Ulica Freta

nr w rej.

121

ulica
ulica
1-55
1-55
Freta
Ulica Freta
Dzielnica:	Śródmieście
Okrespowstania:	XV wiek
Długość:	350 m

Ulica Freta – długa na niespełna 350 metrów ulica na Nowym Mieście w dzielnicy Śródmieście. Biegnie od ulicy Długiej do ulicy Kościelnej. Samo założenie urbanistyczne ulicy jest wpisane na listę zabytków.

Etymologia

Brak jednoznacznej etymologii nazwy Freta – na pochodzenie tej odnotowywanej od 1427 roku nazwy istnieje kilka wytłumaczeń: najpopularniejsze jest pochodzenie od łacińskiego określenia fretha oznaczającego pole nieuprawne. Inne wiążą się z niemiecką nazwą Freiheit (wolność), jako że była tu wolna przestrzeń poza bramą staromiejską wykorzystywana na targi lub od łacińskiego Freta oznaczającego błota, z których ulica niegdyś słynęła.

Historia

Ulica Freta w 1890 roku

Ulica Freta
(rejon Rynku Nowego Miasta)

Zachodnia pierzeja Freta z kamienicami nr 1, nr 3 i nr 5 oraz kościołem św. Ducha.

Ulica powstała wzdłuż dawnego traktu Czersk-Zakroczym na terenie nowo lokowanego Nowego Miasta, będąca jednocześnie główną arterią Nowej Warszawy. Wraz z lokacją miasta ulica zaczęła się szybko rozwijać. Około 1564 roku zabudowa była już zwarta, rezydował przy niej także wójt (pod nr 31). W okresie przedrozbiorowym sporo było też pracowni malarskich, złotniczych, sukienniczych czy tkackich. Około 1770 roku drewnianą zabudowę ulicy zaczęły wypierać klasycystyczne kamieniczki, powstało około 30 kamienic. W połowie XVIII wieku ulicę wyłożono brukiem. W XIX wieku ulice upodobali sobie prawnicy, adwokaci i sędziowie, którzy pracowali w sądach przy placu Krasińskich i na Zakroczymskiej. Na początku XX wieku ulicę zaczęli zasiedlać żydzi, jednocześnie zaczęli wynosić się stąd co bogatsi mieszkańcy. W 1944 roku zabudowa została zrównana z ziemią, zrekonstruowana według wyglądu z czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego. Wzdłuż ulicy niemal całkowicie autentyczne są kostka brukowa oraz granitowe krawężniki.

Przebieg

Ulica Freta składa się z trzech różniących się od siebie odcinków – południowy jest szeroki i stanowił przedmieście Starej Warszawy, środkowy jest wąski i był częścią już Nowej Warszawy. Północny włączony został do ulicy Freta dopiero w 1868 roku, wykształcając się z zachodniej pierzei rynku.

Ulica rozpoczyna swój bieg skrzyżowaniem z Długą i Nowomiejską, po czym biegnie na północ krzyżując się kolejno z Świętojerską, Koźlą i Rynkiem Nowego Miasta. Kończy się skrzyżowaniem z Franciszkańską, Kościelną i Zakroczymską. Na całej długości jest zamknięta dla ruchu i pokryta kocimi łbami.

Obiekty zabytkowe

Kamienica Dulfusowska (nr 1)

Kamienice nr 14 i nr 12

Wszystkie kamienice i inne budynki położone przy ulicy mają charakter zabytkowy:

• Freta 1 - Kamienica Dulfusowska
• Freta 2 - kamienica
• Freta 3 - Kamienica Ambroszkiewiczowska
• Freta 4 - kamienica
• Freta 5 - Kamienica pod Samsonem
• Freta 6 - Kamienica Finkiewiczowska
• Freta 7 - kamienica
• Freta 8/10 - Kościół św. Jacka
• Freta 9 - Kamienica Baniuszowska
• Freta 11 - Kamienica Schenka
• Freta 12 - Kamienica Wojciecha Wielądki
• Freta 13 - Kamienica Opelewskiego
• Freta 14 - Kamienica pod Madonną
• Freta 15 - Kamienica Franciszka Salwatora
• Freta 16 - Kamienica Macieja Łyszkiewicza, dziś mieści się w miej Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie
• Freta 17 - Kamienica Kalińskich
• Freta 18 - Kamienica Szymona Zatorskiego
• Freta 19 - Kamienica Pikiermana
• Freta 20 - Kamienica Chroniewskiego
• Freta 21 - Kamienica Kawczyńskich
• Freta 22 - Kamienica Okęckich
• Freta 23 - Kamienica Bołchowiczów
• Freta 24 - Kamienica Zakrzewskich
• Freta 25 - Kamienica pod Łabędziem
• Freta 26 - Kamienica Kumelskiego
• Freta 27 - Kamienica Piotra Hawermana
• Freta 28 - Kamienica Gralkowskiego
• Freta 29 - Kamienica pod Okiem Opatrzności
• Freta 30 - Kamienica Wawrzyńca Wątrobowicza
• Freta 31 - Kamienica Jana Alfonsa Jasińskiego
• Freta 32 - Kamienica Breyna
• Freta 33 - kamienica
• Freta 34 - Kamienica Weinzerowska
• Freta 35 - Kamienica Franciszka Salwatora
• Freta 37 - Kamienica Adama Kopanki
• Freta 38 - Kamienica Trębalskiego
• Freta 39 - Kamienica Eyzbacha Zdybałowicza
• Freta 41 - Kamienica Magierowskich
• Freta 44 - kamienica
• Freta 45 - Kamienica Krauzego
• Freta 47 - Kamienica Picolego
• Freta 48 - Kamienica Taczyńskiego
• Freta 49 - Kamienica Karasiewicza
• Freta 50 - Kamienica Gleicha
• Freta 53 - kamienica

Galeria

Kamienica pod Samsonem

Kamienica Franciszka Salwatora i Adama Kopanki