Zacisze - osiedle mieszkaniowe o zabudowie jednorodzinnej oraz obszar MSI leżący na Targówku. Do Warszawy osiedle zostało przyłączone w 1951 roku. Zacisze ma około 237 hektarów powierzchni oraz ponad 14 tysięcy mieszkańców. Zacisze graniczy z osiedlami: Bródno-Podgrodzie, Bródnem, Elsnerowem, Targówkiem Fabrycznym oraz Targówkiem Mieszkalnym. Zacisze leży pośrodku dzielnicy Targówek.
Na tym osiedlu mieszka dużo znanych osób m.in. Janusz Gajos, Zygmunt Chajzer, Krzysztof Janik, Leszek Balcerowicz, Danuta Waniek oraz Alicja Majewska. Na Zaciszu znajduje się pętla autobusowa, do której dojeżdżają autobusy 512. Wydawana jest tu lokalna gazetka "Zacisze". Znajduje się tu m.in. Dom Kultury "Zacisze", kościół pw. Św. Rodziny oraz Sala Królestwa Świadków Jehowy.
Historia[]
W pobliżu obecnego osiedla funkcjonował w X-XI wieku gród z osadą słowiańską (Bródno). Obszar Zacisza do połowy XVIII wieku porastała podmokła puszcza, poprzecinana wieloma strumieniami.
W XIX wieku powstał folwark Zacisze, którego właścicielem do 1945 był Zygmunt Jórski. Folwark i wille sąsiadowały z folwarkami: Elsnerów (znanego kompozytora Józefa Elsnera, dwór przy obecnej ul. Szmaragdowej), Lewinów, Lewicpol, Hipszówka (dziś ul. Trocka)- ich właściciele z czasem sprzedali większość gruntów Jórskiemu. Zacisze należało do gminy Bródno, w 1895 roku liczyło 100 mieszkańców, w 1939 roku - 2 tysiące.
Po 1883 na obrzeżach obecnego osiedla Rosjanie zbudowali dwa ceglano-ziemne forty należące do zewnętrznego pierścienia umocnień Twierdzy Warszawa - Lewicpol i Lewinów; rozebrano je i splantowano przed 1915.
W 1899 roku uruchomiono wzdłuż szosy białostockiej konną kolej, następnie spalinową kolej wąskotorową z Pragi- Stalowej do Marek i Radzymina (Marecka Kolej Dojazdowa). Stacja Zacisze znajdowała się naprzeciw domu kultury; kolejkę zwaną "ciuchcią" zlikwidowano w 1974.
Po 1910 Jórski parcelował podmokłe grunty i sprzedawał je po niskiej cenie nowym mieszkańcom - niezamożnym robotnikom i rzemieślnikom. Zabudowa skupiała się w okolicy poprowadzonej na wysokim nasypie szosy, przeważnie drewniana i parterowa. Wyjątek stanowiła legendarna już Trzypiętrówka ze sklepami. Zacisze przed 1939 posiadało restaurację Skalskiej, fabryczkę pasty i atramentu, kuźnię, Czerwoną Karczmnę (potańcówki), szkołę (wynajmowane pomieszczenia w kilku domach). Działała organizacja społeczno-patriotyczna "Działka" oraz Ochotnicza Straż Pożarna (od 1929, przyczyniła się do rozwoju osiedla, w remizie przy fortówce organizowano tańce i kino). Zacisze miało tylko trzy brukowane drogi: fortówkę (dziś Młodzieńcza), szosę do Ząbek (Łodygowa), Lewinowską oraz Trakt Piłsudskiego z granitowej kostki. W latach 30. XX wieku powstała część Zacisza za Kanałem Bródnowskim, wzdłuż osi ul. Jórskiego (tzw. Targówek Osiedle).
Dworek Jórskiego znajdował się u zbiegu dzisiejszych ulic Bratka i Blokowej. Wiodła doń z przystanku kolejki tzw. Czarna Droga, której odcinek istnieje do dziś.
Zacisze było dwukrotnie niszczone w ogniu walk - w 1939 i 1944. 22 września 1939 przy Łodygowej zginął niemiecki generał baron von Fritsch. Hitlerowcy założyli tam cmentarz wojenny (dziś nieistniejący, obecnie stacja benzynowa). Po 1951 - gdy Zacisze zostało włączone do Warszawy) nastąpił masowy napływ nowych osadników, rozbudowa siatki ulic (zmiana nazw istniejących przed 1945), powstały nowe sklepy (np. Zawadzkich, Górskiego), przychodnia (1957), kino Pelikan, park (1965, obecnie zabudowany), place zabaw, później sklepy Społem. Przedłużono trasy linii autobusów 119 i nocny (119-kreślone). Elektryczność, gaz i wodociągi powstały w ramach prac społecznych mieszkańców, tak samo szkoła przy Generalskiej (1953-1962), kościół Św. Rodziny (drewniany 1949, murowany 1956) oraz Dom Kultury z salą widowiskową, biblioteką i kawiarnią (1964-67). W latach 70. XX wieku zbudowano cztery kolonie domków jednorodzinnych, m.in. dla FSO. Po 1950 dosadzono Las Bródnowski, obecnie miejsce najprzyjemniejszych spacerów mieszkańców Zacisza.
Dopiero po 1990 wyasfaltowano błotniste ulice a lokalny samorząd i społecznicy zajmują się kanalizacją osiedla. W 1992 Zacisze połączono z centrum linią 512. Na obrzeżach osiedla pobudowano kilka kolonii niskich bloków. Najnowsze plany rozbudowy stolicy przewidują stację II linii metra w okolicy pętli 512.
Zacisze nie posiada cennych zabytków (mogą być nimi ostatnie drewniane domy, dom wieżyczka Bonerów (Drapińska), dom "pod wazami" (Jórskiego), pompy uliczne, kapliczki murowane (ul. Samarytanka - z 1942 oraz Śmieszna), tabliczki adresowe z napisem "gm. Bródno".
Linki zewnętrzne[]
| Obszary Targówka wg Miejskiego Systemu Informacji |
|
Bródno • Elsnerów • Podgrodzie • Targówek Fabryczny • Targówek Mieszkaniowy • Utrata • Zacisze |