|
| nr w rej. |
| 289/1 |
Plac Stanisława Małachowskiego (dawniej także Plac Ewangelicki) – plac położony w obszarze Śródmieście Północne dzielnicy Śródmieście, zlokalizowany u zbiegu ulic Królewskiej, Traugutta, Mazowieckiej i Kredytowej. Założenie urbanistyczne tego placu wpisane jest do rejestru zabytków.
.JPG){kind=link}
Niezidentyfikowana rzeźba
Plac został wytyczony i uregulowany w 1825 roku, kiedy to w celu lepszego wyeksponowania kościoła Świętej Trójcy wyburzono kilka domów z okolicznych posesji. Plac zyskał potoczną nazwę plac Ewangelicki, teren początkowo obsiano trawą, a w drugiej połowie XIX wieku posadzono tu również drzewa. Początkowo niezabudowany plac uzupełniany był kolejnymi obiektami: w 1858 roku zakończono budowę gmachu Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, w 1871 roku powstał pałac Leopolda Kronenberga, w 1900 roku gmach Zachęty, a w 1910 roku kamienica Raczyńskich.
W 1916 roku plac zyskał współczesnego patrona, marszałka Sejmu Czteroletniego Stanisława Małachowskiego, który zresztą mieszkał nieopodal, bo w pałacu Czapskich. W 1933 roku na placu, przed budynkiem "Zachęty" ustawiono pomnik Peowiaka. Zabudowa uległa zniszczeniu zarówno w 1939, jak i w 1944 roku, po wojnie przystąpiono jednak do odbudowy większości budynków przy placu. Wyjątkiem był pałac Leopolda Kronenberga, który w stanie dobrze zachowanej ruiny dotrwał do lat 60. XX wieku, po czym został wyburzony w związku z budową hotelu Victoria.
Obecnie plac jest nieco zaniedbany, dzielnica Śródmieście przygotowuje się do jego renowacji – opracowała ona wizję przebudowy we współpracy z kilkoma instytucjami, które mieszczą się bądź realizują inwestycje w rejonie placu, w marcu 2013 roku odbyły się konsultacje społeczne, zaś w lutym 2014 roku rozpisano konkurs na koncepcję modernizacji placu – do konkursu zgłosiło się 219 projektantów, choć ostatecznie złożono 51 projektów. Konkurs rozstrzygnięto 16 lipca, nie przyznano pierwszej nagrody, a do realizacji skierowano projekt Grzegorza Stiasnego i Jakuba Wacławka. Plac miałby być w tym wypadku gotowy w 2016 roku.
Przy placu Małachowskiego znajdują się następujące obiekty:
- pl. Małachowskiego 1 – Kościół ewangelicki św. Trójcy
- pl. Małachowskiego 2 – Kamienica Edwarda Raczyńskiego
- pl. Małachowskiego 3 – Gmach Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych
- pl. Małachowskiego 4 – Pałac Leopolda Kronenberga (niezachowany)
- Pomnik Peowiaka
Ponadto na placu Małachowskiego, przy ul. Królewskiej, znajduje się niezidentyfikowana kamienna rzeźba, która przedstawia najpewniej dwie postacie, u których można jedynie rozpoznać twarz – rzeźba zniknęła jednak w 2014 roku. W południowej części placu, przy Kredytowej, znajduje się także kamień upamiętniający zgrupowanie "Bartkiewicz".