Tylman z Gameren, albo Tylman (Tilman, Tielman) Gamerski lub van Gameren (ur. 3 lipca(?) 1632 w Utrechcie, zm. 1706 w Warszawie) - polski architekt pochodzenia niderlandzkiego, projektant szeregu wybitnych, barokowych budowli w Warszawie i okolicach. Jego imię nosi niewielka uliczka w Śródmieściu.
Tylman van Gameren urodził się w 1632 roku w rodzinie krawca Jacoba van Gameren, ochrzczony został 5 lipca 1632 roku. Młodość spędził w rodzinnym mieście, później podjął studia architektoniczne, był uczniem niderlandzkiego malarza i architekta, Jacoba van Campena. Podróżował po Europie, zwiedził m.in. Włochy i Niemcy. Przybył do Polski w 1661 roku, gdzie początkowo projektował obwałowania, mosty oraz maszyny oblężnicze na potrzeby wojskowe. 16 lipca 1666 roku wziął udział w bratobójczej bitwie pod Mątwami, gdzie stanął po stronie buntownika Jerzego Lubomirskiego przeciw wojskom króla Jana Kazimierza. Pomimo tego potem służył w wojsku królewskim, za co został nadwornym inżynierem króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego. W 1677 roku ożenił się z Anną Komorowską, a w 1685 roku został nobilitowany i otrzymał nazwisko Gamerski.
Po opuszczeniu wojska Tylman z Gameren zajął architekturą cywilną, zaczął pracować dla Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, dla którego zaprojektował m.in. Łazienkę Lubomirskiego oraz kościół św. Antoniego Padewskiego na Czerniakowie. Z późniejszych projektów trzeba wymienić Pałac Krasińskich, jeden z najwybitniejszych budynków tego okresu. Sam Tylman z Gameren mieszkał na Starym Mieście, w kamienicy przy Piwnej 31.
Był bardzo płodnym architektem, przedstawicielem nurtu klasycyzującego w dobie pełnego baroku. Spośród jego dzieł poza Warszawą należy wymienić kaplicę Królewską w Gdańsku, kościół św. Anny w Krakowie, kościół św. Krzyża w Radomiu, kościół Wniebowzięcia NMP w Węgrowie, pałac Branickich w Białymstoku, pałac w Nieborowie, pałac w Otwocku Wielkim, pałac w Puławach, przebudowę zamku w Rzeszowie oraz seminarium duchowne w Łowiczu.
Dzieła w Warszawie[]
- Dwór Stanisława Herakliusza Lubomirskiego w Czerniakowie (1683), dziś nie istnieje ([1])
- Kościół-pomnik, być może na Marywilu, nigdy nie zrealizowany ([2])
- Jurydyka Ujazdowska między Mokotowską a Wiejską, nigdy nie zrealizowana ([3])
- Jurydyka Wielopole (1693), projekt urbanistyczny
- Kościół Przemienienia Pańskiego (Kapucynów) (1683-1694), wraz z A. Loccim i I. Affaitą
- Kościół św. Antoniego Padewskiego (Bernardynów) (1687-1692), całkowicie autentyczny do dzisiaj
- Kościół św. Kazimierza (Sakramentek) (1688-1692)
- Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa Oblubieńca, współpraca w projekcie, ołtarz główny, być może ambona
- Łazienki Lubomirskiego (1683-1690), przebudowane potem w pałac na Wodzie
- Marywil (1692-1695), dziś nie istnieje
- Mauzoleum Morsztynów w kościele bonifratrów przy późniejszym pl. Saskim, dziś nie istnieje ([4])
- Kaplica Kotowskich w kościele św. Jacka (1691-1694)
- Ołtarz św. Felicyssymy i Genowefy w kościele św. Krzyża (1697-1704)
- Pałac Brühla na placu Saskim (1681-1697), dziś nie istnieje
- Pałac Czapskich (dla Radziwiłłów)
- Pałac Kotowskich na Rynku Nowego Miasta (1683-1684), dziś nie istnieje
- Pałac Krasińskich (1677-1695), wraz z J. Sz. Bellottim, I. Affaitą i F. Solarim
- Pałac Marysieńki Sobieskiej przy współczesnej ul. Gdańskiej (1691-1694), przebudowany na kościół
- Pałac Paca (dla Radziwiłłów) (1690-1697), później rozbudowany
- Pałac pod Czterema Wiatrami na Długiej (1676-1685)
- Pałac Raczyńskich na Długiej (1699), potem przebudowany
- Ratusz Staromiejski, przebudowa wraz z dodaniem kramów
- Zamek Gnińskich-Ostrogskich (1681-1685)
- Zamek Ujazdowski, przebudowa wnętrz