejową łączącą centrum miasta z umieszczoną w podziemiach portu lotniczego stacją Warszawa Lotnisko Chopina.
W międzyczasie dokonano także wielu inwestycji, które dokonano przede wszystkim z myślą o mieszkańcach, aczkolwiek w pewnym stopniu ułatwią one także poruszanie się podczas mistrzostw – przebudowano torowisko tramwajowe na Trasie W-Z, wyremontowano Aleje Ujazdowskie, wybudowano Trasę Powązki-Konotopa oraz przebudowano ul. Toruńską. W ostatnim momencie gotowa była ulica Dźwigowa oraz autostrada A2 na odcinku Konotopa – Stryków.
Ułatwienia[]
W związku z organizacją mistrzostw w ich okresie w Warszawie obowiązywały liczne ułatwienia dla kibiców oraz mieszkańców. Wszyscy posiadacze biletów na mecze mogli za darmo podróżować komunikacją miejską w dniu swojego meczu oraz w trakcie powrotu do domu. Na linii kolejowej z Centrum na Lotnisko Chopina wzajemnie honorowano bilety obu przewoźników obsługujących trasę na stację Warszawa Lotnisko Chopina – SKM oraz KM. W Strefie Kibica oraz punktach informacji turystycznej można było otrzymać "Warsaw City Guide", czyli przewodnik po mieście na czas mistrzostw.
Wszelkiej pomocy udzielali liczni miejscy wolontariusze, którzy w specjalnych zielonych strojach przekazywali najważniejsze informacje dotyczące poruszania się po mieście, stadionu, strefy kibica, zabytków czy atrakcji turystycznych. W ramach miejskiego wolontariatu Warszawy pracowało około 1000 wolontariuszy.
Przy ul. Dzielnej 15 znalazło się ponadto Centralne Biuro Rzeczy Znalezionych w ramach biura rzeczy znalezionych urzędu m.st. Warszawy, a w kamienicy przy Krakowskim Przedmieściu 83 znalazła się Ambasada Kibica.
Komunikacja w trakcie mistrzostw[]
Zgodnie z założeniami, wypracowanymi podczas wcześniejszych imprez na Stadionie Narodowym, komunikacja miejska w dni meczowe odbywała się według specjalnych ustaleń. Na początku dnia była zamykana ul. Francuska, a kursujące nią autobusy 117, 138 i 146 były kierowane na ul. Saską.
Na około 4 godziny przed meczem zamykana dla ruchu była północna jezdnia ciągu Aleje Jerozolimskie – Most Poniatowskiego – Aleja Poniatowskiego na odcinku od ul. Marszałkowskiej do al. Zielenieckiej. Wszystkie autobusy kursujące w stronę centrum były kierowane na ciągi alternatywne przez Most Świętokrzyski bądź Most Łazienkowski. Dodatkowo zamknięta była linia tramwajowa wzdłuż al. Zielenieckiej, a linie 7, 8 i 22 kursowały przez al. Waszyngtona. Wzmocnione były tramwaje wzdłuż Alej Jerozolimskich poprzez uruchomienie linii 77. Dostępna była stacja kolejowa Warszawa Stadion.
Przed zakończeniem meczu całkowicie wyłączany z ruchu był ciąg Aleje Jerozolimskie – Most Poniatowskiego – Aleja Poniatowskiego, a także al. Zieleniecka i fragment al. Waszyngtona. Wszystkie tramwaje były skrócone do pętli Plac Starynkiewicza, Plac Narutowicza bądź Banacha, a autobusy były kierowane przez Most Świętokrzyski lub Most Łazienkowski. Uruchamiane były specjalne autobusowe linie rozwozowe z al. Waszyngtona (przystanek Park Skaryszewski) bądź z Centrum, kursowały będą specjalne linie do parkingów Parkuj i Jedź. Z pewnymi ograniczeniami działała stacja Warszawa Stadion.
Ponadto przez cały okres mistrzostw, w związku z organizacją Stefy Kibica, zamknięta była ul. Marszałkowska na odcinku Aleje Jerozolimskie – Moniuszki, występowały też czasowe zamknięcia ul. Emilii Plater. Dlatego też linie 519 i 520 zostały skierowane na pętle zastępcze (odpowiednio Dworzec Centralny oraz Plac Trzech Krzyży), zawieszona została linia 14, a pojawiła się dodatkowa linia 76 oraz dodatkowe linie 275, SHL i SH0. Dodatkowo nocne linie autobusowe odjeżdżały nie z pętli przy Dworcu Centralnym, ale z przystanków wokół skrzyżowania Alej Jerozolimskich z Chałubińskiego i al. Jana Pawła II. Dla odwiedzających Strefę Kibica również uruchamiano specjalne linie autobusowe F22, F27, F31 i F90, a linie 7, 10, 16, 24 i 33 kursowały dłużej niż zwykle
Na czas mistrzostw wytyczony został również specjalny buspas wzdłuż ul. Żwirki i Wigury oraz ul. Raszyńskiej, a w mieście umieszczono szereg drogowskazów kierujących pieszych i kierowców do parkingów, pociągów, stadionu, strefy kibica oraz innych istotnych obiektów.
