Zakłady Wytwórcze Mebli Artystycznych Henryków

Budynek, w którym dawniej mieściły się Zakłady Wytwórcze Mebli Artystycznych Henryków

Zakłady Wytwórcze Mebli Artystycznych Henryków (ZWMA, pot. zakłady henrykowskie) - niefunkcjonujący obecnie w Warszawie zakład produkujący wszelkiego rodzaju meble stylowe oraz posadzki.

Przedsiębiorstwo powstało w 1951 roku i od początku funkcjonowało przy skrzyżowaniu ulic Modlińskiej i Mehoffera na Henrykowie na obecnej Białołęce. Początkowo firma działała w znajdującym się tam starym budynku z szarej cegły w którym przed wojną miała mieścić się wytwórnia izolacji korkowej Lenkiewicza, a w czasie wojny - niemieckie magazyny. Przy budynku niedługo potem wybudowano dużą halę produkcyjną.

Powstanie zakładów po wojnie było niezbędne gdy przystąpiono do odbudowy i wyposażenia wnętrz odbudowywanych zabytkowych pałaców - często pozostawały w nich jedynie pojedyncze meble, które należało poddać renowacji i na ich wzór wykonać nowe. W zakładzie zatrudniono rzemieślników z Warszawy, właścicieli drobnych zakładów produkujących meble według starych wzorów.

Oprócz mebli produkowano także duże ilości posadzek z szlachetnych gatunków drewna, które trafiły do wnętrz takich budynków jak Belweder, Zamek Królewski, zabudowania Łazienek Królewskich, pałac w Wilanowie, Kancelaria Prezydenta oraz Sejmu czy Kuria Metropolitalna. W tamtym okresie stałym klientem zakładów były Pracownie Konserwacji Zabytków, które realizowały także liczne zamówienia zagraniczne, co zapewniało nieustanną pracę dla "Henrykowa".

W późniejszym czasie firma wzbogacała swoją ofertę o różnego rodzaju asortyment, realizując takie przedsięwzięcia jak wykonywanie wyposażenia do luksusowych hoteli, teatrów, galerii czy sal konferencyjnych.

"Okrągły stół" eksponowany z Pałacu Prezydenckim

3 października 1988 roku dyrektor biura Rady Krajowej PRON Andrzej Peszka złożył w zakładach zamówienie na "okrągły stół", przy którym miały odbyć się negocjacje władz PRL z opozycją. Początkowo rozważano projekt stołu w kształcie pierścienia, przy którym można by siedzieć zarówno po zewnętrznej, jak i wewnętrznej stronie, dzięki czemu możliwe byłoby znaczne zwiększenie liczby uczestników obrad. Uniemożliwił to jednak bardzo krótki czas przeznaczony na wykonanie mebla - dwa tygodnie. Obliczono, że może zmieścić się przy nim do 56 osób.

We wstępnym projekcie stół miał także zawierać kasetony, w których uczestnicy obrad mogliby chować dokumenty, dzięki czemu na blacie miał panować porządek, lecz tu także w realizacji przeszkodził krótki termin. Ostatecznie zdecydowano się na produkcję 14-segmentowego stołu, w którym każdy segment składał się z płyty stolarskiej pokrytej okleiną dębową. Przy produkcji stołu pracowało około 15-20 osób. Zamówienie zrealizowano w 20 dni, mebel kosztował 3 826 000 ówczesnych złotych, a pracownicy otrzymali premie za tempo produkcji. Stół znajduje się obecnie w Pałacu Prezydenckim i odbywają się przy nim lekcje historii dla uczniów.

W zakładach wykonano także użytkowaną do dziś laskę marszałkowską Marszałka Senatu w formie mahoniowego drzewca z dwoma zdobnymi pierścieniami z brązu wieńczonego głowicą z orłem w koronie, zaprojektowaną w 1993 roku przez rzeźbiarkę Anzelmę Klimkowską. Kolejnym słynnym wyrobem zakładów był tron papieski, wykonany na okazję wizyty Jana Pawła II.

Burzenie budynku zakładów

Z racji produkcji metodami rzemieślniczymi wydajność zwykle nie była mocną stroną zakładów, przez co w gospodarce rynkowej fabryka popadła w długi, a problemem był też fakt, że na utrzymaniu posiadała kilka budynków w opłakanym stanie. W celu ratowania spółki teren przy ul. Modlińskiej sprzedano, a zakłady, w których pozostało już tylko kilku wcześniejszych pracowników, przeniesiono do Tłuszcza. Zabudowania zburzono w 2008 roku, a na ich terenie funkcjonuje obecnie supermarket Kaufland. W 2009 roku zakłady ogłosiły upadłość, w 2011 roku były przedmiotem przetargu na ich zakup ogłoszonego przez syndyka masy upadłościowej, a w 2012 roku zostały przejęte przez nowych właścicieli.

Linki zewnętrzne

• Kolekcja zdjęć z zakładów w Narodowym Archiwum Cyfrowym z 1979 roku

Bibliografia

• Edward Figauzer, "Zakłady Wytwórcze Mebli Artystycznych w Henrykowie". [w:] "Historia Białołęki i jej dzień dzisiejszy", 2007. ISBN 83-917365-1-X, s. 513-515
• "To ja zrobiłem Okrągły Stół", Wojciech Harpula, Onet.pl
• Krajowy Rejestr Sądowy