Zespół przystankowy Radzymińska

Ten artykuł dotyczy dawnej pętli tramwajowej i autobusowej. Zobacz też: ulica Radzymińska.

Zdjęcie lotnicze pętli z 1945 roku

Zdjęcie pętli z 1950 roku

Pozostałości pętli w marcu 1999 roku

Obelisk stojący w miejscu gdzie rozstrzelano w 1943 roku dziesięciu więźniów Pawiaka

Zespół przystankowy Radzymińska – historyczna pętla tramwajowa w kształcie "łezki" i w późniejszym czasie autobusowa, położona dawniej przy ul. Radzymińskiej na wysokości rogatek radzymińskich i linii kolejowej, przy obecnej granicy Pragi Północ i Targówka. Dziś w jej pobliżu zastępuje ją zespół przystankowy "Wołomińska".

Historia

Pętla "Radzymińska" została oddana do użytku 17 kwietnia 1921 roku wraz z linią tramwajową o rozstawie torów 1525 mm przez ul. Ząbkowską i Radzymińską - jako pierwsza dojechała tam linia "7" ze Śródmieścia, a po otwarciu dalszego odcinka torów - z Ochoty. Obsługiwała ona tę trasę jako jedyna linia dzienna, z kolei w nocy od 1936 roku kursowała tędy linia nocna "10". 8 września 1939 roku w związku z rosnącymi zniszczeniami w czasie II wojny światowej obie linie zawieszono.

24 listopada 1943 roku hitlerowcy rozstrzelali przy pętli dziesięciu więźniów Pawiaka. Po wojnie w tym miejscu ustawiono granitowy obelisk zwieńczony Krzyżem Walecznych.

Po wojnie do pętli ruszyła 20 lipca 1945 roku linia "1" z Wiatracznej, zawieszona 30 maja 1949 roku przy przebudowie praskich torowisk - wówczas zastąpiła ją linia "5" kursująca ze Stalowej. 7 czerwca 1949 roku dołączyła do niej linia "4" z Cmentarza Bródnowskiego. 13 marca 1950 roku po likwidacji linii nr "3" linia "5" została skierowana do Kawęczyńskiej, a "4" została 11 czerwca zlikwidowana przy przebudowie linii.

Po przekuciu torów na trasie na nowy rozstaw 1435 mm linia nr "5" powróciła 5 października 1950 roku do pętli Radzymińska kursując ze Śródmieścia i kończyła tu trasę do samej likwidacji trasy tramwajowej 30 czerwca 1968 roku. Od 1950 do 1964 roku trasę swoją kończyła tu także linia "5-bis", a w latach 1964-1968 z kilkumiesięczną przerwą w 1966 roku także linia 22.

Przy likwidacji linii tramwajowej pętlę tramwajową Radzymińska zastąpiła pętla autobusowa o tej samej nazwie i skierowano do niej nową linię "170" z także nowej pętli Anielewicza, a później z Powązek. Pętla przestała funkcjonować 8 lipca 1978 roku, gdy linię "170" połączono z linią "123" i skierowano do Jesiotrowej.

Pozostałością po pętli jest wygięta w łuk ul. Radzymińska, natomiast cała pętla była widoczna dokładnie do ok. 2008 roku, służąc jako parking. Wtedy też druga część pętli została przebudowana i przekształcona w typowy parking. Przed przebudową w podłożu widoczne były także pozostałości torów tramwajowych.