Rondo Wiatraczna

Universam Grochów przy Rondzie Wiatraczna
Widok na Rondo Wiatraczna i aleję Stanów Zjednoczonych
Rondo Wiatraczna - plac w kształcie litery "D", położony na Grochowie, u zbiegu najważniejszych arterii Pragi Południe o budowie analogicznej jak plac Narutowicza na Ochocie na drugim końcu trasy mostu Poniatowskiego. Położony jest na styku ulic (kolejno w stronę zgodnie z ruchem wskazówek zegara):
- od północy: ulica Wiatraczna
- od północy: ulica Zakole
- od wschodu: ulica Grochowska w kierunku Wawra
- od wschodu: wjazd na teren pętli autobusowej "Wiatraczna"
- od południa: aleja Stanów Zjednoczonych
- od zachodu: aleja Jerzego Waszyngtona
- kierunek północno-zachodni: ulica Grochowska w kierunku do Centrum
Rondo Wiatraczna, mimo swojej nazwy, z punktu widzenia ruchu drogowego, nie jest rondem; np. wjeżdżając od ul. Grochowskiej mamy tu drogę z pierwszeństwem przejazdu. Oprócz tego nie wolno po nim jeździć w kółko (za wyjątkiem autobusów) - jest zakaz skrętu w lewo z ul. Grochowskiej.
Historia[]
Jest to teren Grochowa II (wg podziału Poniatowskich), czyli Wielkiego. Przebiegał tędy od wieków trakt moskiewski. W 1823 r. został on utwardzony (szosowany) na odcinku od Pragi (Warszawy) przez Skaryszew, Kamionek Grochów - do Brześcia jako Trakt Brzeski (obecnie to ulica Grochowska). W początku XX w. powstała wzdłuż ulicy linia kolei jabłonowskiej (tutaj: 1901-1952). Zbudowano wtedy jej zajezdnię oraz przystanek Grochów II. W warsztatach zajezdni zbudowano dwa typy wagonów wąskotorowych - Grochów i Grochów I. II wojna światowa przedłużyła istnienie kolei, mimo konfliktu z tramwajami. Wcześniej zlikwidowano jej zajezdnię.
Tereny dzisiejszego placu pojawiają się na planach stolicy dopiero po I wojnie światowej w związku z rozszerzeniem granic miasta w 1916 r. W 1925 r. powstała wzdłuż Grochowskiej i kolei linia tramwajowa do nowych granic miasta z Gocławkiem. Funkcjonował trójkąt torowy do zawracania tramwajów w ul. Wiatracznej. Budowano też inne instalacje miejskie.
W latach 1930 zbudowano, uzupełniającą trasę mostu Poniatowskiego, aleję Waszyngtona (początkowo miała się nazywać Poniatowskiego), co stworzyło jej skrzyżowanie z ulicą Grochowską na wysokości ulicy Wiatracznej. Budowa linii tramwajowej w al. Waszyngtona trwała w momencie wybuchu wojny i została ukończona pod okupacją niemiecką, co utworzyło niewielki węzeł tramwajowy. Pierwszy po wojnie tramwaj miał tablicę kierunkową Grochów Waszyngtona.
Plac z rozbudowaną pętlą tramwajową na wyspie środkowej powstał w początku lat 1960. Wobec planowanej Trasy Łazienkowskiej zachowano odpowiednią rezerwę aż do jej zbudowania w 1974 r., jako części przyszłej obwodnicy śródmiejskiej. Wtedy doprowadzono tu aleję Stanów Zjednoczonych - jak nazwano prawobrzeżna część Trasy. Następnie zbudowano dwa miejskie dworce (krańcówki) autobusowe, z których jeden istnieje do dziś.
Plac nadal był nazywany w dokumentacji i literaturze skrzyżowaniem Grochowskiej i Waszyngtona. Wobec braku nazwy placu powstała ludowa - rondo Wiatraczna (napis na tablicach tramwajowych jest: Wiatraczna, co prawdopodobnie jest pozostałością po trójkącie do zawracania). W momencie tworzenia Miejskiego Systemu Informacji przejęto tę nazwę bez zastanowienia. W 2018 r. została ona dodatkowo wyeksponowana wielokrotnie na nowym budynku.
Jest konieczne nadanie placowi nazwy pasującej do zajmowanego miejsca.
Obiekty[]
Zabudowa ronda Wiatraczna jest bardzo różnoraka. Od strony północnej przy linii ulicy Grochowskiej widzimy parterowe (prowizoryczne) zabudowania handlowe w których znajdują się kiosk, cukiernia i zakłady usługowe. Za parterowcami powstał wielki i nowoczesny kompleks mieszkaniowo-handlowy Galeria Wiatraczna. Część wschodnia ronda to głównie pętla autobusowa i Universam Grochów wraz z przylegającym bazarkiem. Południową pierzeje placu podkreślają nowoczesne budynki mieszkaniowo-usługowe, a zachodnią stanowią budynki czynszowe z lat 50. XX wieku. Środek ronda wypełnia obszerny skwerek pocięty torami i rozjazdami tramwajowymi oraz pawilon dyspozytury tramwajów warszawskich. Najważniejsze obiekty przy rondzie:
- ul. Kobielska 23 - Galeria Wiatraczna
- ul. Grochowska 207 - Bazar "Pod Universamem"
- ul. Grochowska 230 - Lecznica "Rondo Wiatraczna"
Do 2016 w pobliżu znajdował się SDH "Universam Grochów". W 2018 r. zbudowano nowy budynek dominujący plac, w którym znów zajmuje się Universam.
Komunikacja miejska[]

Tramwaje na pętli przy Rondzie Wiatraczna
W obrębie ronda znajduje się zespół przystankowy Wiatraczna (pełniący także funkcję pętli), zatrzymują się na nim autobusy i tramwaje.
Przyszłość[]
W niedalekiej przyszłości rondo Wiatraczna czeka poważna przebudowa. Aleja Stanów Zjednoczonych kończąca się dzisiaj przy rondzie, będzie kontynuowana tunelem pod rondem Wiatraczna aby iść pod ul. Wiatraczną i wyjść na wiadukt nad torami. Będzie ona częścią Obwodnicy Śródmiejskiej. Ulice Kobielska, Paca i Prochowa mają obsługiwać tylko ruch lokalny. Przebudowa będzie realizowana jednak najwcześniej po 2020 roku.