|
| nr w rej. |
| 279 |
Ulica Leszno – ulica na Woli o długości około 900 metrów, biegnąca od alei "Solidarności" do Młynarskiej. W historycznym ujęciu biegła dalej na wschód, aż do współczesnego placu Bankowego.
Historia[]
Ulica Leszno wywodzi się od dawnego traktu biegnącego z Warszawy do Błonia oraz głównej drogi biegnącej przez jurydykę Leszno, założoną w 1648 roku przez hrabiego Bogusława Leszczyńskiego, od którego nazwiska wzięła się najpierw nazwa jurydyki, a następnie ulicy. W późniejszych czasach nazwa "Leszno" była przenoszona także na inne miejscowości, którymi opiekowali się Leszczyńscy. Na posiadłościach Leszna osiedlali się głównie Niemcy wyznania ewangelickiego, co doprowadziło potem do powstania parafii ewangelicko-reformowanej.
Na planie miasta z 1856 roku ulica Leszno dobiega jedynie do Okopów Lubomirskiego, a więc do ulicy Okopowej, później została ona przedłużona do Młynarskiej. W 1882 roku wzdłuż Leszna uruchomiono niebieską linię tramwaju konnego od Bielańskiej do Żelaznej, w którą skręcała dojeżdżając do skrzyżowania Wolskiej z Młynarską. Później przekształcono ją w elektryczną linię 9. W 1929 roku linię tramwajową wydłużono na zachód, do linii wzdłuż Górczewskiej.
W latach 1935–1938 powstał najbardziej charakterystyczny budynek przy ulicy, do dzisiaj z nią kojarzony, gmach tzw. Sądów na Lesznie, gdzie do dziś istnieją sądy. W okresie II wojny światowej Niemcy zmienili nazwą na Gerichtstrasse (Sądowa), od znajdującego się przy ulicy Gmachu Sądów, natomiast sama ulica znalazła się w granicach getta. Północna pierzeja została znacznie zniszczona po powstaniu w getcie. Także w 1943 roku przy ulicy odbyło się kilka egzekucji. Podczas powstania warszawskiego ulic Leszno znajduje się w centrum walk, szczególnie wolska jej część. Tam w dniach 5 i 6 sierpnia dochodzi do masakr w dwu położonych tam szpitalach. Walki na Lesznie trwają do 17 sierpnia. Zabudowa w znacznym stopniu uległa zniszczeniu, choć szereg budowli przetrwał.
Po II wojnie światowej wschodnia część ulicy Leszno została włączona w bieg trasy W-Z (odcinek od Wroniej do placu Bankowego) i przemianowany na aleję "Świerczewskiego". Wybudowano nową linię tramwajową, a starą na nowym Lesznie i Górczewskiej zlikwidowano. Kiedy w 1989 roku upadł komunizm, pojawiły się pomysły zmiany nazwy al. Świerczewskiego na Stare Leszno, w nawiązaniu do dawnej nazwy, jednak ostatecznie w 1991 roku całą aleję nazwano aleją "Solidarności".
Przebieg[]
Ulica we współczesnym przebiegu rozpoczyna się jako odnoga alei "Solidarności", po czym kieruje się w kierunku zachodnim przecinając kolejno Skwer Stefana Wyszyńskiego, Okopową i Karolkową, by zakończyć się na skrzyżowaniu z Górczewską i Młynarską.
Przebieg historyczny[]
Historyczny przebieg ulicy Leszno znacznie się różnił od współczesnego, jednak istniejący do dzisiaj odcinek wchodził w skład dawnej ulicy Leszno. Według stanu z 1939 roku ulica Leszno rozpoczynała się w pobliżu placu Bankowego, u zbiegu Tłomackiego, Przejazdu i Rymarskiej, po czym kierowała się na zachód. Tam kolejno przecinała ulice Orlą, Karmelicką, Solną, Żelazną, Wronią, Okopową i Karolkową, by zakończyć się skrzyżowaniu z Młynarską i Górczewską.
Otoczenie[]
Przy Lesznie znajdują się współcześnie następujące obiekty:
- róg alei "Solidarności" – Pomnik Pomordowanych na Woli na skwerze Pamięci
- ul. Leszno 7 (dawniej 117) – Kamienica przedwojenna
- ul. Leszno 11 (dawniej 125) – Kamienica przedwojenna
- ul. Leszno 17 – Kino W-Z (rozebrane w 2010 roku)
- ul. Leszno 24/26 – Przedszkole nr 134
Obiekty historyczne i dawniej przynależące od Leszna[]
Dawniej wzdłuż ulicy Leszno znajdowały się następujące obiekty, niektóre z nich istnieją do dzisiaj, jednak znajdują się już przy alei "Solidarności":
.JPG){kind=link}
.JPG){kind=link}
Kamień upamiętniający wydarzenia z 6 sierpnia 1944 roku
- ul. Leszno 2 – Kamienica Karola Martina
- ul. Leszno 10 – Kamienica Józefa Brodowskiego
- ul. Leszno 13 – Kamienica Michała Rózga (dziś al. "Solidarności" 93)
- ul. Leszno 15 – Kamienica braci Orszagh
- ul. Leszno 16 – Kościół ewangelicko-reformowany (dziś al. "Solidarności" 74)
- ul. Leszno 20 – Dom Dysydentów (dziś al. "Solidarności" 76a)
- ul. Leszno 29 – Pałac Jakobsona, dawny ratusz Leszna (dziś al. "Solidarności" 105)
- ul. Leszno 32 – Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny (dziś al. "Solidarności" 80)
- ul. Leszno 35 – Kamienica z kinem Femina (dziś al. "Solidarności" 115)
- ul. Leszno 53/55 – Sądy na Lesznie, dziś Sąd Okręgowy (dziś al. "Solidarności" 127)
- ul. Leszno 58 – Kamienica Warszawskiego Towarzystwa Doraźnej Pomocy Lekarskiej
- ul. Leszno 66 – Kamienica, w której mieściła się synagoga Chesed W'emes
- ul. Leszno 72 – Gmach I Miejskiej Szkoły Rzemieślniczej im. Michała Konarskiego
- ul. Leszno 73 – Kamienica (dziś al. "Solidarności" 145)
- ul. Leszno 77 – Kamienica (dziś al. "Solidarności" 149)
- ul. Leszno 81 – Kamienica H. Sieraczka (dziś al. "Solidarności" 153)
- ul. Leszno 83 – Kamienica Wandy Suligowskiej
- ul. Leszno 84 – Kamienica Gimnazjum Męskiego "Collegium"
- ul. Leszno 86 – Siedziba Miejskiej Stacji Mlecznej
- ul. Leszno 92 – Odlewnia Aleksandra Patzera
- ul. Leszno 98 – Fabryka Towarzystwa Akcyjnego Zakładów Elektrotechnicznych inżynier Kazimierz Patzer
- ul. Leszno 100 – Fabryka Platerów i Sreber "Bracia Hempel"
- ul. Leszno 109/111 – Gmach Publicznych Szkół Powszechnych nr 100 i nr 194
- róg Okopowej – Kercelak
- ul. Leszno 127 – Szpital Dermatologiczny im. św. Łazarza, istniał do 2009 roku, po wojnie nosił nr 15
- ul. Leszno 136 – Szpital im. Karola i Marii Szlenkierów, dziś w tym miejscu znajduje się kamień upamiętniający dzień 6 sierpnia 1944 roku, kiedy to Niemcy rozstrzelali w tym miejscu 100 Polaków.