Ulica Świętokrzyska – ulica położona w północnej części Śródmieścia, biegnąca od ul. Kopernika do al. Jana Pawła II.
Historia[]
Ulica pierwotnie była drogą narolną oddzielającą grunta książęce od włóki Kałęczyn i początkowo biegła jedynie między współczesnymi ulicami Nowy Świat i Mazowiecką. Później weszła w skład folwarku należącego do księży misjonarzy z kościoła św. Krzyża. Od niego wzięła się nazwa ulicy, Świętokrzyska, potwierdzona oficjalnie w 1770 roku. Była bardzo wąską ulicą (węższą od ulicy Jasnej), początkowo była zabudowana drewnianymi domostwami, które spłonęły podczas potopu szwedzkiego w 1656 roku. Na zachód od Mazowieckiej nie była uregulowana, biegła pomiędzy polami i ogrodami, dopiero około 1757 roku wytyczono ją na odcinku od Nowego Światu do Wielkiej. W tym okresie wzdłuż ulicy stało około 20 domów. W II połowie XVIII wieku ulicę wybrukowano, pojawiała się coraz gęstsza zabudowa, pod koniec XVIII wieku były tu już dwa pałace, 4 dworki, 20 domów murowanych i drewnianych oraz 24 jatki, do ulicy dochodziło także skrzydło Szpital Dzieciątka Jezus.
Kolejne fazy zabudowy ulicy przypadały na lata 20. oraz na lata 50. XIX wieku, kiedy to w miejscu parterowych domów stanęły kilkukondygnacyjne kamienice. Wówczas zaczęły także powstawać liczne księgarnie i antykwariaty, których świetność trwała do lat międzywojennych. Wzdłuż ulicy, na odcinku od Bagna do Marszałkowskiej, w latach 1882-1936 kursowały tramwaje, choć torowisko zdemontowano dopiero po wojnie. W 1939 roku ulica biegła od Nowego Światu i przecinała ulice Czackiego, Mazowiecką, pl. Napoleona, Jasną, Szkolną, Marszałkowską i Zielną, by zakończyć się na skrzyżowaniu z Wielką i Bagnem. Zabudowa ulicy uległa w dużej mierze zniszczeniu podczas II wojny światowej i odbudowie podległ właściwie tylko gmach PKO. Ulicę wydłużono do Kopernika i Marchlewskiego około 1956 roku i poszerzono do 1963 roku. Większość nowych budynków stanowiły obiekty użyteczności publicznej oraz monumentalne bloki mieszkalne z handlowymi przyziemiami. Ponadto w latach 1955-1970 wzdłuż ulicy kursowały trolejbusy.
W 2011 roku wzdłuż ulicy rozpoczęła się budowa centralnego odcinka II linii metra (oddanego do użytku w marcu 2015 roku) wraz ze stacjami Rondo ONZ, Świętokrzyska oraz Nowy Świat-Uniwersytet, wobec czego ulica została niemal na całej długości wyłączona z ruchu i rozkopana. Po zakończeniu prac ulica została znacznie przebudowana[1] – w 2012 roku zaprezentowano koncepcję zmian na ul. Świętokrzyskiej, według której ulica ma zostać zwężona do czterech pasów na odcinku Marszałkowska – al. Jana Pawła II oraz dwóch pasów na odcinku Kopernika – Marszałkowska, zniknie wiele miejsc parkingowych oraz linii autobusowych, w zamian wzdłuż ulicy powstaną ścieżki rowerowe (po raz pierwszy miały zostać zastosowane tzw. śluzy rowerowe, ale ostatecznie ich nie wprowadzono) oraz nowe przystanki autobusowe, które początkowo miały zostać zagęszczone[2][3], ale ostatecznie z niektórych zrezygnowano[4]. Szczegółowy projekt miał zostać zaprojektowany w marcu 2013 roku[5], jednak ujawnione zostały one dopiero w maju na wystawie Plany na przyszłość 2013, a w czerwcu przekazano je radnym do konsultacji – ich zdaniem nieznacznie powinna zostać zwiększona liczba miejsc parkingowych[6], więc część ich propozycji wprowadzono do projektu – ostatecznie zamiast przewidywanych 125 miejsc znalazło się ich 209.
