Ulica Okopowa – ulica w dzielnicy Wola biegnąca od Chłodnej do ronda Zgrupowania AK "Radosław". Ulica stanowi fragment drogi wojewódzkiej nr 634 i obwodnicy śródmiejskiej.
Historia[]
Powstanie ulicy wiąże się z 1770 rokiem i wytyczeniem oraz wybudowaniem Okopów Lubomirskiego, czyli fortyfikacji obiegających całą Warszawę w celu uchronienia stolicy I Rzeczypospolitej przed zarazą morową. Ulica powstała wówczas po wewnętrznej stronie okopów, a jej nazwa jest z nimi bezpośrednio związana. Taką bądź podobną nazwę w tamtym czasie nosiło wiele innych ulic położonych w sąsiedztwie okopów, jednak w tej wersji zachowała się do dziś jedynie dla tej ulicy. W otoczeniu początkowo powstały jedynie dwa cmentarze: katolicki oraz żydowski. Między nimi biegła odchodząca od Okopowej ulica Smętna. Jeszcze na mapie z 1856 roku ulica była praktycznie niezabudowana, nie licząc rogatek: powązkowskich i wolskich. Po splantowaniu Okopów Lubomirskiego w połowie XIX wieku Okopowa zaczęła stawać się zwyczajną ulicą, została znacznie poszerzona w 1875 roku, pojawiła się przy niej zabudowa przemysłowa typowa dla Woli. 15 grudnia 1929 roku otwarto linię tramwajową na Okopowej (pierwsze linie: 8, 11 oraz Z), a w planach było przedłużenie ulicy na Żoliborz, ponieważ biegła ona wówczas jedynie od Chłodnej do Powązkowskiej.
Podczas niemieckiej okupacji ulica nazywała się Dammstrasse (Wałowa), stała się granicą getta i pozostała nią do 1943 roku, w związku z czym spora część zabudowy ulicy uległa zniszczeniu podczas oraz po powstaniu. Kolejne zniszczenia przyniosło powstanie warszawskie – pierwsze obiekty powstańcy zdobyli już 1 sierpnia i do 5 sierpnia rozszerzyli swe posiadanie na całą ulicę. Wtedy Niemcy rozpoczęli kontratak od strony ulicy Chłodnej i systematycznie przełamywani polskie barykady, niszcząc 11 sierpnia ostatnie oddziały broniące się w zakładach Pfeiffera oraz zakładach Temler i Szwede. Później, w dniach 28–29 sierpnia Niemcy rozstrzelali na posesji nr 59 wiele osób, głównie niedołężnych, chorych i rannych, ze Starego Miasta. W wyniku działań wojennych ulica została w znacznym stopniu zniszczona.
W 1949 roku do Okopowej przebito nową ulicę – aleję Świerczewskiego, a część wschodniej pierzei przy Żytniej przeznaczono pod dworzec autobusowy, który istniał tutaj aż do 1980 roku. W 1959 roku ulicę przebudowano i połączono z nowo wybudowaną ulicą Buczka. Z czasem zachodnią część ulicy zabudowano wysokimi blokami, natomiast wschodnia strona, przez długi czas pozostawiona pusta, jest powoli zabudowywana współcześnie. W 2012 roku Zespół Nazewnictwa Miejskiego zaproponował, aby wschodniej jezdni ulicy nadać imię Stefana Korbońskiego, jednak nie zgodzili się na to radni. W planach jest także wybudowanie tunelu wzdłuż ulic Okopowej i Towarowej, na odcinku od Anielewicza do Grzybowskiej oraz pod rondem Zgrupowania AK "Radosław".
