Ochota

Ten artykuł dotyczy dzielnicy. Zobacz też: Ochota (przystanek kolejowy).

Ochota – dzielnica Warszawy położona na terenie dawnej gminy centrum, ograniczona jest ulicami Chałubińskiego, aleją Niepodległości, Batorego i jej przedłużeniem przez Pole Mokotowskie i ulicą Żwirki i Wigury od wschodu oraz linią kolejową (wraz ze stacjami Żwirki i Wigury, Rakowiec i Zachodnia) od południa, zachodu i północy. Ludność dzielnicy (2008) to 90 465, a powierzchnia to 9,7 km². Wobec tych danych Ochota jest najgęściej zaludnioną dzielnicą Warszawy. Urząd dzielnicy Ochota znajduje się przy ul. Grójeckiej 17, burmistrzem dzielnicy jest Katarzyna Łęgiewicz.

Historia[]

Skanuj0039 — Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny na pl. Narutowicza w okresie międzywojennym

Ochota MSI — Podział dzielnicy na obszary MSI

Obszar dzisiejszej Ochoty to tereny należące dawniej do wsi Wielka Wola. Ważne dla dzielnicy szlaki komunikacyjne zaczęły powstawać w XVIII wieku, a znacznym wydarzeniem było otwarcie wybudowanej w latach 1844-1848 kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. W XIX wieku zaczęła rozwijać się kolonia zwana od dawnej karczmy „Ochotą”. Na obszarze między Ochotą a Koszykami wybudowano stację Filtrów, a w rejonie ulicy Nowogrodzkiej Szpital Dzieciątka Jezus. W 1906 roku we wsi rozpoczęto budowę świątyni, a w 1916 roku przyłączono Ochotę do Warszawy.

Prawdziwym okresem boomu budowlanego dla Ochoty był okres międzywojenny. Nastąpił wówczas szybki rozwój budownictwa mieszkaniowego w rejonie placu Narutowicza, Grójeckiej, Tarczyńskiej, Mochnackiego, Raszyńskiej, Filtrowej, Langiewicza, Wawelskiej, Barskiej, Kopińskiej i Opaczewskiej. Powstały Kolonie Lubeckiego i Staszica oraz osiedle WSM Rakowiec. W 1923 roku wzdłuż ul. Grójeckiej przeprowadzono linię tramwajową, a w 1927 trasę Elektrycznej Kolejki Dojazdowej. Powstały Dom Akademicki, Wolna Wszechnica oraz Instytut Radowy. Kolejnym impulsem dla rozwoju miała być likwidacja lotniska Mokotów i budowa tam reprezentacyjnej alei Piłsudskiego i dzielnicy na Polu Mokotowskim. Prac jednak nigdy nie rozpoczęto ze względu na wybuch II wojny światowej.

We wrześniu 1939 roku Ochota znalazła się na pierwszej linii frontu już 8 września - odparto wtedy niemiecką szarżę czołgów wzdłuż ulicy Grójeckiej. Dzielnica nie upadła aż do kapitulacji Warszawy 28 września, a w obronie mieszkańcy stolicy wspomagali broniące dzielnicy pułki „Dzieci Lwowskich”, „Strzelców Suwalskich” oraz „Robotnicze Bataliony Obrony Warszawy”. Symbolem bohaterstwa żołnierzy Wojska Polskiego jest pomnik Barykada Września. Powstanie warszawskie rozpoczęło się rozkazem wydanym przez Antoniego Chruściela „Montera” właśnie na Ochocie, w kamienicy przy Filtrowej 68. Jednak w czasie powstania warszawskiego na Ochocie klęską zakończyły się wszystkie ataki na strategiczne obiekty, wobec czego dowódca Mieczysław „Grzymała” Sokołowski wydał nocą z 1 na 2 sierpnia 1944 rozkaz wymarszu do Lasów Chojnowskich. Broniły się jedynie Reduta Wawelska oraz Reduta Kaliska, które upadły do 11 sierpnia 1944 roku. Następnie spore części dzielnicy zrównała z ziemią brygada RONA dowodzona przez rosyjskiego renegata, Bronisława Kamińskiego, a mieszkańców spędzono na bazar Zieleniak przy Opaczewskiej, skąd wysiedlono ich z miasta. W domach zamordowano około 10 tysięcy mieszkańców Ochoty.

