nr w rej. |
261/1 |
Ulica Krzywe Koło – ulica położona na Starym Mieście, która biegnie łukiem od Rynku Starego Miasta do ul. Nowomiejskiej. Ulica jest całkowicie zamknięta dla ruchu samochodowego.
Ulica została wytyczona jeszcze w czasach lokacji miasta, czyli prawdopodobnie na przełomie XIII i XIV wieku – swój kształt jak i nazwę zawdzięcza zarysowi murów obronnych oraz temu, że stanowiła uliczkę gospodarczą dla kamienic przy Rynku – wyglądała jak koło, tyle, że krzywe. Wzmiankowana była wówczas jako Curvae Rotae bądź Crzive Colo, w połowie XIV wieku stanęła tu pierwsza warszawska murowana kamienica, być może należąca do wójta. Do XVI wieku znajdowały się tu jednak przede wszystkim zabudowania drewniane oraz ogrody od strony ul. Nowomiejskiej, a pierwsze powstające gotyckie kamieniczki legły w gruzach po pożarze w 1607 roku. Nowe kamienice otrzymywały elementy stylowe renesansu i baroku. W XVIII wieku w jednej z kamienic zamieszkiwał rzeźbiarz Andrzej Le Brun.
W XIX wieku ulica była żywa i ludna, znajdowało się tu sześć szynków oraz znana warszawska drukarnia, mieszkał tu też znany cukiernik Karol Wedel. W 1944 roku znacząca część zabudowy uległa zniszczeniu, nie licząc odremontowanych tuż przed wojną kamienic nr 7 i nr 9. Zabudowa została odtworzona według projektu Stanisława Żaryna do 1955 roku, a w kamienicach nr 7, nr 9 i nr 11 umieszczono działające do dzisiaj Archiwum Państwowe m. st. Warszawy. W 2012 roku nawierzchnia ulicy została wyremontowana.
Według popularnej warszawskiej legendy w ruinach nieznanego domostwa przy Krzywym Kole mieszkał Bazyliszek – potwór, który strzegł podobno niezmiernych skarbów, a jego bronią był wzrok zamieniający wszystko na co spojrzał w kamień. Pokonał go dopiero człowiek obwieszony ze wszystkich stron zwierciadłami.
Ulica rozpoczyna swój bieg w północno-wschodnim narożniku Rynku Starego Miasta, po czym kieruje się na północ mijając po drodze Kamienne Schodki, dalej zakręca w lewo dochodząc do ulicy Nowomiejskiej. W jej pobliżu rozpoczyna się także międzymurze Zachwatowicza. Ulica wyłożona jest kocimi łbami i w całości zamknięta dla ruchu samochodowego, nie licząc mieszkańców.
Obiekty położone przy ulicy to:
- ul. Krzywe Koło 1 – kamienica Haurowska (Aurowska),
gdzie w 1566 roku znajdował się browar. - ul. Krzywe Koło 2 – kamienica Rogozińska,
w niej Green Gallery. - ul. Krzywe Koło 3 – kamienica,
gdzie dawniej mieścił się najpewniej pierwszy murowany budynek na Starym Mieście. W tym też domu mieszkał Józef Sierakowski, rzeźnik, jeden z przywódców powstania kościuszkowskiego w Warszawie. - ul. Krzywe Koło 4 – kamienica
- ul. Krzywe Koło 5 – kamienica Baryczków
- ul. Krzywe Koło 6 – kamienica Benońska
- ul. Krzywe Koło 7 – kamienica,
jedna z dwóch zachowanych kamienic sprzed II wojny światowej, dziś mieści Archiwum Państwowe m. st. Warszawy - ul. Krzywe Koło 8 – kamienica Narzymskiego,
w niej (wraz z nr 10) Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Medina". - ul. Krzywe Koło 9 – kamienica, jedna z dwóch zachowanych kamienic sprzed II wojny światowej, dziś mieści Archiwum Państwowe m. st. Warszawy
- ul. Krzywe Koło 10 – kamienica Montelupich,
w której dawniej mieściła się stacja pocztowa, a potem drukarnia Dąbrowskich. - ul. Krzywe Koło 12 – kamienica Czamerowska,
w niej Instytut Słowacki. - ul. Krzywe Koło 14 – kamienica Stanisława Sobolewskiego
- ul. Krzywe Koło 14a – kamienica Zawiszów
- ul. Krzywe Koło 16 – kamienica
- ul. Krzywe Koło 18 – kamienica
- ul. Krzywe Koło 22 – kamienica
- ul. Krzywe Koło 24 – kamienica
- ul. Krzywe Koło 26 – kamienica
- ul. Krzywe Koło 28 – kamienica
- ul. Krzywe Koło 30 – kamienica,
od strony Nowomiejskiej zachowały się autentyczne witryny.