|
| nr w rej. |
| 25 |
Ulica Brzozowa – ulica położona na Starym Mieście w dzielnicy Śródmieście, która biegnie między ul. Celną a ul. Mostową.
Ulica powstała około 1379 roku i znajdowała się poza obrębem murów miejskich, dlatego też w XIV wieku zwana była Podwalną. U podnóża ulicy, przy samej skarpie, płynęła Wisła, wobec czego ulica została od strony wschodniej zabudowana licznymi spichlerzami (kilka z nich należało do znanych rodzin: Baryczków, Gizów czy Strubiczów), natomiast od strony zachodniej przylegał do ulicy mur miejski. Od spichlerzy wzięła się także inna potoczna nazwa ulicy – Między Spichrzami albo Śpichlerzna. Wraz z oddalaniem się Wisły od skarpy ulica traciła znaczenie magazynowe, a nowe domy powstawały coraz dalej na wschód. Ulicę zamieszkiwali wówczas głównie kupcy oraz przedstawiciele rzemiosła. Ponadto w południowej części ulicy działało wysypisko śmieci dla Starej Warszawy.
W północnej części ulicy, u zbiegu z ul. Mostową od końca XVI wieku działał także szpital św. Łazarza, a na przyszpitalnym cmentarzu rosły podobno brzozy – jest to najbardziej prawdopodobny źródłosłów nazwy Brzozowa. Nazwa ta została zatwierdzona w 1771 roku. Z czasem mury miejskie zaczęły być zabudowywane kamienicami od strony Rynku Starego Miasta, a dawne spichlerze zamieniały się w domy mieszkalne, zmieniając całkowicie charakter okolicy. Dokonało się to ostatecznie w XIX wieku. Wtedy coraz liczniejszymi lokatorami kamieniczek zostawali Żydzi. W 1944 roku większość zabudowy ulicy uległa zniszczeniu (toczyły się tutaj zacięte walki podczas powstania warszawskiego), a budynki zostały odbudowane w latach 1959-1962 – w kamienicy nr 5 odsłonięto pozostałości murów miejskich z uliczką przymurną oraz Bramy Gnojnej. Nie odtworzono budynków w rejonie ul. Mostowej celem odsłonięcia widoku na zachowane mury miejskie.
Ulica rozpoczyna swój bieg u zbiegu z ul. Celną, na Gnojnej Górze, po czym kieruje się na północny-zachód krzyżując się po drodze z Kamiennymi Schodkami, by zakończyć się na skrzyżowaniu z ul. Mostową.
Centrum Interpretacji Zabytku (nr 11/13)
Wzdłuż ul. Brzozowej istnieje dzisiaj szereg domów i kamieniczek, które w większości pochodzą z XVIII wieku i zostały odbudowane po II wojnie światowej. Są to budynki: nr 1/3, nr 5/9, nr 6/8, nr 6/8a, nr 10, nr 11, nr 12, nr 13, nr 14, nr 17/23, nr 20, nr 22, nr 25, nr 27, nr 29, nr 31/33, nr 35, nr 37 oraz nr 39/41. W kamienicy nr 11/13 znajduje się Centrum Interpretacji Zabytku, na Gnojnej Górze znajduje się także kamień upamiętniający żołnierzy Armii Ludowej oraz rzeźba "Z Drogi!". W domu nr 6/8 mieszkała Pola Gojawiczyńska.
Dawniej taką samą nazwę nosiła ulica Owocowa w Falenicy oraz ulica Puszkarzy w Rembertowie, współcześnie natomiast istnieje również ulica Brzozowa w Wesołej.