Tramwaj do Wilanowa

Tramwaj do Wilanowa – linia tramwajowa, kiedyś biegnąca do pętli Wilanów, a od 2024 r. przebiegająca od ulicy Puławskiej, przez ulice Goworka, Spacerową, Belwederską, Sobieskiego i al. Rzeczypospolitej, do krańca Miasteczko Wilanów.

Dawniej

Linia tramwajowa do Wilanowa funkcjonowała już w latach 1937–1973. Jako pierwszy, 15 maja 1937 roku, uruchomiono fragment trasy od pętli Sadyba do krańca Wilanów przez ulice Powsińską oraz Wiertniczą. W następnych latach wydłużono ją ulicami Czerniakowską oraz Książecą, a dalej istniejącymi torami do Placu Starynkiewicza.

Podczas wojny, od 1941 roku ruch tramwajowy odbywał się na skróconej trasie Plac Bernardyński – Wilanów. Kursowanie tramwajów przerwał wybuch powstania warszawskiego. Po wojnie, trasę ponownie uruchomiono 20 lipca 1957 roku. Miała ona wówczas około 8,4 km długości i wiodła przez ulice Goworka, Spacerową, Gagarina, Czerniakowską, Powsińską oraz Wiertniczą do pętli Wilanów.

W związku z planami budowy szerokiego traktu wzdłuż lewostronnego brzegu Wisły tzw. Wisłostrada, konieczna była przebudowa i w efekcie likwidacja torowiska wzdłuż ulic Powsińskiej oraz Wiertniczej. Likwidację trasy rozpoczęto 16 września 1973 roku, gdy wyłączono z ruchu odcinek Sadyba – Wilanów. Ostatecznie, likwidację zakończono 11 listopada 1973 roku.

Powrót do koncepcji tramwaju na Wilanowie

Plany

Linia tramwajowa do Wilanowa jest planowana od lat 90. XX wieku. W 2004 roku wykonano studium wykonalności linii tramwajowej wiodącej z pętli Banacha do pętli Pałacowa, z możliwością przedłużenia trasy na północy do Dworca Zachodniego i dalej aleją Prymasa Tysiąclecia do ul. Wolskiej, a na południu do Konstancina-Jeziorny. Przeanalizowano sześć wariantów przebiegu trasy:

Warianty tramwaju do Wilanowa ze studium z 2004 roku i propozycja trasy z roku 2014 (większy rozmiar)

1. Banacha – Pole Mokotowskie – Batorego – Boya-Żeleńskiego – Puławska – Goworka – Spacerowa – Belwederska – Sobieskiego – al. Rzeczypospolitej – Pałacowa
2. Banacha – Pole Mokotowskie – Batorego – Boya-Żeleńskiego – Klonowa – Spacerowa – Belwederska – Sobieskiego – al. Rzeczypospolitej – Pałacowa
3. Banacha – Żwirki i Wigury – Rostafińskich – Boboli – Batorego – Waryńskiego – Goworka – Spacerowa – Belwederska – Sobieskiego – al. Rzeczypospolitej – Pałacowa
4. Banacha – Żwirki i Wigury – Rostafińskich – Boboli – Batorego – Boya-Żeleńskiego – Klonowa – Spacerowa – Belwederska – Sobieskiego – al. Rzeczypospolitej – Pałacowa
5. Banacha – Żwirki i Wigury – Rostafińskich – Boboli – Rakowiecka – Puławska – Goworka – Spacerowa – Belwederska – Sobieskiego – al. Rzeczypospolitej – Pałacowa
6. Banacha – Pole Mokotowskie – Boboli – Rakowiecka – Puławska –– Goworka – Spacerowa – Belwederska – Sobieskiego – al. Wilanowska – Przyczółkowa – Pałacowa

Ostatecznie, po wyciągnięciu wniosku, że największe obciążenie ruchem pasażerskim będzie występować w wariancie 5 (a najmniejsze w wariantach 1 i 2), bo w wariancie 5 trasa tramwajowa będzie obsługiwać największą liczbę podróży pasażerskich w porównaniu z innymi wariantami (średnio o 13-14% więcej), wybrano wariant numer pięć. Początkowe plany zakładały wydanie na projekt 213 milionów złotych i zrealizowanie go, od wykonania projektu do zakończenia budowy, w latach 2005-2010. Pomimo konstruktywnej postawy Tramwajów Warszawskich i przygotowania studium wykonalności dla trasy tramwajowej, inwestycja ta szybko została odłożona na później.

Do projektu powrócono w 2014 roku po konferencji prasowej Tramwajów Warszawskich. Jedną z omówionych spraw, pośród m.in budowy zajezdni tramwajowej Annopol, odbudowy torów tramwajowych na ul. Kasprzaka i połączenia ich z torami na ul. Wolskiej oraz budowy tras na Tarchomin i przez ul. Powstańców Śląskich, była nowa koncepcja połączenia tramwajowego do Wilanowa.

Podpisanie umowy i budowa

W grudniu 2019 Tramwaje Warszawskie podpisały umowę na projektowanie i budowy linii w przebiegu: Metro Pole Mokotowskie – Rakowiecka – Puławska – Goworka – Spacerowa – Sobieskiego – al. Rzeczypospolitej. Zaplanowane zostały również dwie odnogi: ul. Gagarina do ul. Czerniakowskiej oraz ul. Świętego Bonifacego do Stegien. Roboty zaplanowano na lata 2021–2023.

W maju 2020 Tramwaje Warszawskie, wspólnie ze stołecznymi wodociągami, podpisały umowę na projektowanie i budowę trasy tramwajowej sieleckiej odnogi na ul. Gagarina. W ramach inwestycji powstały: „zielone” torowisko o długości 1 km, przystanki wzdłuż Gagarina i terminal przy ul. Czerniakowskiej.

Budowa rozpoczęła się 28 sierpnia 2022 roku. 14 maja 2024 roku, zgodnie z przewidzianym harmonogramem, oddano do użytku pierwszy fragment linii do przystanku Spacerowa wraz z odnogą wzdłuż ul. Gagarina do Sielc.

Pierwszy tramwaj do Miasteczka Wilanów dojechał 29 października 2024. Ponadto, 28 czerwca 2025 oddano do użytku pętlę tramwajową Stegny.