|
| nr w rej. |
| 994-A |
Obszar MSI Stary Żoliborz
Stary Żoliborz – obszar Miejskiego Systemu Informacji na Żoliborzu, obejmujący najstarszą część dzielnicy. Obszar ten ograniczony jest od wschodu Wisłą, od południa torami kolejowymi ze stacją Warszawa Gdańska, od zachodu aleją Jana Pawła II i ulicą Popiełuszki, a od północy ulicą Potocką, Drohicką, Małogoską, Bohomolca i Promyka.
Historia[]
Dawna wieś Pólków
Najstarszymi posiadłościami na tych terenach były wieś Pólków nad rzeką Drną oraz późniejszy folwark Fawory. Pierwsze znaczące zabudowania powstały w rejonie dzisiejszej Cytadeli i były to wzniesione z inicjatywy Stanisława Poniatowskiego i Augusta Czartoryskiego Koszary Gwardii Pieszej Koronnej. Obok powstał Pałac Joli Bord, siedziba letniego konwiktu pijarów - najstarszy zachowany do dziś budynek. Wokół rozwijała się północna dzielnica Warszawy – Fawory.
Zagładę tej części miasta przyniosła porażka powstania listopadowego, po którym Rosjanie postanowili wznieść w oparciu o istniejące zabudowania dawnych Koszar Gwardii Pieszej Koronnej oraz pałacyku Joli Bord Cytadelę, która miała górować nad miastem i w miarę potrzeby je ostrzeliwać. Inwestycję zrealizowano w latach 1832-1834. Rozwój fortecy oraz poszerzanie otaczających je esplanad doprowadziło do całkowitego wyburzenia tej części miasta.
Dopiero po odzyskaniu niepodległości obszar Żoliborza znalazł się w kręgu zainteresowań planistów oraz architektów. W ciągu przeszło dwudziestu lat zrealizowano kilkadziesiąt budynków różnych spółdzielni mieszkaniowych, z Warszawską Spółdzielnią Mieszkaniową na czele. Nie zrealizowano m.in. osiedla Żoliborz Magistracki na południe od alei Wojska Polskiego, w miejscu Żoliborza Barakowego, przebudowy Cytadeli, czy parku im. Moniuszki przy ul. Promyka.
Podczas II wojny światowej i powstania warszawskiego ta część miasta ucierpiała stosunkowo niewiele i po wojnie przystąpiono do jej odbudowy, tylko nieliczne budynki zastępując nowymi. Pozostałą wolną przestrzeń wykorzystano pod budowę osiedli Żoliborz Południowy oraz Kępa Potocka. Następną znaczącą inwestycją była budowa stacji metra Plac Wilsona, otwartej w 2005 roku.
Podział[]
Stary Żoliborz z lotu ptaka, pierwszym planie Żoliborz Centralny (po lewej) oraz Żoliborz WSM
W skład tzw. „Starego Żoliborza” wchodzi szereg osiedli, głównie z okresu międzywojennego. Można je podzielić na pięć części, dla których centralnym punktem jest plac Wilsona. Są to:
- Żoliborz Oficerski między Krasińskiego, Mickiewicza a Cytadelą
- Żoliborz Dziennikarski (Dolny) między Krasińskiego, Mickiewicza a Potocką
- Żoliborz Urzędniczy między Krasińskiego, Mickiewicza a Popiełuszki
- Żoliborz WSM (Spółdzielczy) między Krasińskiego, Słowackiego a Popiełuszki
- Żoliborz Centralny między Słowackiego, Mickiewicza a Potocką
Na terenie każdego z tych pięciu rejonów swoje osiedla budowało wiele prywatnych osób oraz spółdzielni, jednak każde z nich charakteryzowało się pewnym stopniem jednolitości zawodowej mieszkańców. Ponadto na terenie Starego Żoliborza można wyznaczyć historyczny obszar zwany Żoliborzem Barakowym (na południe od al. Wojska Polskiego), na którym pod koniec lat 50. XX wieku powstało osiedle Żoliborz Południowy.
Najważniejsze obiekty[]
Stacja metra Plac Wilsona
Do najważniejszych obiektów i miejsc położonych w obszarze Stary Żoliborz należą:
- urząd dzielnicy Żoliborz przy Słowackiego
- kościół św. Stanisława Kostki przy ul. Hozjusza
- stacja metra Plac Wilsona
- park im. Stefana Żeromskiego
- Cytadela Aleksandryjska
Linki zewnętrzne[]
| Obszary Żoliborza wg Miejskiego Systemu Informacji |
|
Marymont-Potok • Sady Żoliborskie • Stary Żoliborz |