Aleja Jana Pawła II

Ten artykuł dotyczy alei. Zobacz też: Ulica Jana Pawła II i Zespół przystankowy Aleja Jana Pawła II.

Aleja Jana Pawła II (dawniej Juliana Marchlewskiego) – aleja biegnąca od Alej Jerozolimskich do placu Grunwaldzkiego przez Śródmieście, Wolę oraz Żoliborz, o łącznej długości 4,2 kilometra.

Historia[]

Studium trasy ns — Przedwojenne plany wytyczenia nowej trasy N-S

Jana Pawła II kwiecen2005(2) — Znicze w alei Jana Pawła II po śmierci papieża

Aleja Jana Pawła II (kamień pamiątkowy) — Kamień pamiątkowy z datą śmierci Jana Pawła II

Idea wybudowania nowej alei łączącej północ z południem Warszawy pojawiła się w okresie międzywojennym, kiedy to brakowało szybkiego połączenia między rozbudowującymi się nowymi dzielnicami: Mokotowem i Żoliborzem a Śródmieściem. Zaplanowano wówczas tak zwaną "Trasę N-S", która miała przebić się przez śródmiejską zabudowę praktycznie dokładnie na linii dzisiejszej alei Jana Pawła II. Trasa N-S miała biec od alei Wilanowskiej do ul. Kasprowicza i pokrywać się z dzisiejszą aleją Niepodległości, ulicą Chałubińskiego oraz aleją Jana Pawła II. Następnie, według pierwszych planów, miała łączyć się ze Stołeczną^[1], jednak potem skorygowano je, a ulica zamiast skręcać w stronę Stołecznej pobiegłaby na wprost do Marymonckiej. Realizację podjęto jedynie w al. Niepodległości, gdzie na pustych terenach najłatwiej było budować, w Śródmieściu natomiast na drodze stały kamienice, których wykup pod budowę wiązał się z dużymi kosztami.

Ogromne zniszczenia, jakich doświadczyła Warszawa w czasie II wojny światowej paradoksalnie otworzyły ogromną szansę zrealizowania przedwojennego projektu Trasy N-S. Znikome koszty wyburzania połączone z pełną nacjonalizacją gruntów w stolicy umożliwiły szybkie zrealizowanie nowej arterii. Budowę rozpoczęto na początku lat 50. XX wieku, a pierwszym gotowym odcinkiem wyruszył 21 stycznia 1952 roku trolejbus linii 56. Otwarto wtedy odcinek od Alej Jerozolimskich do Siennej, a już we wrześniu do Twardej^[2]. 1 stycznia 1956 roku uruchomiono trasę tramwajową wzdłuż nowej ulicy, pojechały nią wówczas tramwaje linii 16, 24, 27, 29 i 30, a wkrótce także autobusy^[3]. W przebieg ulicy włączono wówczas przedwojenne ulice Solną oraz Lubeckiego, a z dawnej zabudowy pozostały jedynie dwie kamienice przy Solnej. Arteria, kończąca się wtedy na Stawkach, otrzymała imię Juliana Marchlewskiego, polskiego działacza komunistycznego, który podczas wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku był członkiem Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski, który miał objąć władzę w kraju po zwycięstwie wojsk radzieckich.

Otoczenie ulic zostało zabudowane socrealistycznymi blokami osiedli Mirów oraz Muranów (w środkowej i północnej części), w 1959 roku ulicę przedłużono na północ do Stołecznej likwidując ulicę Parysowską oraz plac Parysowski, a w latach 60. XX wieku przebudowano skrzyżowanie z ul. Prostą i Twardą, tworząc rondo ONZ. W latach 70. XX wieku otoczenie ulicy dopełniło Osiedle Za Żelazną Bramą, pozostawiając jednak sporą, niezabudowaną przestrzeń wzdłuż zachodniej pierzei ulicy. Współczesnego patrona, Ojca Świętego Jana Pawła II, ulica uzyskała w 1989 roku stając się jednocześnie aleją zamiast ulicy. Był to też jeden z nielicznych przypadków nadania ulicy za patrona osoby wciąż żyjącej. Innym proponowanym patronem był Janusz Korczak^[4].

W latach 90. XX wieku rozpoczęła się zabudowa wolnej przestrzeni wzdłuż zachodniej pierzei ulicy, na południe od ul. Elektoralnej. Jako pierwszy powstał biurowiec Atrium International Business Centre (nr 23), potem stopniowo zabudowywano kolejne puste działki. Zabudowa pierzei powinna zakończyć się w 2013 roku wraz z ukończeniem budowy biurowca Atrium One w rejonie ronda ONZ. Po śmierci papieża 2 kwietnia 2005 roku wzdłuż alei oraz pod tablicami z nazwą zapalane były znicze.