Po wojnie Ochota została szybko odgruzowana i odbudowana. Zaczęło przybywać nowych osiedli mieszkaniowych i budynków użyteczności publicznej. Budowano je zgodnie z wymaganiami socrealizmu, oszczędzając Starą Ochotę. Na wolnej przestrzeni powstało sporo nowych osiedli, m.in. Rakowiec i Szczęśliwice. W 1951 roku z terenów Ochoty, Okęcia i Włoch utworzono dzielnicę, powiększoną w 1960 roku o fragment Śródmieścia. W latach 1977-1993 do dzielnicy przyłączony był, będący dotychczas samodzielnym miastem, Ursus, który następnie stał się samodzielną dzielnicą-gminą. W 1994 roku z Ochoty wydzielono tereny Okęcia i Włoch, tworząc z nich gminę Włochy.

Najważniejszymi miejscami na Ochocie powstałymi w pod koniec XX wieku są Campus Ochota, gdzie znajduje się wiele ważnych ośrodków akademickich, takich jak Warszawski Uniwersytet Medyczny czy Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz tzw. Office Park Ochota położony wzdłuż Alei Jerozolimskich, gdzie mieści się wiele siedzib firm oraz dwa centra handlowe: Reduta oraz Blue City. Ochota podzielona jest na cztery obszary Miejskiego Systemu Informacji: Stara Ochota, Filtry, Szczęśliwice oraz Rakowiec.

Pochodzenie nazwy[]

Tablica upamietniajaca Karczme Ochota — Odsłonięta we wrześniu 2010 roku tablica upamiętniająca karczmę Ochota

Nazwa osiedla i dzielnicy Ochota utożsamiana jest z istniejącą od 1835 roku karczmą „Ochota”. Znajdowała się ona przy drodze do Krakowa, w rejonie dzisiejszego skrzyżowania z Kaliską.

Obiekty[]

Na Ochocie sporą część zajmują międzywojenne osiedla mieszkaniowe oraz kamienice, jednak i bardziej na południe, tym więcej jest typowo socrealistycznych budowli oraz rozległych osiedli mieszkaniowych. Zdecydowanie wyróżniają się wschodnia część z Filtrami Lindleya i Polem Mokotowskim oraz część zachodnia z Parkiem Szczęśliwickim, Fortem Szczęśliwickim oraz centrami handlowymi Reduta oraz Blue City.

Osiedla[]

Pruszkowska (WSM) — Osiedle WSM Rakowiec

W skład dzielnicy wchodzą cztery obszary MSI i także według nich można podzielić dzielnice na cztery różniące się od siebie osiedla:

Filtry – to praktycznie najstarsze, położone w północno-wschodniej części dzielnicy osiedle, którego zalążkiem są Filtry Lindleya oraz Szpital Dzieciątka Jezus. W skład osiedla wchodzą także zabudowania ulicy Nowogrodzkiej, Oczki, południowej pierzei Alej Jerozolimskich oraz osiedli Kolonia Staszica i Kolonia Lubeckiego.
Stara Ochota – centralna część dzielnicy skupiona wokół placu Gabriela Narutowicza z pętlą tramwajową, domem akademickim oraz kościołem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Częściowo w skład osiedla wchodzi Kolonia Lubeckiego.
Rakowiec – znajduje się w południowo-wschodniej części dzielnicy i mieści się na dawnych terenach ogrodniczych, gdzie do 1939 roku wybudowano pierwsze bloki osiedla WSM Rakowiec. Po wojnie osiedle zostało znacznie rozbudowane.
Szczęśliwice – położone są w południowo-zachodniej części dzielnicy, a ich zabudowa jest najbardziej zróżnicowana. Jest tu zarówno PRL-owskie osiedle Szosa Krakowska, współczesne osiedla oraz wille, jak i starsze domy oraz centra handlowe. Wszystkie zabudowania otaczają Park Szczęśliwicki oraz Fort Szczęśliwicki.

Zabytki[]

Wydany w marcu 2009 roku spis Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wymieniał kilkadziesiąt obiektów zabytkowych. Wszystkie można znaleźć na tej liście, a poniżej wypisane są najważniejsze obiekty zabytkowe na terenie dzielnicy Ochota:

Zespół Filtrów Lindleya, ul. Koszykowa 81, w którego skład wchodzą zbiorniki wody, zespoły filtrów powolnych, filtry pospieszne, wieże ciśnień, pompownie, kotłownie oraz inne obiekty wkomponowane w zieleń,
Zespół Szpitala Dzieciątka Jezus, ul. Lindleya 4, w którego skład wchodzą dawne pawilony chirurgiczne, terapeutyczne, ginekologiczne, kliniki ortopedyczne i chirurgiczne, hale maszyn, stajnie, domy służby i inne obiekty, dziś wciąż pełniące funkcje szpitalne,
Zespół urbanistyczny Kolonii Lubeckiego,
Zespół urbanistyczny Kolonii Staszica,
Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny przy placu Narutowicza,
Kamienica Pocztowej Kasy Oszczędności przy Filtrowej 68, w której podpisano rozkaz o wybuchu powstania warszawskiego,
Kamienice przy Wawelskiej nr 60, Uniwersyteckiej nr 1 oraz Mianowskiego nr 15, tworzące zespół dawnej Reduty Wawelskiej,
Szereg innych kamienic, gmachów publicznych i pojedynczych domów.

