Ulica Kopernika w Śródmieściu

Ten artykuł dotyczy ulicy w Śródmieściu. Zobacz też: Ulica Kopernika w Wesołej.

nr w rej.

195

Ulica Mikołaja Kopernika (dawniej Zjawienie, Aleksandria, Wróbla) – ulica położona w Śródmieściu Północnym, która biegnie od ul. Foksal do ul. Krakowskie Przedmieście. Patronem ulicy jest Mikołaj Kopernik, polski astronom, a nazwa nawiązuje też do sąsiedztwa z pomnikiem Mikołaja Kopernika.

Kino Skarpa 1960 — Kino Skarpa w latach 60. XX wieku

Kopernika (przebudowana) — Ulica Kopernika (rejon ul. Konopczyńskiego)

Ulica była pierwotnie drogą łączącą Trakt Królewski z wsią Solec, w 1670 roku weszła w skład jurydyki Aleksandria i początkowo nosiła nazwę Zjawienie, a następnie Aleksandria, biegła początkowo jedynie do ul. Ordynackiej. Przy tej ulicy, pod nr 27, znalazł się ratusz jurydyki. W XVIII wieku znajdowało się tutaj 7 murowanych domów i 12 drewnianych, w pobliżu rezydencję miał także Seweryn Uruski, wytyczono też przedłużenie do ul. Szczyglej, które otrzymało nazwę Wróbla (por. Wróbla), gdyż od 1641 znajdowała się tu posiadłość Wróblowe Jana Wróbla. W 1794 roku Aleksandrię włączono w granice Warszawy.

W latach 1874-1875 powstał szpital dziecięcy, a na przełomie XIX i XX wieku ulica została zabudowana kamienicami, zlikwidowano też dawny Targ Sewerynów. W 1902 roku ul. Wróblą przedłużono do ul. Foksal, a w 1907 roku ulice Wróblą i Aleksandrię połączono – nowo utworzona ulica otrzymała imię Mikołaja Kopernika. W 1926 roku pojawił się pomysł wybudowania wzdłuż ulicy linii tramwajowej łączącej Krakowskie Przedmieście z Dobrą, jednak pomysł ten nigdy nie wyszedł poza sferę planów. W 1939 roku ulica rozpoczynała swój bieg od skrzyżowania z ul. Foksal, po czym biegła na północ, krzyżując się kolejno z ulicami: Szczyglą, Ordynacką, Tamką, Konopczyńskiego, Bartoszewicza i Karasia, by zakończyć bieg u zbiegu z Oboźną, Krakowskim Przedmieściem oraz Nowym Światem.

Zabudowa została częściowo zniszczona podczas II wojny światowej (szczególnie silne walki toczyły się tutaj 5 i 6 września), część zniszczonych domów rozebrano (przebito dzięki temu ul. Świętokrzyską), a w ich miejscu wybudowano budynki osiedla Nowy Świat Wschód, w tym budynek Kina Skarpa. W latach 60. XX wieku pojawił się pomysł przebudowy ul. Kopernika na dużą arterię komunikacyjną, która miałby odciążyć Krakowskie Przedmieście oraz Nowy Świat. W tym celu miano wyburzyć kamienice przy ul. Foksal i ul. Smolnej, wybudować skrzyżowanie z Alejami Jerozolimskimi oraz przerzucić wiadukt nad ul. Książęcą, który kierowałby ruch na pl. Trzech Krzyży. Pomysłu tego nigdy nie zrealizowano, a w 1965 roku układ urbanistyczny ulicy wpisano do rejestru zabytków. Mimo to pomysł przebicia ulicy wracał jeszcze w latach 80. XX wieku. W planach było też umieszczenie tutaj pomnika F. Chopina, jednak ostatecznie wrócił on do Łazienek Królewskich.

We wrześniu i październiku 2013 roku ulica została częściowo przebudowana, w ramach prac powstały dwa ronda – jedno u zbiegu z ul. Świętokrzyską oraz drugie u zbiegu z ul. Tamka, powstały też pasy rowerowe oraz nowa nawierzchnia pomiędzy tymi dwoma skrzyżowaniami. Już w grudniu pojawiła się propozycja, aby ronda nazwać imieniem Bolka i Lolka, w lutym 2014 roku zaproponowano Niezależne Zrzeszenie Studentów oraz pierwszego jego przewodniczącego, Teodora Klimcewicza, zaś w styczniu 2015 roku zaproponowano Bronisława Geremka i Tadeusza Mazowieckiego.

Ulica rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ul. Foksal, po czym kieruje się na północ i krzyżuje się kolejno z ulicami: Przybosia, Szczyglą, Ordynacką, Tamką, Konopczyńskiego, Świętokrzyską, Bartoszewicza (jako plac Osterwy) i Karasia, by zakończyć się

Kopernika (nr 15) — Kamienica W. Marconiego (nr 15)

Wzdłuż ulicy znajdują się następujące obiekty:

ul. Kopernika 4 – Kamienica Wolanowa
ul. Kopernika 5 – Rezydencja Foksal (dawniej Kino Skarpa)
ul. Kopernika 11 – Kamienica A. Ciąglińskiego
ul. Kopernika 13 – Kamienica Halbergów
ul. Kopernika 15 – Kamienica W. Marconiego
ul. Kopernika 21 – Biurowiec (w budowie)
ul. Kopernika 23 – Kamienica przedwojenna
ul. Kopernika 25 – Kamienica L. Dusoge'a
ul. Kopernika 27/33 – XXXVIII Liceum Ogólnokształcące im. Jarosława Dąbrowskiego
ul. Kopernika 28 – Kamienica Gerlacha
ul. Kopernika 30 – Kamienica Centralnego Towarzystwa Rolniczego
ul. Kopernika 34 – Kamienica Bagińskich
ul. Kopernika 36/40 – Gmach Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych, w nim Hostel Helvetia oraz filia urzędu pocztowego nr 1
ul. Kopernika 43 – Warszawski Szpital dla Dzieci (dawniej Pałac Słuszków)