nr w rej. |
256/1 |
Plac Krasińskich – plac położony w północnej części Śródmieścia, u zbiegu ulic Długiej, Miodowej, Bonifraterskiej, Świętojerskiej oraz Nowiniarskiej. Placowi patronuje rodzina Krasińskich, która było długoletnim właścicielem znajdującego przy placu pałacu.
Historia[]
Plac Krasińskich wykształcił się z dawnego dziedzińca XVII-wiecznego pałacu Krasińskich, w pełni ukształtował się XVIII wieku – w pełni udostępniono go w 1779 roku, a nazwę uzyskał w 1815 roku. Plac był zamknięty od północnej strony jedyną zrealizowaną pałacową oficyną, a przejazd na północ był możliwy wzdłuż wschodniego skraju placu w kierunku ulicy Nowiniarskiej. W XIX wieku handlowano tu wełną, a potem plac był pełny prawników, adwokatów i sędziów, gdyż w znajdujących się tu oraz w pobliżu budynkach mieściły się najważniejsze instytucje sądownicze, ponadto w latach 1779-1833 jeden z budynków przy placu był siedzibą Teatru Narodowego.
Dnia 26 marca 1908 roku z placu Krasińskich wyruszył pierwszy w mieście tramwaj elektryczny, który kursował na linii 3, zastąpiły one wcześniejsze tramwaje konne, które na ten plac docierały od 1882 roku. W 1936 roku na placu stanął pomnik Jana Kilińskiego, natomiast w 1938 roku znacznie zmienił się układ komunikacyjny w okolicy. Po przebiciu przejazdu w oficynie pałacowej do nowo wybudowanej ul. Bonifraterskiej tamtędy skierowano ruch samochodowy i tramwajowy na wiadukt żoliborski i Żoliborz – tym samym plac stał się ważnym węzłem komunikacyjnym. Po kapitulacji Warszawy w 1939 roku na placu żołnierze pozostawiali karabiny i inną broń, którą potem Niemcy wywieźli. Podczas okupacji plac nazywał się Andreas-Schlütter-Platz. Podczas trwania powstania w getcie na placu znajdowała się karuzela, której celem było odwrócenie uwagi mieszkańców od trwającej pacyfikacji getta.
W czasie powstania warszawskiego plac już 2 sierpnia opanowali powstańcy, tutaj przejmowano zrzuty z samolotów – punkt orientacyjny był widoczny dla pilotów samolotów dzięki rozpalonym na placu ogniskom ułożonym w krzyż. Tu też znajduje się właz do kanału, którym najpierw 30 sierpnia 1944 roku przedostał się nieudany desant, który miał za zadanie opanowanie placu Bankowego, a potem 1 i 2 września 1944 roku ewakuowało się około 5,3 tysiąca powstańców ze Starego Miasta do Śródmieścia. To wydarzenie upamiętnia tablica pamiątkowa umieszczona na budynku przy Długiej 24, od strony placu Krasińskich. Zabudowa placu uległa niemal totalnemu zniszczeniu.
Po wojnie ze zniszczeń wojennych odbudowano jedynie pałac Krasińskich, rozebrano za to dobrze zachowaną oficynę, przez którą jeszcze kursowały tramwaje, a potem trolejbusy. Plac stracił jednak na znaczeniu po otwarciu nowej trasy na Żoliborz – ulicy Nowotki. Odbudowany pałac Krasińskich stał się siedzibą Biblioteki Narodowej, którą potem przeniesiono na Pole Mokotowskie, pozostawiając tutaj jednak część zbiorów. Przez pewien czas stał tutaj pomnik Jana Kilińskiego, jednak przeniesiono go potem na mury obronne. W jego miejscu w 1989 roku odsłonięto pomnik Powstania Warszawskiego, a w 1999 roku krajobraz placu uzupełnił gmach sądów z przepustem nawiązującym do dawnego przejazdu w oficynie pałacu Krasińskich.
W 2008 roku na placu stanęło pięć trzyipółmetrowych, kolorowych pegazów, upamiętniających Rok Zbigniewa Herberta, które są dziełem Beaty i Pawła Konarskich. W 2012 roku nadal można było je oglądać, część z nich została w międzyczasie poddana konserwacji.
6 lipca 2017 roku na placu Krasińskich przemówienie wygłosił prezydent USA Donald J. Trump, uprzednio składając wieniec przez Pomnikiem Powstania Warszawskiego (zobacz: Wizyta prezydenta Donalda Trumpa).
W 2017 roku plac, razem z ul. Miodową, zyskał nawierzchnię z bloczków granitowych znaną z Krakowskiego Przedmieścia. Na chodniku pojawiły się także płyty granitowe[1].
Otoczenie[]
Na placu znajdują się współcześnie następujące obiekty:
- pl. Krasińskich 2/4/6/7 – Gmach Sądów
- pl. Krasińskich 5 – Pałac Krasińskich z Ogrodem Krasińskich
- Pomnik Powstania Warszawskiego
- Żeliwne studnie – dwie studnie zostały zaprojektowane przez Chrystiana Piotra Aignera, ustawiono je w 1824 roku
Spośród nieistniejących obiektów należy wymienić pałac Badenich (nr 3) oraz północną oficynę pałacu Krasińskich (nr 12).
Przypisy
- ↑ Ulica Miodowa jak Trakt Królewski. Ruszył remont ZDM, dostęp: 25 września 2017