Solec

Ten artykuł dotyczy osiedla. Zobacz też: Ulica Solec i Zespół przystankowy Solec.

Solec na tle Śródmieścia wg MSI

Solec – osiedle i obszar Miejskiego Systemu Informacji położony w Śródmieściu, poniżej skarpy wiślanej, powszechnie uważany za część Powiśla, ograniczony od wschodu Wisłą, od południa aleją Armii Ludowej, od zachodu skarpą wiślaną, a od północy wiaduktem linii średnicowej.

Historia

Warsztaty Żeglugi Parowej w XIX wieku

Wieś Solec istniała nad Wisłą już w XII wieku, znajdowała w niej najpierw przystań, a potem port rzeczny, w którym cumowały barki z różnym towarem, między innymi i z solą, którą transportowano Wisłą z Wieliczki. Znajdowała się tu też przeprawa przez Wisłę na Kamion. Tu także przecinały się szlaki handlowe z zachodu na wschód i północy na południe, co zadecydowało o usytuowaniu osady w tym miejscu. Osady strzegł ulokowany w pobliżu Jazdów. Wąwozem dzisiejszej ulicy Książęcej płynęła rzeczka zwana Żórawką.

Wieś powoli się rozwijała, powstał w niej także kościół św. Anny, w związku z licznymi powodziami przeniesiony około 1592 roku do Ujazdowa. W XVI wieku powstały tu liczne magazyny soli, a wokół rynku wyrosło małe miasteczko z kościołem pw. św. Trójcy. Osada wciąż była ważnym punktem transportowym ze względu na przeprawę przez Wisłę. W 1675 roku w oparciu o osadę utworzona została jurydyka Solec. W I połowie XVIII wieku liczyła ona około 5 tysięcy mieszkańców.

W XVIII i XIX wieku, w związku z sąsiedztwem rzeki, na Solcu rozwijał się przemysł, istniała m.in. Rzeźnia Miejska, Gazownia na Ludnej i wiele innych. Pożar jednego z browarów miał być sygnałem dla rozpoczęcia powstania listopadowego. Wraz z rozwojem transportu kolejowego przemysł wyprowadzał się powoli z Solca w miejsca lepiej skomunikowane, jak Wola czy Praga. W 1891 roku zabezpieczono częściowo Solec sypiąc wał przeciwpowodziowy, na początku XX wieku osiedle przeciął Most Poniatowskiego, a w latach 30. XX wieku Most Średnicowy.

Podczas powstania warszawskiego na Solcu (nazywanym we wszelkiej historiografii "Czerniakowiem") toczyły się ciężkie walki, w szczególności we wrześniu. Niemcy za wszelką cenę chcieli odrzucić powstańców od Wisły, aby uniemożliwić zbliżającej się Armii Czerwonej sprawny desant i pomoc dla walczącej Warszawy. Bo zaciętych walkach w rejonie ulic Okrąg, Wilanowskiej, Solec i Zagórnej powstanie na Solcu zakończyło się 23 września. Dzielnica została w znacznym stopniu zniszczona.

Po wojnie zdecydowano o nieodbudowywaniu dzielnicy, w której miejscu miał powstać rozległy teren zielony. W latach 50. XX wieku zaczęto wytyczanie Centralnego Parku Kultury, jednak ze względu na zachowaną zabudowę nigdy nie zrealizowano go w całości. Główną osią stała się aleja prowadząca z al. Na Skarpie do pomnika Sapera. W podobnym okresie zlikwidowano ostatnie kursujące po osiedlu tramwaje. W 1974 roku Solec przecięła Wisłostrada, utworzona z ulic Solec i Wioślarskiej, zaburzając dawny układ urbanistyczny osiedla. Powstała również Trasa Łazienkowska oraz osiedle Torwar.

Otoczenie

Kościół św. Trójcy

• Park im. Rydza-Śmigłego z Pomnikiem "Chwała Saperom"
• Kościół św. Trójcy z Muzeum Archidiecezji Warszawskiej
• Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej
• Pomnik ofiar powstania warszawskiego na Czerniakowie
• Kolonia Profesorska

Linki zewnętrzne

• Solec na Wikipedii