Władysław Grabski (ur. 7 lipca 1874 w Borowie nad Bzurą, zm. 1 marca 1938 w Warszawie) - polityk narodowej demokracji, ekonomista, historyk, autor reformy walutowej, premier w latach 1920 i 1923-1925, rektor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w latach 1926-1928.
Władysław Grabski urodził się w 1874 roku we wsi Borowo koło Łowicza. Kształcił się między innymi w Szkole Nauk Politycznych w Paryżu oraz studiował historię na uniwersytecie Sorbona. Tam właśnie narodziły się jego nacjonalistyczne poglądy. Ta zmiana polityczsnej ideologii byłs kluczowa dla dalszej kariery politycznej Grabskiego. Został wizjonerem, człowiekiem, który byłby w stanie stworzyć od podstaw Bank Polski oraz wprowadzić polską walutę. Jego rząd utrzymał się długo dzięki jego wkładom dla sektora rolniczego i finansowego.
Spędzone w Paryżu lata zachęciły Grabskiego do wzięcia udziału w odbudowie Rzeczypospolitej. W 1905, po powrocie do kraju, założył w Łowiczu stowarzyszenie rolnicze, pierwszą taką organizację w zaborze rosyjskim. Wkrótce jednak został za tę działalność aresztowany i osadzony w Warszawie. Uwolniony w 1906, został po tym członkiem rosyjskiej Dumy, w której brał udział w pracach komisji rolnictwa. Zaraz po zakończeniu I wojny światowej zorganizował komitet, który miał zająć się uporządkowywaniem życia w kraju zbudowanym z trzech będących pod różnymi zaborami połówek.
W 1919 roku został ministrem skarbu w rządzie Leopolda Skulskiego. Rząd ustąpił 9 czerwca 1920 roku, a cztery dni później premierem został właśnie Władysław Grabski, pełniąc jednocześnie funkcję ministra skarbu. Jego gabinet utrzymał się jednak zaledwie miesiąc. Wciąż był jednak ministrem skarbu. Ponownie premierem został w grudniu 1923 roku, samemu ponownie obejmując Ministerstwo Skarbu. Ten gabinet ustąpił w 1925 roku po tzw. "wojnie celnej" z Niemcami. W tym czasie Grabski wprowadził szereg reform: utworzył Bank Gospodarstwa Krajowego, opracował reformę rolną, doprowadził do wprowadzenia nowej waluty - polskiego złotego, który zastąpił wcześniej funkcjonującą markę polską.
Nagrobek rodziny Grabskich na Cmentarzu Powązkowskim
Po podaniu się do dymisji zrezygnował z życia politycznego i oddał się pracy naukowej w warszawskiej Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. W 1926 roku został wybrany na rektora uczelni, funkcję tę pełnił do 1928 roku. W roku 1936 założył Instytut Socjologii Wsi, któremu przewodził aż do swojej śmierci w 1938 roku. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.
Imię Władysława Grabskiego nosi biblioteka główna SGGW.
Prace naukowe[]
- Bilans Królestwa Polskiego w finansach Rosji (1909)
- Cele i zadania polityki agrarnej w Polsce
- Dwa lata pracy u podstaw państwowości naszej (1927)
- Historia Towarzystwa Rolniczego 1858-1861
- O własnych siłach
- Historia wsi w Polsce
- Wieś i folwark
- Wieś jako siła społeczna
Poprzednik Zdzisław Ludkiewicz |
![]() |
Rektor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego 1926-1928 |
![]() |
Następca Stefan Biedrzycki |