Tunele w Warszawie – w Warszawie funkcjonuje kilkanaście różnego rodzaju tuneli kolejowych i drogowych. Zadaniem każdego z nich jest usprawnić ruch w danym rejonie, gdyż dzięki tunelom można bezkolizyjnie poprowadzić koło siebie dwa różne i często intensywnie użytkowane ciągi komunikacyjne. Najstarszym takim warszawskim rozwiązaniem jest tunel średnicowy, którego uruchomienie miało miejsce 2 września 1933 roku, choć tunele już w połowie XIX wieku planował Adam Idźkowski.
Tunele metra[]
System tuneli warszawskiego metra tworzą tunele pierwszej oraz centralnego odcinka drugiej linii, połączone łącznikiem pod pl. Defilad w rejonie stacji metra Świętokrzyska. Tunel pierwszej linii metra to najdłuższy w Warszawie tunel – ma on długość 23 kilometrów i na różnych odcinkach składa się on albo z dwóch równoległych tuneli, bądź z jednego, obejmującej dwa tory w przeciwnych kierunkach. Ciekawostką jest fakt, że ten tunel ma tylko jeden wylot – jest nim stacja techniczno-postojowa Kabaty. Wynika to z tego, iż metro warszawskie z założenia jest prowadzone całkowicie pod ziemią. Aktualnie prowadzone są prace przy przedłużeniu drugiej linii metra o odcinek północno-wschodni, istnieją też zaawansowane plany przedłużenia linii w kierunku zachodnim. Istniejący odcinek drugiej linii metra ma długość 6,1 km, po ukończeniu cała druga linia będzie miała długość 14,3 km.
Tunel opuszczony[]
W latach 1951–1958 wybudowano też około kilometra tuneli metra głębokiego między planowaną stacją techniczno-postojową w okolicach ul. Mieszka I na Targówku i Dworcem Wileńskim. Tunel nigdy nie służył komunikacji i nie istnieją żadne plany wykorzystania go dla metra (leży na głębokości około 35 m, podczas gdy obecnie eksploatowane tunele metra leżą na głębokości nie przekraczającej 20 metrów). W trakcie budowy centrum handlowego Wileńska odcinek tunelu pod planowanym budynkiem centrum został spenetrowany przez płetwonurków, po czym ponownie zamknięty (najprawdopodobniej na zawsze).
Tunele kolejowe[]
Najważniejszym i obecnie najdłuższym warszawskim tunelem kolejowym jest tunel średnicowy, którym poruszają się pociągi podmiejskie oraz dalekobieżne pomiędzy ul. Żelazną a ul. Smolną. W rzeczywistości są to dwa równoległe tunele – jeden (południowy) dla ruchu podmiejskiego, drugi (północny) dla ruchu dalekobieżnego. Na ich trasie znajdują się trzy podziemne stacje kolejowe: Warszawa Śródmieście, Warszawa Śródmieście WKD oraz Warszawa Centralna. Długość tunelu właściwego (od wschodniego wlotu przy przystanku osobowym Warszawa Powiśle do stacji Warszawa Śródmieście wynosi 1175 m, całkowita długość tunelu (od wlotu do wlotu) wynosi 2310 m.
Tunel południowy zbudowano w okresie międzywojennym i został oddany do użytku 2 września 1933 roku, zaś tunel północny, którego budowa była od początku planowana, ale odsunięta w czasie, zbudowano zaraz po II wojnie światowej i oddano do użytku w czerwcu 1949 roku. W latach 70. XX wieku przykryto betonową płytą odcinek wykopu linii średnicowej między ul. Żelazną a ul. Marchlewskiego (ob. al. Jana Pawła II).
Kolejny warszawski tunel kolejowy łączy stację kolejową Warszawa Okęcie z dworcem umieszczonym pod Terminalem A lotniska na Okęciu i ma on około kilometra długości. Tunel miał być gotowy pod koniec 2011 roku, ale z powodu opóźnień budowa zakończyła się w kwietniu 2012 roku, sam tunel zaś został formalnie oddany do użytku 1 czerwca 2012 roku.
Tunele drogowe[]
Najwięcej w Warszawie jest tuneli drogowych. Do najważniejszych i najbardziej znanych należą:
- Tunel Trasy W-Z oddany do użytku 22 lipca 1949 roku, znajduje się w ciągu al. Solidarności.