Istniała także koncepcje wybudowania wzdłuż ul. Świętokrzyskiej linii tramwajowej – początkowo przewidywano jej budowę na całej długości, jednak w 2013 roku zaproponowano do realizacji trasę tramwajową wzdłuż ulicy od al. Jana Pawła II do ul. Emilii Plater, skąd biegłaby do pl. Piłsudskiego i następnie tunelem do ul. Karowej, mostem przez Wisłę, ul. Okrzei i ul. Ząbkowską do ul. Kawęczyńskiej. Celowość budowy została zbadana przez specjalistów, jednakże eksperci z firmy CH2M MILL odrzucili zasadność budowy trasy w takim kształcie.
Pierwsze prace przeprowadzono we wrześniu i październiku 2013 roku, kiedy to powstało rondo u zbiegu z ul. Kopernika. W kwietniu 2014 roku rozpoczęto poszukiwania wykonawcy przebudowy ulicy, w maju przebudowano skrzyżowanie z ul. Marszałkowską oraz fragment ulicy na odcinku Kopernika – Nowy Świat, a pod koniec miesiąca otwarto również koperty w przetargu na przebudowę całej ulicy. Główne prace rozpoczęły się w czerwcu i zakończyło się otwarciem ulicy 1 października, a cała przebudowa ul. Świętokrzyskiej Zakończyła się w 2015 roku. Łączny koszt przebudowy ulicy ma wyniósł 42 mln złotych.
Przebieg[]
Ulica rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ul. Kopernika, po czym kieruje się na zachód przecinając ulice Nowy Świat, Kubusia Puchatka, Czackiego, Mazowiecką, plac Powstańców Warszawy, Jasną, Szkolną, Pasaż Rowickiego, Marszałkowską, Bagno, Emilii Plater oraz Mariańską, by zakończyć się na rondzie ONZ u zbiegu z aleją Jana Pawła II i Prostą.
Najważniejsze obiekty[]
Wzdłuż ulicy Świętokrzyskiej znajdują się:
- ul. Świętokrzyska 1 – XXXVII Liceum Ogólnokształcące im. Jarosława Dąbrowskiego
- ul. Świętokrzyska 11/21 – Narodowy Bank Polski
- ul. Świętokrzyska 12 – Ministerstwo Finansów, w środku mieści się filia urzędu pocztowego nr 1
- ul. Świętokrzyska 18a – Gimnazjum nr 38 im. Marii Skłodowskiej-Curie
- ul. Świętokrzyska 23 – Prudential
- ul. Świętokrzyska 31/33 – Gmach Pocztowej Kasy Oszczędności, dziś mieści Pocztę Główną (nr 1)
- ul. Świętokrzyska 35 – Punktowiec Ściany Wschodniej
- ul. Świętokrzyska 36 – Biurowiec Dipservice, w jego miejscu planowany jest wieżowiec PHN Tower
- Pomnik Powstańców Warszawy
- Stacja metra Świętokrzyska
- Skwer Bolesława Kontryma z pomnikiem granic getta
- Park Świętokrzyski
Spośród nieistniejących obiektów należy wymienić:
- ul. Świętokrzyska 22 – Kamienica Straklińskiego
- ul. Świętokrzyska 24/26 – Kamienica Hrabiego Ostrowskiego
- ul. Świętokrzyska 33 – Pałac Pusłowskich
- ul. Świętokrzyska 35 – Kamienica Eibina
- ul. Świętokrzyska 36/38/40 – Kamienica Bachrachów
- ul. Świętokrzyska 37 – Gmach Centrali PKO
- ul. Świętokrzyska 39 – Kupieckie Domy Towarowe (hala rozebrana w 2010 roku)
Galeria[]
Przypisy
- ↑ Świętokrzyska zamknięta dla ruchu? Ma być konkurs, gazeta.pl, 21.06.2011
- ↑ Nowa Świętokrzyska: "węższa i bez autobusów", tvnwarszawa.pl, 27.10.2011
- ↑ Tak ma wyglądać nowa Świętokrzyska, tvnwarszawa.pl, 10.12.2012
- ↑ Metro odmieni Świętokrzyską. Oto najważniejsze zmiany, gazeta.pl, 04.12.2013
- ↑ Jak będzie wyglądała nowa Świętokrzyska? "Ściśle tajne", gazeta.pl, 08.05.2013
- ↑ Pokazują projekt Świętokrzyskiej: więcej parkingów, gazeta.pl, 13.06.2013