Podsumowanie[]
Zarząd Transportu Miejskiego po każdym meczu przygotował podsumowanie, w jaki sposób kibice dostali się oraz odjechali ze Stadionu Narodowego. Na pierwszy mecz grupowy Polska – Grecja, według danych ZTM, ponad 20 tysięcy kibiców dotarło pociągami przez Most Średnicowy, a ponad 30 tysięcy tramwajami przez Most Poniatowskiego – tutaj szczególnie przydatna okazała się linia 77, która przewiozła około 5 tysięcy osób. Z parkingów P+R skorzystało około 800 pojazdów. Po zakończeniu spotkania większość kibiców wybrała się na piechotę do centrum, gdyż na stacji Warszawa Stadion naliczono jedynie niespełna 8 tysięcy pasażerów. Mecz Polska – Grecja zakończył się wynikiem 1:1.
Gorzej było w przypadku meczu Polski z Rosją, kiedy przed meczem doszło do starć między pseudokibicami a policją, w Alejach Jerozolimskich oraz na ul. Marszałkowskiej. Nie kursowały tramwaje i autobusy przez Most Poniatowskiego, wobec czego większość kibiców musiała dotrzeć na stadion piechotą. W dodatku w związku z zajściami wyłączona z ruchu była duża część Śródmieścia, przez co ta część Warszawy została niemal sparaliżowana. W wyniku akcji policja zatrzymała ponad 250 osób. Z parkingów P+R skorzystało około 800 pojazdów. Po meczu natomiast kibice polscy i rosyjscy zostali rozdzieleni, a ci drudzy z opóźnieniem wyszli zarówno w kierunku Mostu Poniatowskiego, jak i stacji Warszawa Stadion. Mecz Polska – Rosja zakończył się wynikiem 1:1.
Podczas trzeciego meczu grupowego Grecji z Rosją Most Poniatowskiego został zamknięty dla komunikacji miejskiej już około 19:30, a wszystkich docierających kierowano do pociągów oraz piechotą – właśnie koleją przewieziono na stadion najwięcej pasażerów, przeszło 10 tysięcy spośród około 25 tysięcy przewiezionych komunikacją miejską. Z parkingów P+R skorzystało około 400 pojazdów. Po meczu większość kibiców powróciła piechotą przez Most Poniatowskiego, a około 6 tysięcy przewieziono kolejami. Mecz Grecja – Rosja zakończył się wynikiem 1:0.
W dniu meczu ćwierćfinałowego między Czechami a Portugalią ruch komunikacji miejskiej na Moście Poniatowskiego był utrzymany do około godziny 20:00, kibice dotarli na mecz koleją (43%) oraz tramwajami (44%), spośród których największą popularnością cieszyły się linie 77 (ponad 6 tysięcy pasażerów), 24 (prawie 6 tys. pasażerów) oraz 9 (ponad 5 tys. pasażerów). Z parkingów P+R skorzystało około 600 pojazdów. Po meczu większość kibiców przeszła do centrum piechotą przez Most Poniatowskiego, a około 7 tysięcy osób wybrało pociągi SKM i KM ze stacji Warszawa Stadion. Mecz zakończył się wynikiem 1:0 dla Portugalii i jej awansem do półfinału.
W ostatnim meczy półfinałowym ruch na Moście Poniatowskiego był utrzymany do około godziny 19:30, wobec czego zdecydowana większość kibiców na mecz dotarła pociągami, a nieco mniej tramwajami. Z parkingów Parkuj i Jedź skorzystało około 500 samochodów. Po meczu większość do pociągów udało się około 8 tysięcy kibiców, a reszta udała się piechotą w kierunku centrum oraz specjalnych autobusów. Mecz zakończył się wynikiem 2:1 dla Włoch i ich awansem do finału w Kijowie.
Jak podsumował Zarząd Transportu Miejskiego, komunikacja miejska w trakcie mistrzostw sprawdziła się – pasażerowie chętnie korzystali z pociągów SKM i KM, specjalnej linii tramwajowej 77 oraz specjalnych linii rozwozowych ze Strefy Kibica: F31 (ponad 10 tys. osób w dni meczowe), F22, F27 i F90. W trakcie samego Euro autobusy przejechały dodatkowo ponad 300 tysięcy kilometrów, a tramwaje ponad 130 tysięcy kilometrów, razem nad wszystkich czuwało codziennie około 4,5 tysiąca pracowników.