Natomiast strona Stołecznego Konserwatora Zabytków dostarcza kilka kolejnych interesujących obiektów:

Dom Akademicki, ul. Akademicka 5,
Gmach Wolnej Wszechnicy, ul. Banacha 2,
Kościół Dzieciątka Jezus, ul. Lindleya,
Fort Szczęśliwice,
Pozostałości Fortu Rakowiec,
Kino Ochota,
Szereg kamienic oraz domów wolnostojących.

Szkolnictwo[]

Medical University of Warsaw — Warszawski Uniwersytet Medyczny

Na terenie dzielnicy Ochota funkcjonuje dwadzieścia przedszkoli, dalej jest dziesięć szkół podstawowych:

Szkoła Podstawowa nr 10 im. Grzegorza Piramowicza, ul. Jasielska 49/53, Rakowiec
Szkoła Podstawowa nr 23 im. Edwarda Szymańskiego, ul. Wawelska 48, Filtry
Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 61 im. Juliana Przybosia, ul. Białobrzeska 27, Stara Ochota
Szkoła Podstawowa nr 97 im. Leona Kruczkowskiego, ul. Spiska 1, Stara Ochota
Szkoła Podstawowa nr 152 im. Marii Dąbrowskiej, ul. Powstańców Wielkopolskich 4 Szczęśliwice (część zespołu szkól nr 83
Szkoła Podstawowa nr 175 im. Heleny Marusarzówny, ul. Trzech Budrysów 32, Szczęśliwice
Szkoła Podstawowa Specjalna nr 177, ul. Szczęśliwicka 45/47, Szczęśliwice (część zespołu szkół nr 92)
Szkoła Podstawowa Specjalna nr 199 w Szpitalu Klinicznym Dzieciątka Jezus, ul. Lindleya 4, Filtry
Szkoła Podstawowa nr 264 im. Gabrieli Mistral, ul. Skorochód-Majewskiego 17, Rakowiec
Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 280 im. Tytusa Chałubińskiego, ul. Gorlicka 3, Rakowiec
Szkoła Podstawowa Specjalna nr 327, ul. Białobrzeska 44, Stara Ochota

Gimnazjów na terenie dzielnicy jest dziewięć:

Gimnazjum nr 13 im. Stanisława Staszica, ul. Nowowiejska 37a, Filtry (część zespołu szkół nr 82)
Gimnazjum z Oddziałami Integracyjnymi nr 14 im. Leopolda Staffa, ul. Barska 32, Stara Ochota
Gimnazjum nr 15, ul. Siemieńskiego 6, Rakowiec
Gimnazjum z Oddziałami Integracyjnymi nr 16, ul. Skarzyńskiego 8, Szczęśliwice
Gimnazjum Sportowe nr 17, ul. Powstańców Wielkopolskich 4, Szczęśliwice (część zespołu szkól nr 83)
Gimnazjum Specjalne nr 98, ul. Szczęśliwicka 45/57, Szczęśliwice (część zespołu szkół nr 92)
Gimnazjum Specjalne nr 147 w Szpitalu Klinicznym Dzieciątka Jezus, ul. Lindleya 4, Filtry
Gimnazjum nr 158 dla Dorosłych, ul. Szczęśliwicka 56, Szczęśliwice
Gimnazjum Specjalne nr 161, ul. Białobrzeska 44, Stara Ochota

Liceów na terenie dzielnicy jest jedenaście, techników cztery, a szkoły zawodowe są dwie:

II Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, ul. Szczęśliwicka 56, Szczęśliwice
IX Liceum Profilowane, ul. Szczęśliwicka 46, Stara Ochota (część zespołu szkół nr 4)
VII Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego, ul. Wawelska 46, Filtry
X Liceum Profilowane, ul. Szczęśliwicka 56, Szczęśliwice
XIV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica, ul. Nowowiejska 37a, Filtry (część zespołu szkół nr 82)
XXI Liceum Ogólnokształcące im. Hugona Kołłątaja, ul. Grójecka 93, Rakowiec
XLI Liceum Profilowane z Oddziałami Integracyjnymi im. Bohaterów Powstania Warszawskiego 1944, ul. Urbanistów 3, Szczęśliwice (część zespołu szkół nr 26)
XLVIII Liceum Ogólnokształcące im. Edwarda Dembowskiego, ul. Szczęśliwicka 50/54, Stara Ochota
LXIX Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami integracyjnymi im. Bohaterów Powstania Warszawskiego 1944, ul. Urbanistów 3, Szczęśliwice (część zespołu szkół nr 26)
LXXXIX Liceum Ogólnokształcące, ul. Szczęśliwicka 56, Szczęśliwice
CXXXIII Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, ul. Szczęśliwicka 56, Szczęśliwice
Technikum nr 7, ul. Szczęśliwicka 56, Szczęśliwice
Technikum nr 10, ul. Szczęśliwicka 46, Stara Ochota (część zespołu szkół nr 4)
Technikum Uzupełniające nr 17 dla Dorosłych, ul. Szczęśliwicka 56, Szczęśliwice
Technikum nr 18 dla Dorosłych, ul. Szczęśliwicka 56, Szczęśliwice
Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 23, ul. Szczęśliwicka 46, Stara Ochota (część zespołu szkół nr 4)
Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 56 dla Dorosłych, ul. Szczęśliwicka 56, Szczęśliwice

Na Ochocie działają trzy szkoły policealne oraz cztery uczelnie wyższe:

Szkoła Policealna nr 12, ul. Szczęśliwicka 46, Stara Ochota (część zespołu szkół nr 4)
Szkoła Policealna nr 16, ul. Szczęśliwicka 56, Szczęśliwice
Szkoła Policealna nr 17, ul. Urbanistów 3, Szczęśliwice (część zespołu szkół nr 26)
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, ul. Szczęśliwicka 40, Stara Ochota
Warszawski Uniwersytet Medyczny, ul. Żwirki i Wigury 61, Rakowiec
Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych (prywatna), ul. Koszykowa 86, Filtry
Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania (prywatna), ul. Wawelska 14, Filtry

Ponadto na Ochocie, w rejonie ulic Żwirki i Wigury, Banacha, Pasteura oraz Wolnej Wszechnicy znajduje się tzw. Kampus Ochota, w którym swoją siedzibę mają wydziały Chemii, Geologii oraz Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego. Tu znajdują się też domy studenckie „Żwirek” oraz „Muchomorek”.

Pozostałe obiekty[]

Najwyższa Izba Kontroli (NIK, Filtrowa) — Gmach Najwyższej Izby Kontroli

Z innych ważnych obiektów na Ochocie należy wymienić:

Biblioteka Narodowa, al. Niepodległości 213
Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny, ul. Banacha 1a
CH Blue City, Aleje Jerozolimskie 179
CH Reduta, Aleje Jerozolimskie 148
Centrum Onkologii, ul. Wawelska 15
Dworzec Zachodni, Aleje Jerozolimskie 144
Hala Banacha, ul. Grójecka 95
Międzynarodowe Centrum Biocybernetyki PAN, ul. Księcia Trojdena 4
Millenium Plaza, Aleje Jerozolimskie 123a
Najwyższa Izba Kontroli, ul. Filtrowa 57
ORCO Tower, Aleje Jerozolimskie 81
Ośrodek Kultury Ochoty, ul. Grójecka 75
Stadion Skry, ul. Wawelska 5
Szpital Akademicki, ul. Mochnackiego 10
Szpital Dzieciątka Jezus, ul. Lindleya 4a
Urząd dzielnicy Ochota, ul. Grójecka 17a
Warszawskie Zakłady Sprzętu Ortopedycznego, al. Bohaterów Września 9
Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej św. Anny, ul. Barska 16/20

Tereny zielone[]

W dzielnicy Ochota znajdują się duże kompleksy zieleni - na wschodzie częściowo znajduje się Pole Mokotowskie, natomiast w południowo-zachodniej części znajduje się duży Park Szczęśliwicki. Na jego terenie znajdują się Glinianki Szczęśliwieckie oraz Górka Szczęśliwicka, na której istnieje jeden z trzech w Europie całorocznych stoków narciarskich. Długość trasy zjazdowej wynosi 230 m., przy różnicy poziomów 40 metrów. W pozostałych rejonach znajdują się mniejsze parki i skwery: Park Zachodni przy Szujskiego, Park Zasława Malickiego na Rakowcu, Skwer Marii Skłodowskiej-Curie przy ul. Skłodowskiej-Curie, Skwer Sue Ryder przy Reja oraz Park Wielkopolski z osią pod postacią al. Wielkopolski.

