Warszawikia

CZYTAJ WIĘCEJ

Warszawikia
Advertisement
Ujednoznacznienie
Ten artykuł dotyczy pomnika. Zobacz też: Kopiec Powstania Warszawskiego.
Pomnik Powstania Warszawskiego (1)

Pomnik Powstania Warszawskiego

Pomnik Powstania Warszawskiego

Pomnik Powstania Warszawskiego – "zryw"

Pomnik Powstania Warszawskiego (3)

Inskrypcje – "plakaty"

Pomnik Powstania Warszawskiego (2)

Tablica fundacyjna

Pomnik Powstania Warszawskiego (4)

Napis na murze

Pomnik Powstania Warszawskiego – monumentalny pomnik znajdujący się na placu Krasińskich, upamiętniający bohaterów powstania warszawskiego. Pomnik zlokalizowany jest w pobliżu włazu kanałowego, przez który 1 i 2 września powstańcy ewakuowali się ze Starego Miasta do Śródmieścia.

Pierwsze próby utworzenia pomnika miały miejsce już w 1945 roku, a Biuro Odbudowy Stolicy zorganizowało nawet konkurs na jego projekt, wygrany przez Jerzego Staniszkisa i Jerzego Hryniewieckiego. Projektu jednak nigdy nie zrealizowano, ale pomysł powracał pod różnymi nazwami: "Pomnik Bojowników o Wolność i Demokrację" (1948), "Pomnik Bohaterów Warszawy" (1957) czy "Pomnik Bohaterów Powstania". Działania przełożyły się na powstanie pomników Bohaterów Warszawy 1939-1945 (ustawiony na pl. Teatralnym, a dziś przy Nowym Przejeździe) oraz Powstańców Warszawy (ustawiony na pl. Powstańców Warszawy). Pomnika upamiętniającego powstanie warszawskie samo w sobie jednak nadal nie było.

Inicjatywa ustawienia pomnika została wysunięta 18 września 1980 roku przez Mariana Pyzla ze Staromiejskiego Koła Terenowego PTTK. Powstał Społeczny Komitet Budowy Pomnika Powstania Warszawskiego 1944, któremu przewodniczył gen. bryg. Jan Mazurkiewicz „Radosław” oraz prof. dr Jan Karol Kostrzewski. Lokalizację wybrano w telewizyjnym sondażu, zebrano też pieniądze w sumie 22 milionów złotych. W 1983 roku rozpisano konkurs na pomnik, jednak żadna z 65 prac nie przypadła jury do gustu. W drugim etapie konkursu wybrano projekt Piotra Rzeczkowskiego, studenta ASP, i Marka Ambroziewicza, który przedstawiał mur i wybiegających zza niego powstańców (część pierwsza) oraz mur i powstańców kryjących się za nim (część druga). Zgody na budowę pomnika w tym kształcie jednak nie udzielono.

W 1984 roku rozpisano nowy konkurs, a spośród trzech nadesłanych prac wybrano koncepcję prof. Wincentego Kućmy oraz inż. Jacka Budyna. Projekt zaakceptowano w 1985 roku, jednak już 31 lipca 1984 roku położono kamień węgielny pod monument. Projekt wywoływał dużo kontrowersji, i pomimo rozpisania w 1988 roku trzeciego konkursu, decyzją ministra wybudowano pomnik według wcześniej zatwierdzonego projektu. Pomnik odsłonięto 1 sierpnia 1989 roku, w 45. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego. Pomnik składa się z dwóch elementów: powstańcy wybiegający spod monumentalnego pylonu to tzw. „zryw”, natomiast ludzie stojący nad zejściem do kanałów to tzw. „epilog”, symbolizujący koniec powstania na Starym Mieście. Na tyłach części "zryw" znajdują się płaskorzeźbione imitacje plakatów podziemia z okresu II wojny światowej, ordery wojenne oraz tablica pamiątkowa z informacjami o projektancie pomnika i komitecie jego budowy. Rzeźby wykonano w brązie, a pylony są betonowe.

Ponadto na kolumnach pobliskiego gmachu Sądu Apelacyjnego, w miejscu, gdzie na innych kolumnach znajdują się łacińskie sentencje, umieszczone zostały nazwy wszystkich jednostek bojowych biorących udział w powstaniu warszawskim, na pobliskiej ścianie znajduje się także duży napis Powstanie Warszawskie 1944 oraz tablica pamiątkowa ze spisem dywizji lotniczych, które niosły pomoc powstańczej Warszawie.

W sierpniu 2013 roku rozpisany został przetarg na remont konserwatorski pomnika, prace zostały zaś wykonane od 26 września do 28 listopada 2013. Projekt renowacji przygotował zespół pod kierunkiem Andrzeja Jeżewskiego, w ramach prac oczyszczono brązowe rzeźby i ścianę pamięci, uzupełniono ubytki i zabezpieczono je antykorozyjnie oraz ponownie ułożono bruk i schody. W 2014 roku wymieniona została też nawierzchnia wokół pomnika, prace prowadzono od kwietnia do lipca.

Linki zewnętrzne[]

Advertisement