Przebieg[]

Aleja Jana Pawla II — Aleja Jana Pawła II, widok w kierunku Muranowa

Aleja Jana Pawła II rozpoczyna swój bieg w pobliżu Dworca Centralnego, u zbiegu z Alejami Jerozolimskimi oraz ulicą Tytusa Chałubińskiego. Następnie biegnie ku północy przecinając kolejno następujące ulice:
Aleje Jerozolimskie / ul. T. Chałubińskiego (rondo)
ul. Chmielna
ul. Złota
ul. Sienna
ul. Śliska
ul. Świętokrzyska / ul. Prosta (rondo ONZ)
ul. Twarda
ul. Grzybowska
ul. Krochmalna
al. Drzewieckiego
pl. Mirowski
ul. Elektoralna
ul. Ogrodowa
al. "Solidarności"
ul. Nowolipie
ul. Nowolipki
ul. Dzielna
ul. Pawia
ul. Anielewicza
ul. Miła
ul. Niska
ul. Stawki
ul. Dzika
ul. Z. Słomińskiego / ul. Okopowa (rondo)
ul. Parysowska / ul. Błońska
ul. Burakowska
linia kolejowa nr 20
ul. L. Rydygiera
al. Wojska Polskiego / ul. J. Popiełuszki / ul. W. Broniewskiego / ul. K. Matysiakówny
(plac Grunwaldzki)

Wzdłuż całej długości alei przebiega ścieżka rowerowa.

Obiekty[]

Aleja Jana Pawła II (nr 17) — Atrium One (2014)
*porównaj: 04.2013 • 02.2013 • 12.2012*

Aleja Jana Pawła II, Złota (kamień) — Kamień pamiątkowy na rogu Złotej

Wzdłuż alei Jana Pawła II znajdują się następujące obiekty:

al. Jana Pawła II 12 – Biurowiec Kaskada
al. Jana Pawła II 13 – Biurowiec PFRON
al. Jana Pawła II 15 – Biurowiec Ilmet
al. Jana Pawła II 17 – Atrium One,
obok ma powstać Atrium South Tower
al. Jana Pawła II 19 – Atrium City (Deloitte House)
al. Jana Pawła II 21 – Hotel Westin
al. Jana Pawła II 22 – Wieżowiec Q22 (w budowie),
do 2012: Hotel Mercure Fryderyk Chopin
al. Jana Pawła II 23 – Atrium International
al. Jana Pawła II 24 – PZU Tower
al. Jana Pawła II 25 – Atrium Tower
al. Jana Pawła II 26a – Szkoła Podstawowa nr 220 im. Stanisława Kopczyńskiego
al. Jana Pawła II 27 – Atrium Centrum
al. Jana Pawła II 29 – Atrium Plaza
al. Jana Pawła II 34 – Biurowiec, powstał w miejscu wyburzonej w 1974 roku kamienicy (dawny adres Solna 4)
al. Jana Pawła II 38 – Kamienica M. Trachtenberga (dawny adres Solna 16)
al. Jana Pawła II 41 – Pasaż Muranów
róg Dzielnej – Skwer Jana Jura-Gorzechowskiego
al. Jana Pawła II 57 – Pawilon restauracji Jaś i Małgosia
al. Jana Pawła II 65 – Urząd pocztowy nr 115
al. Jana Pawła II 69 – Zespół Szkół Samochodowych i Licealnych nr 2, w jej skład wchodzą: Technikum Samochodowe nr 2, Technikum Uzupełniające nr 12, Zasadnicza Szkoła Samochodowa nr 1, Szkoła Policealna nr 27 oraz Technikum Samochodowe dla Dorosłych
al. Jana Pawła II 80 – Babka Tower
al. Jana Pawła II 82 – Centrum Handlowe Westfield Arkadia, w nim mieści się Cinema City Westfield Arkadia oraz filia urzędu pocztowego nr 1

Przy ulicy umieszczonych jest także wiele kamieni oraz tablic pamiątkowych:

róg Alej Jerozolimskich – tablica upamiętniająca kolejarzy warszawskiego węzła kolejowego poległych w latach 1939-1945,
róg Złotej – tablica upamiętniająca znajdującą się w tym miejscu, przy Chmielnej nr 88 szkołę techniczną Kolejowej Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej,
al. Jana Pawła II 21 – tablica upamiętniająca fabryką "Konrad Jarnuszkiewicz i Spółka", w której podczas II wojny światowej produkowano dla AK karabiny maszynowe "Polski Sten",
róg placu Mirowskiego – miejsce pamięci na Hali Mirowskiej
al. Jana Pawła II 36 – tablica upamiętniająca Ksawerego Dunikowskiego, który mieszkał w tym budynku,
róg Dzielnej – kamień upamiętniający Serbię, żeńskie więzienie sąsiadujące z Pawiakiem,
róg Dzikiej – pomnik granic getta w miejscu, gdzie znajdował się w 1942 roku północno-zachodni narożnik getta.
al. Jana Pawła II 78 – tablica upamiętniająca Zdzisława Krzyszkowiaka, który mieszkał w tym domu.