Przebieg[]
.JPG){kind=link}
Kamienice nr 25a i nr 27
.JPG){kind=link}
Kamień pamiątkowy na rogu Wolskiej
Hotel Czarny Kot
Zabudowania fabryki Temler i Szwede
Ulica rozpoczyna swój bieg na skrzyżowaniu z Chłodną, Towarową i Wolską, po czym kieruje się na północ przecinając kolejno aleję "Solidarności" (jako rondo Kercelak), ulicę Leszno, Żytnią, Kaczą, Barona, Mireckiego, Dzielną, Anielewicza, Stawki, Kolską, Spokojną oraz Powązkowską z Dziką, by zakończyć się na rondzie Zgrupowania AK "Radosław" u zbiegu al. Jana Pawła II, Słomińskiego i Okopowej. Wzdłuż ulicy, na odcinku od Anielewicza do Niskiej, biegnie ścieżka rowerowa.
W przeszłości do ulicy Okopowej dochodziły także takie ulice jak Wolność, Gliniana, Świętej Kingi i Młocińska, a w planach było przedłużenie do Okopowej ulicy Jana Długosza oraz ulicy Smoczej.
Otoczenie[]
Wzdłuż ulicy Okopowej znajdują się takie obiekty jak:
- róg Wolskiej – kamień upamiętniający miejsce, gdzie 7 sierpnia 1944 roku hitlerowcy rozstrzelali 500 Polaków
- ul. Okopowa 7a – Przedszkole nr 33
- zespół przedwojennych kamienic – nr 25, nr 25a, nr 27, nr 29 i nr 29a
- ul. Okopowa 31 – Przedszkole nr 116
- ul. Okopowa 32 – sklep "Okop"
- ul. Okopowa 49/51 – Cmentarz Żydowski na Woli, na jego murze, od strony ul. Anielewicza, umieszczony jest jeden z pomników granic getta
- ul. Okopowa 55 – Centrum Charytatywno-Edukacyjne Caritasu (d. fabryka chemiczna Klein i s-ka)
- ul. Okopowa 55a – Zespół Szkół im. Michała Konarskiego, na budynku jest tablica upamiętniająca batalion "Zośka"
- ul. Okopowa 56 – Apartamentowiec Okopowa
- ul. Okopowa 58/72 – Centrum Handlowe Klif
- ul. Okopowa 59 – Silver Tower (planowany)
- ul. Okopowa 65 – Hotel Czarny Kot
- ul. Okopowa 78 – Zabudowania Dawnych Zakładów Towarzystwa Akcyjnego Fabryki Garbarskiej „Temler i Szwede”
- róg Powązkowskiej – Cmentarz Powązkowski
Spośród nieistniejących obiektów przy Okopowej należy wymienić:
- Szpital Wolski – jego budynki na początku XX wieku znajdowały się na rogu Okopowej i Chłodnej
- Kercelak – bazar znajdujący się w pobliżu ulicy Leszno
- ul. Okopowa 17 – Zakłady Towarzystwa Akcyjnego Fabryki Maszyn „Bracia Geisler, Okolski i Patschke S.A."
- ul. Okopowa 58/72 – Zabudowania Fabryki Garbarskiej Pfeifferów, rozebrane w latach 90. XX wieku
Ponadto przy ulicy Okopowej, w pobliżu skrzyżowania z ulicą Mireckiego znajduje się odsłonięty w 1994 roku kamień upamiętniający dowodzone przez ppłk. Jana Mazurkiewicza "Radosława" zgrupowanie "Radosław" z batalionami „Broda”, „Czata”, „Colegium A”, „Dysk”, „Pięść”, „Miotła”, „Parasol”, „Zośka”, które walczyły na Woli od 1 do 11 sierpnia.
Inne ulice o tej nazwie[]
Dawniej nazwę "Okopowa", nawiązującą bezpośrednio do sąsiedztwa z Okopami Lubomirskiego, nosiło przynajmniej kilka ulic w Warszawie. Poza tą należały do nich jeszcze również:
- ul. Bagatela, lecz varsavianista Jarosław Zieliński poddaje tę informację w wątpliwość
- ul. Podchorążych
- ul. Towarowa