Infrastruktura[]

Drogi[]

Sieć drogowa na Ochocie jest dobrze rozwinięta, wszystkie najważniejsze ciągi są wielopasmowe i tworzą logiczny układ. Najważniejsze drogi w relacji północ-południe wychodzą gwiaździście z placu Zawiszy i są to ul. Żwirki i Wigury wiodąca na lotnisko, ul. Grójecka wiodąca na Janki, a dalej na Kraków i Katowice oraz Aleje Jerozolimskie wiodące na Pruszków, a w przyszłości także na Kraków i Katowice. W poprzek przecinają je ulice Grzymały-Sokołowskiego-Kopińska-Wawelska oraz Bitwy Warszawskiej 1920 roku-Banacha. Lokalne znaczenie komunikacyjne mają ulice Niemcewicza, Filtrowa, Białobrzeska, Szczęśliwicka, Opaczewska, Dickensa, Korotyńskiego, Pruszkowska, Racławicka, Pawińskiego oraz Włodarzewska.

W przyszłości dzielnica może wzbogacić się jeszcze o trasę N-S, która połączy Południową Obwodnicę Warszawy z wylotówką na Gdańsk i będzie przebiegać na terenie dzielnicy wzdłuż linii kolei radomskiej.

Koleje[]

Warszawa Zwirki i Wigury — Przystanek kolejowy Warszawa Żwirki i Wigury

Ochota praktycznie jest otoczona przez linie kolejowe - od północny przebiegają linie kolejowe nr 1, nr 3 i nr 8, a po południowej stronie swój ciąg dalszy ma linia kolei radomskiej (nr 8). Dodatkowo przebiega tędy także linia Warszawskiej Kolei Dojazdowej. Jest też bardzo dużo stacji kolejowych zarówno o znaczeniu krajowym (Warszawa Zachodnia), jak i o znaczeniu lokalnym (Warszawa Ochota, Warszawa Aleje Jerozolimskie, Warszawa Rakowiec i Warszawa Żwirki i Wigury). Dwie z nich - Aleje Jerozolimskie oraz Żwirki i Wigury - zostały wybudowane w 2008 roku podczas przebudowy linii kolei radomskiej.

Komunikacja miejska[]

Ze względu na bliskość centrum Warszawy dzielnica posiada bardzo dobrą komunikację miejską. Linia tramwajowa wzdłuż ul. Grójeckiej powstała już w 1923 roku, a z czasem uzupełniono ją o tory wzdłuż Filtrowej i Nowowiejskiej oraz na Banacha, w zamian za zlikwidowaną pętlę oraz zajezdnię tramwajową na Opaczewskiej.

Bardzo dobrze zorganizowana jest także komunikacja autobusowa. Przebiegają one niemal wszystkimi ważniejszymi lokalnymi ulicami i zapewniają komunikację takich osiedli jak Rakowiec czy Szczęśliwice z większymi węzłami przesiadkowymi wzdłuż Grójeckiej, Żwirki i Wigury oraz Alej Jerozolimskich. W 2008 roku doprowadzono linię autobusową także na dotąd nieskomunikowaną Włodarzewską.

W zachodniej części dzielnicy dodatkową komunikację stanowi także Warszawska Kolej Dojazdowa ze stacjami Warszawa Aleje Jerozolimskie WKD, Warszawa Reduta Ordona, Warszawa Zachodnia i Warszawa Ochota oraz linia S2 Szybkiej Kolei Miejskiej.

Ścieżki rowerowe[]

Zobacz więcej w artykule: Ścieżki rowerowe.

Ochota sciezki — Plan ścieżek rowerowych w dzielnicy

Istniejąca sieć ścieżek rowerowych na Ochocie biegnie tylko wzdłuż najważniejszych arterii: Alej Jerozolimskich, Bitwy Warszawskiej 1920 roku, Grójeckiej oraz Banacha. Razem jest ich około 8 kilometrów, jednak pod względem gęstości pozwala to zająć 5. miejsce w Warszawie. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego przewiduje nieznaczne zagęszczenie sieci dróg rowerowych oraz dokończenie budowy ścieżek już istniejących. Dodatkowe drogi dla rowerów mają docelowo istnieć wzdłuż Żwirki i Wigury, Wawelskiej, Szczęśliwickiej, Włodarzewskiej czy na terenie Parku Szczęśliwickiego.