Praga-Południe - licząca 183 565 (2008) mieszkańców dzielnica administracyjna Warszawy ograniczona od zachodu Wisłą, od północy linią kolejową ze stacjami Wschodnia i Stadion, dalej od wschodu linią kolejową wzdłuż Zabranieckiej, Gwarków i Szerokiej, od południa wzdłuż Marsa i al. Wieniawy-Długoszowskiego. Powierzchnia dzielnicy wynosi 22,4 km².
Nazwa dzielnicy jest pisana z dywizem (łącznikiem).
Historia[]
Na terenie obecnej Pragi-Południe już w XI-XIV w. zaczęły powstawać pierwsze osady i wsie. Były to m.in. Kamion (obecny Kamionek), Grochów, Gocław, Kawęczyn. Osady te wiele różniło, lecz łączyły je pewne wydarzenia historyczne, np. walki ze Szwedami w 1656 r., czy elekcje królów polskich na polach Kamionu i Grochowa.
Część terenu dzisiejszej dzielnicy weszła w w skład cyrkułu Praga (nr VII, a następnie XII) powstałego po uchwaleniu prawa o miastach w 1791 r., które weszło w skład konstytucji 3 maja. stopniowo powiększanego. W roku 1908 podzielono ten cyrkuł na dwa - północny (XIV nowopraski) i południowy (XV staropraski), który obejmował tylko Skaryszew i Kamionek. Do tej chwili cyrkuły praskie miały zawsze numery ostatnie. Po rozszerzeniu granic miasta w 1916 r. przemianowano cyrkuły na okręgi (spolszczono nazwę). Powstały okręgi 14. Praga Północ i 15 Praga Południe (część na terenie obecnej dzielnicy Praga Pd.), a obok utworzono okręg 17. Grochów, zajmujący pozostały teren obecnej Pragi Pd. - największy w Warszawie z powodu małego zaludnienia niskiego terenu. Okręgi obsługiwały komisariaty Policji Państwowej o odpowiednich numerach rzymskich.
Istotnym momentem była budowa od 1905 r. parku Skaryszewskiego na dawnym pastwisku miejskim "zwanym Skaryszewskie". W 1929 r. nadano mu - z okazji dziesiątej rocznicy odzyskania Niepodległości - imię jednego z jej twórców: Park Paderewskiego. Nazwa ta dotrwała do lat 1950 (z epizodem okupacyjnym). Obecnie jest to jeden z najpiękniejszych parków w Europie. Nazwy pierwotnej nie przywrócono do dzisiaj (dodano jedynie imię Paderewskiego w tle).
Dominująca rolę miał Grochów - zarówno pod względem wielkości jak i historii - rozciągnięty wzdłuż ul. Grochowskiej i stąd pochodziła nazwa okręgu.. Na terenie Saskiej Kępy rozpoczęto w latach 1920 budowę dzielnicy willowej. Z czasem uzupełnionej przez osiedla bloków. W latach 1930 planowano budowę lotniska komunikacyjnego na Gocławiu (lepsze niż na Okęciu!). Już jednak Niemcy opisywali ten teren jako lotnisko sportowe, co ostatecznie zrealizowało się po wojnie. W roku 1977 rozpoczęto budowę na terenie zamkniętego lotniska budowę osiedli mieszkaniowych.
Budowa al. Waszyngtona w latach 1930 była pierwszym krokiem do włączenia dzielnicy do Warszawy. Linia tramwajowa na niej była budowana w momencie wybuchu wojny w 1939 r. Była to jedyna inwestycja tego typu zakończona w czasie okupacji.
Istotną chwilą było otwarcie Trasy Łazienkowskiej w 1974, co znacznie poprawiło łączność z południem miasta lewobrzeżnego. Budowa Trasy Siekierkowskiej została ukończona w 2007 r. ostatecznie poprawiając strukturę miasta na południu.
W pewnym okresie wchodziła w skład gminy Centrum.
W styczniu 2010 roku pojawiła się propozycja, aby nazwę dzielnicy zamienić na bardziej uprawnioną historycznie nazwę "Grochów"[1]. W 2013 roku zapowiedziane zostały projekty rewitalizacyjne, ze szczególnym uwzględnieniem rejonu Kamionka.
Dzielnice historyczne i osiedla[]
- Kamionek - niskoblokowy obszar położony na pierzejach Parku Skaryszewskiego;
- Saska Kępa - willowy rejon dzielnicy z licznymi obszarami zielonymi;
- Gocław - wysokoblokowe osiedle w południowej części dzielnicy;
- Grochów - niskoblokowa, najstarsza część Pragi-Południe;
- Gocławek - wschodnie przedmieścia Pragi-Południe;
- Olszynka Grochowska - północne tereny dzielnicy na której części znajdują się niemal wyłącznie zakłady produkcyjne i techniczne;
- Kępa Gocławska - teren nadwiślański między Gocławiem, a Saską Kępą;
- Kozia Górka - tereny niemal wyłącznie zajmowane przez warsztaty kolejowe PKP;
- Osiedle Młodych - niskoblokowe osiedle spółdzielcze położone na terenie Grochowa;
- Osiedle Ostrobramska - wysokoblokowe osiedle znajdujące się w centralnej części Gocławka.
