Most Kierbedzia przed I wojną światową
Most Kierbedzia (Aleksandryjski) – funkcjonujący w latach 1864-1915 i 1916-1944 most na Wiśle, pierwszy stalowy most w Warszawie. Łączył ulice Nowy Zjazd i Zygmuntowską.
Wybudowany w latach 1859-1864, pierwotnie nosił imię cara Aleksandra II (most Aleksandryjski). Patron przeprawy, choć w Rosji był uważany za światłego reformatora, w Polsce miał złą sławę pogromcy powstania styczniowego. Dlatego też mieszkańcy częściej używali nieoficjalnej nazwy most Kierbedzia, pochodzącej od nazwiska jego projektanta – Stanisława Kierbedzia. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i odbudowaniu mostu nazwa potoczna została przyjęta jako oficjalna.
Historia[]
Most Kierbedzia w XIX wieku
Pierwsze konkretne plany budowy mostu w tym miejscu pojawiły się już w latach 40. XIX w. Budowę de facto rozpoczęto już w 1844 roku – zrealizowano wówczas Nowy Zjazd – wiadukt mający połączyć pl. Zamkowy z nowym mostem. W 1846 roku podjęto jednak decyzję o zaniechaniu budowy samej przeprawy. Wkrótce jednak budowę mostu zaproponowało Towarzystwo Rosyjskiej Kolei Żelaznej – miała nim biec linia kolejowa łącząca Dworzec Petersburski z Dworcem Wiedeńskim (okolice dzisiejszej stacji Warszawa Centralna). Budowa przeprawy ruszyła w 1859 roku. Tuż po jej rozpoczęciu uznano pomysł przeprowadzenia kolei przez środek miasta za chybiony i most ukończono jako drogowy z torami tramwajowymi. W 1866 roku ruszył po nich pierwszy warszawski tramwaj konny.
Pomimo tego, iż most Kierbedzia był pierwszym stałym mostem od czasów Zygmunta Augusta, a budowę mostu stałego uchwalił jeszcze Sejm Czteroletni, ówczesna prasa nie wspomina, nawet w krótkich notatkach, o budowie i postępie prac. Most otwierano bowiem jesienią 1864 roku, w atmosferze represji po klęsce powstania styczniowego.
5 sierpnia 1915 około godz. 6 rano dwa środkowe przęsła mostu zostały wysadzone przez wycofujące się z Warszawy wojska rosyjskie. Nieuszkodzone pozostały jednak filary mostu, co pozwoliło szybko go odbudować, jednak środkowe przęsła zyskały inny kształt. Już rok później przeprawa z powrotem służyła ruchowi drogowemu. Ponownego, ostatecznego zniszczenia mostu dokonały wojska niemieckie 13 września 1944 roku.
Po wojnie na ocalałych filarach mostu Kierbedzia osadzono nową przeprawę – most Śląsko-Dąbrowski, który stał się częścią Trasy W-Z. Wiele pozostałości mostu spoczęło jednak na dnie Wisły, były one sporadycznie odnajdowane i wyciągane na brzeg, a następnie zostały odrestaurowane i wystawione na widok publiczny w Instytucie Badawczym Dróg i Mostów przy ul. Instytutowej.
Dane techniczne mostu[]
- Konstrukcja: stalowa kratownicowa
- Długość: 474m
- Szerokość:
- całkowita: 17,5 m
- jezdni: 10,5 m
- chodników: 2x3,5 m
- Ilość przęseł: 6
Ciekawostki[]
- Na filarze mostu zaznaczone zostało tzw. Zero Wisły, czyli najniższy stan wody na Wiśle, przyjęty w 1863 roku jako podstawa dla pomiarów wysokościowych na terenie Warszawy.
Linki zewnętrzne[]
| Mosty na Wiśle |
| Istniejące: Skłodowskiej-Curie • Grota-Roweckiego • Gdański • Śląsko-Dąbrowski • Świętokrzyski • Średnicowy • Poniatowskiego • Łazienkowski • Siekierkowski • Anny Jagiellonki |
| Historyczne: Zygmunta Augusta • Ponińskiego • Beselera • Kierbedzia • Przy Cytadeli • Wysokowodny • Syreny |
| Projektowane: Krasińskiego • Śródmiejskie • Na Zaporze |