- Tunel Wisłostrady (lub Tunel pod Wisłostradą) oddany do użytku w sierpniu 2003 roku, znajduje się w ciągu ul. Wybrzeże Kościuszkowskie. Związana jest z nim afera, w którą wplątany był m.in. były prezydent miasta Paweł Piskorski.
- Tunel Południowej Obwodnicy Warszawy pod Ursynowem, długi na około 2300 metrów, do otwarcia S7 na południu Polski był najdłuższym tunelem w Polsce.
Inne tunele znajdują się w następujących ciągach ulic:
- al. Armii Ludowej – zespół trzech tuneli pod al. Niepodległości, ul. Waryńskiego i pl. Na Rozdrożu,
- al. Prymasa Tysiąclecia – łączy Wolę i Ochotę,
- al. 4 Czerwca 1989 r. - łączy Szamoty i Nowe Włochy
- rondo Zesłańców Syberyjskich – umożliwia skręt z Alej Jerozolimskich w al. Prymasa Tysiąclecia,
- ul. Cierlicka – łączy dwie części Ursusa, położone po dwu stronach linii kolejowej,
- ul. Dźwigowa – łączy Jelonki i Nowe Włochy,
- ul. Gdańska i ul. Hłaski – łączy Marymont i Żoliborz,
- ul. Globusowa – łączy Nowe Włochy i Stare Włochy,
- ul. Jeziorańskiego – łączy Nowe Miasto i Żoliborz,
- ul. Kasprzaka – umożliwia przejazd pod ul. Redutową w ul. Wolską,
- ul. Sympatyczna i ul. Cegielniana – łączy Nowe Włochy i Stare Włochy,
- ul. Żegańska i ul. Zwoleńska w Wawrze – umożliwia bezkolizyjny przejazd pod linią kolejową otwocką.
- Tunel w ciągu Alej Jerozolimskich pod skrzyżowaniem z Łopuszańską.
- 3 tunele Trasy Świętokrzyskiej między Kijowską a Zabraniecką pod torami kolejowymi.
Planowane tunele[]
Zarząd Miejskich Inwestycji Drogowych(ZMID) oraz GDDKiA planują wybudowanie w Warszawie kilku kolejnych tuneli. Należą do nich:
- Tunel na trasie N-S, w rejonie ulicy Obrońców Tobruku, długi na około 1200 metrów.
- Tunel Wschodniej Obwodnicy Warszawy w Wesołej, długi na około 800 metrów.
- Tunel Obwodnicy Śródmieścia między aleją Stanów Zjednoczonych a Szaserów, długi na około 800 metrów.
- Tunel w ciągu Okopowej i Towarowej, między Grzybowską a Anielewicza.
- Tunel w ciągu Okopowej i Słomińskiego, pod rondem Zgrupowania AK „Radosław”,
- Tunel w ciągu ul. Nowo-Jagiellońskiej od al. Solidarności do ul. Okrzei,
- Tunel w ciągu Wybrzeża Helskiego w rejonie ogrodu zoologicznego,
- Tunel w ciągu Doliny Służewieckiej, taki, aby nie narażał na wstrząsy murów kościoła św. Katarzyny. Tu bardziej prawdopodobne są jednak krótkie tunele pod skrzyżowaniami.
- Tunel w ciągu al. Sikorskiego i al. Witosa pod skrzyżowaniem z Sobieskiego.
- Tunel w ciągu Sokołowskiego i Prądzyńskiego, łączący Ochotę z Wolą, pod Dworcem Zachodnim.
- Tunel w ciągu ulicy Marsa i al. Chruściela w Rembertowie, umożliwiający bezkolizyjny przejazd pod linią kolejową.
- Tunel w ciągu ulicy Raczkiewicza w Wesołej, umożliwiający bezkolizyjny przejazd pod linią kolejową.
Inne[]
- Tunel o długości 331 m, poprowadzony częściowo pod dnem Wisły, łączący Grubą Kaśkę z kompleksem Wodociągu Praskiego na Saskiej Kępie pomiędzy Brukselską i Wersalską (Brukselska 21). Tunel wykorzystywany jest przez pracowników wodociągów i nie jest dostępny publicznie.