Obiekty użyteczności publicznej[]
Szkoły średnie i wyższe[]
- IV Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza
- XIX Liceum Ogólnokształcące im. Powstańców Warszawy
- XXIII Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie
- XXXI Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Żółkiewskiego
- XXXV Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Prusa
- XLVII Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego
- LXXII Liceum Ogólnokształcące im. gen. Jakuba Jasińskiego
- LXXXVII Liceum Ogólnokształcące im. Leopolda Okulickiego
- XCVI Liceum Ogólnokształcące im. Agnieszki Osieckiej
- XCVII Liceum Ogólnokształcące im. Olimpijczyków Polskich
- XCIX Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Zbigniewa Herberta
- COSINUS II - Zaoczne Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
- CXI Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Kisielewskiego
- Liceum Ogólnokształcące nr 70
- XII Liceum Profilowane
- XII Liceum Profilowane
- XXVII Liceum Profilowane
- XXX Liceum Profilowane
- XXXVI Liceum Profilowane
- XXXVII Liceum Profilowane
- XLII Liceum Profilowane
- Technikum Gastronomiczno-Hotelarskie nr 2
- Technikum Ekonomiczne nr 2
- Technikum Chemiczne nr 3 im. prof. Józefa Zawadzkiego
- Technikum nr 12
- Technikum Łączności im. prof. dr. Janusza Groszkowskiego
- Technikum Spożywczo-Gastronomiczne
- Prywatne Technikum Hotelarsko-Gastronomiczne
- Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
- Wyższa Szkoła Hotelarstwa, Gastronomii i Turystyki
- Wyższa Szkoła Nauk Społecznych im. ks. J. Majki
- Prawosławne Seminarium Duchowne
Centra handlowe i bazary[]
- Centrum Handlowe King Cross (ul. Jubilerska)
- Centrum Handlowe Promenada (ul. Ostrobramska)
- Galeria Saska Kępa (pl. Przymierza)
- Dom Handlowy WSS Społem "Universam" (ul. Grochowska)
- Dom Handlowy "Kamionek" (ul. Kinowa)
- Bazar i Centrum Handlowe Szembeka (ul. Zamieniecka)
- Bazar "Pod Uniwersamem" (ul. Męcińska)
- Bazar "Pętla" (ul. Umińskiego)
- Bazar "Rogatka" (ul. Grochowska)
- Bazar "Afrykańska" (ul. Afrykańska)
- Jarmark Europa - błonia dawnego Stadionu Dziesięciolecia (obecnie w okolicach ul. Zamoyskiego)
Parafie rzymskokatolickie[]
- Parafia Bożego Ciała , proboszcz: ks. prałat Zygmunt Podstawka;
- Parafia Najczystszego Serca Maryi Panny, proboszcz: ks. prałat Krzysztof Ukleja;
- Parafia Matki Bożej Królowej Polskich Męczenników, proboszcz: ks. prałat Krzysztof Jackowski;
- Parafia św. Wincentego Pallottiego, proboszcz: ks. Jacek Smyk;
- Parafia Nawrócenia św. Pawła Apostoła, proboszcz: ks. Adam Szkop;
- Parafia Narodzenia Pańskiego, proboszcz: ks. prałat Zbigniew Majcher;
- Parafia św. Patryka, proboszcz: ks. prałat Wojciech Ździebłowski;
- Parafia św. Jana i Pawła, proboszcz: ks. Zygmunt Uczciwek;
- Parafia Miłosierdzia Bożego, proboszcz: ks. Jerzy Banak;
- Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy, proboszcz: ks. prałat Stanisław Rawski;
- Parafia św. ojca Pio, proboszcz: ks. Andrzej Kuflikowski.
Kościoły mniejszości wyznaniowych[]
- Kaplica Wprowadzenia do Świątyni Przenajświętszej Bogurodzicy Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego;
- Kościół Ewangelicznych Chrześcijan "Arka".
Parki i tereny zielone[]
- Park Skaryszewski im. Ignacego Jana Paderewskiego oraz Kamionkowskie Błonia Elekcyjne
- Park Jana Szypowskiego "Leśnika"
- Park Józefa Polińskiego
- Park Obwodu Praga AK
- Park Znicza
- Rezerwat krajobrazowy Olszynka Grochowska
Obiekty sportowe[]
- dawny Stadion Dziesięciolecia, a aktualnie Stadion Narodowy
- stadionKS Drukarz
- stadion RKS Orzeł
- Basen Wodnik
- Basen WOW "Wisła"
- Hala Sportowa Siennicka
- Hala Sportowa Saska
Inne[]
- Centralna Biblioteka Wojskowa
- Dzielnicowe Centrum Promocji Kultury
- Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera
- Zakłady Wedla
Komunikacja[]
Głównymi ciągami komunikacyjnymi Pragi-Południe są ulice Grochowska, Ostrobramska, al. Waszyngtona i Trasa Łazienkowska. Na terenie dzielnicy znajdują się stacje PKP: Stadion, Wschodnia i Olszynka Grochowska, kursuje też SKM. Na Pragę-Południe dojechać licznymi tramwajami i autobusami.
Galeria[]
Linki zewnętrzne[]
- Oficjalna witryna dzielnicy
- Oficjalna witryna diecezji warszawsko-praskiej
- interaktywna mapa dzielnicy
Przypisy[]
Obszary Pragi Południe wg Miejskiego Systemu Informacji |
Gocław • Gocławek • Grochów • Kamionek • Olszynka Grochowska • Saska Kępa |
Dzielnice Warszawy |
Bemowo • Białołęka • Bielany • Mokotów • Ochota • Praga Południe • Praga Północ • Rembertów • Śródmieście • Targówek • Ursus • Ursynów • Wawer • Wesoła • Wilanów • Włochy • Wola • Żoliborz |